Fiskus wyklucza koszty pracownicze z ulgi na ekspansję

Z projektu objaśnień MF w sprawie ulgi na ekspansję wynika, że w ramach tej preferencji nie można odjąć żadnych wynagrodzeń pracowniczych. W ślad za tym zdanie zmienił również dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Wcześniej potwierdzał, że można potrącić np. pensję pracowników marketingu. Obecnie odmawia prawa do takiego odliczenia.

– Podejście dyrektora KIS zmieniło się o 180 stopni po opublikowaniu przez Ministerstwo Finansów projektu objaśnień w zakresie stosowania ulgi na ekspansję – zwraca uwagę Michał Rodak, doradca podatkowy w Grant Thornton. Podkreśla, że chodzi o projekt, a więc dokument, który nie ma żadnej mocy prawnej. Mimo to – jak mówi ekspert – dyrektor KIS uznał projekt za wytyczne przy wydawaniu interpretacji.

Ulga prowzrostowa

Przypomnijmy, że ulga na ekspansję (obowiązująca od 2022 r.) pozwala po raz drugi potrącić wydatki poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów. Raz są one odliczane jako koszty uzyskania przychodu, drugi raz – w ramach preferencji, nie więcej jednak niż 1 mln zł rocznie.

Warunkiem jest jakikolwiek wzrost przychodów ze sprzedaży produktów w okresie dwóch lat lub uzyskanie przychodu ze zbycia nowych produktów.

Preferencja ta dotyczy kosztów (art. 18eb ust. 1–5 ustawy o CIT i art. 26gb ust. 1–5 ustawy o PIT):

• uczestnictwa w targach poniesione na: organizację miejsca wystawowego, zakup biletów lotniczych dla pracowników, zakwaterowanie i wyżywienie dla pracowników (w przypadku podatników PIT wydatki te można odliczyć, jeżeli zostaną poniesione na nich samych),
• działań promocyjno-informacyjnych, w tym zakupu przestrzeni reklamowych, przygotowania strony internetowej, publikacji prasowych, broszur, katalogów informacyjnych i ulotek dotyczących produktów,
• dostosowania opakowań produktów do wymagań kontrahentów,
• przygotowania dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów, w szczególności dotyczącej certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych,
• przygotowania dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, a także w celu składania ofert innym podmiotom.

Koszty pracownicze

– Przepisy regulujące ulgę na ekspansję w żaden sposób nie ograniczają możliwości zaliczenia do kosztów kwalifikowanych wynagrodzeń pracowników – zwraca uwagę Michał Rodak. Jego zdaniem więc, skoro w katalogu kosztów wymieniono np. wydatki na działania promocyjno-informacyjne, to oczywiste jest, że jeśli podatnik ma wewnętrzny dział marketingu, tego typu działania będą realizować pracownicy.

Dlatego – zdaniem eksperta – wynagrodzenia pracowników pracujących w tych działach powinny być uznawane za koszty, które można rozliczyć w ramach ulgi na ekspansję.

Najpierw fiskus był za

Takie podejście potwierdził dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 14 listopada 2022 r. (sygn. 0111 KDIB1-3.4010.366.2022.1.MBD).

Zgodził się ze spółką, że może ona w ramach ulgi potrącić wynagrodzenia:

• pracowników marketingu za czas, gdy byli oni zaangażowani w działania sprzedażowe i marketingowe, obsługę strony internetowej firmy,
• pracowników za czas poświęcony na dostosowywanie opakowań do potrzeb klienta,
• pracowników za czas poświęcony na prace związane z dokumentacją umożliwiającą sprzedaż produktów.

Zgodził się też, że w ramach ulgi można rozliczyć wynagrodzenia kierownictwa za czas pracy poświęcony np. na przygotowanie wyceny wyrobów i dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu.

