W 2023 r. w Polsce są dostępne różne zachęty podatkowe w zakresie CIT i PIT, których celem jest stymulowanie wzrostu polskiej gospodarki. Przykładami takich rozwiązań są Polska Strefa Inwestycji (PSI), ulga badawczo-rozwojowa (ulga B+R), ulga na ekspansję oraz ulga na robotyzację.

I tak Polska Strefa Inwestycji to program, który od 2018 r. zastąpił wsparcie udzielane w ramach Specjalnych Stref Ekonomicznych. Pozwala ona uzyskać zwolnienie z CIT lub PIT przedsiębiorcom planującym nowe inwestycje na terenie całej Polski na okres 10–15 lat, w wysokości nawet do 70 proc. wartości poniesionych kosztów kwalifikowanych. Ze zwolnienia mogą skorzystać przedsiębiorcy z sektora przemysłu tradycyjnego, a także wybrane firmy z sektora usług nowoczesnych.

Z kolei ulga B+R jest jedną z najbardziej efektywnych ulg w polskim systemie podatkowym. Umożliwia ponowne odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych w wysokości 100 proc. lub 200 proc. kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową.

Natomiast ulga prowzrostowa i ulga na robotyzację to dwie z najbardziej popularnych wśród nowych ulg podatkowych obowiązujących od początku 2022 r. Ta pierwsza pozwala przedsiębiorcom produkującym własne produkty i uzyskującym przychody inne niż z zysków kapitałowych na dwukrotne rozliczenie określonych kosztów poniesionych na zwiększenie sprzedaży tych produktów. Odliczenie to jest limitowane wysokością dochodu osiągniętego przez przedsiębiorcę w danym roku podatkowym i nie może przekroczyć 1 mln zł rocznie.

Ulga na robotyzację daje zaś możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty stanowiącej 50 proc. kosztów poniesionych na robotyzację, czyli m.in. na nabycie fabrycznie nowych robotów przemysłowych, wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do ich uruchomienia i używania, jak również usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych. Korzystanie z tej ulgi jest ograniczone czasowo, możliwość odliczenia kosztów poniesionych na robotyzację dotyczy lat 2022–2026.

W trakcie szkolenia, które odbyło się w ramach Platformy Wiedzy MDDP, eksperci podatkowi MDDP omówili praktyczne aspekty związane z ulgami podatkowymi oraz rozwiązaniami preferencyjnymi, w tym z podejściem organów podatkowych oraz sądów administracyjnych. Odpowiedzieli m.in, jakie warunki trzeba spełnić, żeby skorzystać z ulg podatkowych oraz rozwiązań preferencyjnych, jakie korzyści można uzyskać oraz w jaki sposób funkcjonują ulgi, w tym związane z innowacjami.

O co pytają na szkoleniach

POLSKA STREFA INWESTYCJI

PROBLEM W jaki sposób uzyskać wsparcie w ramach PSI?

ODPOWIEDŹ W przeciwieństwie do ulgi B+R, ulgi na ekspansję oraz ulgi na robotyzację, które mogą zostać wdrożone samodzielnie przez podatnika, skorzystanie ze wsparcia w ramach PSI – oprócz spełnienia przez podatnika określonych kryteriów – wymaga uzyskania decyzji o wsparciu, w której właściwy podmiot zarządzający potwierdza miejsce, charakter i wartość nowej inwestycji. Wniosek o wydanie decyzji o wsparciu należy złożyć przed rozpoczęciem realizacji nowej inwestycji. Decyzja o wsparciu wskazuje maksymalną wysokość zwolnienia, z której skorzystać może przedsiębiorca, okres obowiązywania, przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki, które przedsiębiorca zobowiązany jest spełnić.

PROBLEM Jakie organy wydają decyzję o wsparciu?

ODPOWIEDŹ Decyzje o wsparciu są wydawane przez zarządzających obszarami, w których ma być realizowana nowa inwestycja. Są to spółki, które w imieniu ministra rozwoju i technologii rozpatrują wnioski i wydają decyzje o wsparciu. Zarządzający obszarami są właściwi do wydania decyzji o wsparciu nowych inwestycji na obszarze zgodnie z podziałem według powiatów, dokonanym na podstawie rozporządzenia w sprawie ustalenia obszarów i przypisania ich zarządzającym.

Jeżeli zaś miejsce realizacji planowanej nowej inwestycji znajduje się na terenie obszarów przypisanych do różnych zarządzających, właściwym do wydania decyzji o wsparciu będzie ten zarządzający, w którego obszarze znajdzie się większa część terenu, na którym zostanie zlokalizowana nowa inwestycja.

Dodatkowo granice właściwości zarządzających obszarami nie muszą pokrywać się z granicami województw. Przykładowo dla niektórych powiatów z województwa świętokrzyskiego właściwym dla wydania decyzji o wsparciu będzie Krakowski Park Technologiczny lub SSE „Starachowice”.

PROBLEM Czy działając w PSI, można korzystać z innych ulg?

ODPOWIEDŹ Tak. Podatnicy, którzy korzystają ze zwolnienia z CIT lub PIT w ramach decyzji o wsparciu, mogą korzystać również m.in. z ulgi B+R, ulgi prowzrostowej czy też ulgi na robotyzację. Jednak w takim przypadku prawo do odliczenia w ramach ulgi przysługuje jedynie w stosunku do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie decyzji o wsparciu.

ULGA PROWZROSTOWA

PROBLEM Czy z ulgi na ekspansję może skorzystać przedsiębiorca sprzedający towary w kraju i za granicą?

ODPOWIEDŹ Tak. Przy czym warunkiem skorzystania ulgi na ekspansję jest zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów w stosunku do przychodów z tego tytułu ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok poniesienia kosztów kwalifikowanych lub osiągnięcie przychodów ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych lub produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju. Przepisy nie przewidują żadnych ograniczeń w stosunku do rynku, na którym przedsiębiorca chcący skorzystać z ulgi może oferować swoje produkty. Dlatego ulga prowzrostowa może być stosowana również w przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi sprzedaż produktów na rynku krajowym i zagranicznym.

Należy jednak pamiętać, że przy ustalaniu, czy doszło do wzrostu przychodów ze sprzedaży produktów, których dotyczyły koszty kwalifikowane, uwzględniane są wyłącznie przychody, z których dochód podlega opodatkowaniu na terytorium Polski. Oznacza to, że nie będą brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do ulgi przychody osiągane przez zagraniczny zakład i zwolnione z opodatkowania w Polsce.

PROBLEM Czy z ulgi prowzrostowej można korzystać, oferując usługi?

ODPOWIEDŹ Nie. Przepisy wprost wskazują, że warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi na ekspansję jest zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów. Przez produkty rozumie się rzeczy wytworzone przez podatnika. W projekcie objaśnień podatkowych w zakresie przepisów dotyczących tzw. ulgi na ekspansję z 25 września 2023 r. (dalej: projekt objaśnień) minister finansów precyzuje, że przez pojęcie produktów należy rozumieć rzeczy będące przedmiotami materialnymi, które zostały wytworzone przez podatnika. Dlatego ulga na ekspansję może dotyczyć wyłącznie zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży produktów pojmowanych jako rzeczy materialne, zatem nie jest możliwe skorzystanie z ulgi w odniesieniu do wydatków na promocję świadczonych przez podatnika usług, np. usług turystycznych.

PROBLEM Czy z ulgi na ekspansję może skorzystać przedsiębiorstwo zlecające produkcję pod własną marką?

ODPOWIEDŹ Zgodnie z przepisami dotyczącymi ulgi na ekspansję przez produkty rozumie się rzeczy wytworzone przez podatnika. Dodatkowo ze wspomnianego już projektu objaśnień wynika, że możliwość skorzystania przez podatnika z ulgi na ekspansję zależy od stopnia wykorzystania przez niego usług podwykonawców w procesie produkcji. W przypadku oparcia procesu produkcji w przeważającym stopniu na usługach podwykonawców lub jeżeli działalność przedsiębiorcy polega wyłącznie na scaleniu w jeden produkt dostarczonych części składowych, ulga na ekspansję nie będzie przysługiwać. Jednak gdy usługi podwykonawców mają jedynie charakter subsydiarny, a przeważająca część produkcji odbywa się w ramach przedsiębiorstwa podatnika, to zgodnie z projektem objaśnień możliwe jest skorzystanie z ulgi. Ustalenie, czy przeważająca część produkcji jest dokonywana bezpośrednio przez podatnika, powinno każdorazowo odbywać się przy uwzględnieniu indywidualnych cech danego procesu produkcyjnego.

ULGA B+R

PROBLEM Czy ulgę badawczo-rozwojową można rozliczyć wstecz?

ODPOWIEDŹ Tak. Odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi B+R dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym je poniesiono. Przepisy nie wykluczają skorzystania z ulgi B+R w drodze złożenia korekty zeznania podatkowego za lata poprzednie, w których podatnik ponosił koszty działań badawczo-rozwojowych.

Jednak w przypadku takiego wstecznego rozliczenia ulgi problematyczna może się okazać kwestia ewidencji kosztów działalności badawczo-rozwojowej. Zgodnie z przepisami podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z ulgi, są obowiązani wyodrębnić w ewidencji rachunkowej koszty działalności badawczo-rozwojowej. Wsteczne skorzystanie z ulgi B+R w praktyce będzie uzależnione od posiadania ewidencji lub możliwości wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej poniesionych w poprzednich latach.

PROBLEM Czy korzystając z dofinansowania, można rozliczyć ulgę B+R w zakresie wkładu własnego?

ODPOWIEDŹ Tak. Zgodnie z przepisami koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu w ramach ulgi B+R, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. W związku z tym możliwe będzie zastosowanie ulgi B+R w takim zakresie, w jakim koszty kwalifikowane ponoszone są przez podatnika i nie zostały pokryte ze środków otrzymanych w ramach dofinansowania (np. dotacji).

PROBLEM Czy wynagrodzenia pracowników częściowo oddelegowanych do prac badawczo-rozwojowych mogą stanowić koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R?

ODPOWIEDŹ Tak. Koszty wynagrodzeń pracowników częściowo oddelegowanych do prac badawczo-rozwojowych będą mogły zostać objęte ulgą B+R – w takiej proporcji, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności B+R pozostaje do ogólnego czasu pracy pracownika w danym miesiącu.

Mimo że formalnie przepisy dotyczące ulgi B+R nie wymagają prowadzenia ewidencji czasu pracy (wymagane jest jedynie wyodrębnienie kosztów działalności B+R w ewidencji rachunkowej), w praktyce leży to w interesie podatnika, ponieważ to na nim spoczywa ciężar udowodnienia, że podejmowane przez pracownika czynności mają charakter działań B+R. Podatnik musi także określić czas pracy przeznaczony na działania B+R, aby skalkulować wymaganą przepisami proporcję. Prowadzenie szczegółowej ewidencji czasu pracy i określenie wykonywanych w danym czasie czynności jest tym bardziej istotne, gdy podatnik prowadzi równolegle kilka różnych projektów o odmiennym charakterze, z których nie wszystkie spełniają definicję działalności B+R.

ULGA NA ROBOTYZACJĘ

PROBLEM Czy z ulgi na robotyzację można skorzystać przy zakupie robotów wykorzystywanych do prac magazynowych?

ODPOWIEDŹ Ulga na robotyzację dotyczy kosztów uzyskania przychodów poniesionych m.in. na nabycie fabrycznie nowych robotów przemysłowych oraz określonych maszyn i urządzeń z nimi związanych. Przepisy szczegółowo definiują pojęcie robota przemysłowego, a jednocześnie nie regulują znaczenia zwrotu „dla zastosowań przemysłowych”. Słownik języka polskiego definiuje przemysł jako produkcję materialną polegającą na wydobywaniu z ziemi bogactw naturalnych i wytwarzaniu produktów w sposób masowy przy użyciu urządzeń mechanicznych. Dlatego też pewne wątpliwości może wzbudzać możliwość skorzystania z ulgi na robotyzację przez producenta przemysłowego, który posiada maszyny wykorzystywane do prac magazynowych przy wytworzonych przez siebie produktach.

Stanowisko organów i sądów nie jest jednak w tym zakresie zbieżne. Niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną organów podatkowych przełamują niedawne wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: wyrok WSA w Warszawie z 10 sierpnia 2023 r. (sygn. akt III SA/Wa 614/23) oraz wyrok WSA w Gliwicach z 12 lipca 2023 r. (sygn. akt I SA/GI 119/23). WSA negują prezentowane przez organy wąskie rozumienie zwrotu „dla zastosowań przemysłowych”. Ich zdaniem procesy produkcyjne należy rozumieć nie tylko jako bezpośrednie wykonanie produktu, lecz jako cały cykl lub proces produkcyjny, łącznie z odbiorem i magazynowaniem. Stąd przykładowo roboty w postaci urządzeń systemu odbioru, kontroli, a także urządzenia automatycznie transportujące palety z wyrobami gotowymi posiadają wymagane właściwości „dla zastosowań przemysłowych”.

Należy jednak zauważyć, że sama definicja legalna robota przemysłowego – wskazując na jego zintegrowanie z maszynami w cyklu produkcyjnym – pokazuje, że ulga na robotyzację jest przeznaczona tylko dla tych podatników, którzy są producentami. Dlatego też roboty nabywane przez przedsiębiorców prowadzących wyłącznie działalność logistyczno-magazynową nie będą spełniać kryterium posiadania właściwości „do zastosowań przemysłowych”. ©℗