Organ pozwolił na to, chociaż – jak sam zauważył – w przepisach brak jest literalnego odwołania do takich kosztów. Wskazał natomiast, że w takim przypadku na podatniku będzie ciążył obowiązek odpowiedniego udokumentowania czasu poświęconego przez pracownika czynnościom na ekspansję. Oznacza to, że warunkiem odliczeń jest prowadzenie dla nich odrębnej ewidencji czasu pracy.

Dyrektor KIS nie zgodził się jedynie na odliczenie wynagrodzeń pracowników za czas:

• uczestnictwa w targach,
• poświęcony na opracowywanie nowych opakowań dla produktów wprowadzanych do oferty przez spółkę.

Pojawił się projekt…

Do kwestii kosztów pracowniczych odwołało się wprost Ministerstwo Finansów w opublikowanym 29 września 2023 r. projekcie objaśnień w sprawie ulgi na ekspansję.

W pkt 5.3, dotyczącym rozliczenia uposażeń pracowniczych, resort wyjaśnił, że w ramach tej preferencji można odliczyć koszty:

• biletów lotniczych dla pracowników oraz
• zakwaterowania i wyżywienia dla pracowników.

Zakresem ulgi na ekspansję nie są objęte koszty wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w działania generujące koszty wymienione w art. 18eb ust. 2–5 ustawy o CIT i art. 26gb ustawy o PIT – stwierdziło ministerstwo. Tym samym wykluczyło z ulgi wynagrodzenia m.in. pracowników wykonujących czynności promocyjno-informacyjne.

Uzasadniło, że przy interpretowaniu przepisów należy przyjąć założenie o racjonalności ustawodawcy. „Skoro ustawodawca dopuszcza w ramach jednej kategorii wydatków uwzględnienie kosztów związanych z udziałem pracownika w procesie promocji, to posłużyłby się analogiczną konstrukcją, tj. poprzez bezpośrednie odwołanie, w dalszej części analizowanego przepisu do wynagrodzenia pracownika, gdyby jego zamiarem było stworzenie możliwości odliczenia uposażeń pracowniczych w ramach wydatków wymienionych w kolejnych pozycjach analizowanego katalogu” – czytamy w projekcie objaśnień.

Szerzej pisaliśmy o nim w artykule „MF wyjaśnia, jak stosować ulgę na ekspansję” (DGP nr 190/2023).

…i fiskus zmienił zdanie

Takie podejście prezentuje obecnie również dyrektor KIS. Zmianę przez niego wykładni przepisów widać na przykładzie interpretacji z 13 października 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.254.2023.1.BS).

Wystąpiła o nią spółka, która w ramach ulgi na ekspansję, na podstawie ewidencji czasu pracy, chciała odliczyć wynagrodzenia pracowników:

• odpowiedzialnych za uczestnictwo w targach,
• działu marketingu,
• odpowiedzialnych za uczestnictwo w konferencjach,
• odpowiedzialnych za przygotowanie artykułów publikowanych w mediach branżowych,
• za czas poświęcony na prace związane z przygotowaniem dokumentacji umożliwiającej certyfikację CE.

Tym razem dyrektor KIS stwierdził, że w ramach preferencji nie można odliczyć żadnego z tych wynagrodzeń. „Koszty wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w działania generujące koszty, określone w art. 18eb ust. 7 pkt 2–5 ustawy o CIT, nie są objęte zakresem ulgi na ekspansję” – uznał organ.

Wyjaśnił, że „jedynymi rodzajami kosztów pracowniczych, jakie mogą zostać odliczone w związku z zastosowaniem ulgi na ekspansję, są wymienione w art. 18eb ust. 7 pkt 1 lit. b i c wydatki odpowiednio na zakup biletów lotniczych dla pracowników oraz koszty zakwaterowania i wyżywienia pracowników”.

Zaskakujący zwrot

– Co prawda dyrektor KIS nie powołuje się w uzasadnieniu swojego nowego stanowiska na projekt objaśnień (bo w końcu to tylko projekt), ale przywołuje argumentację w nim zawartą. Moim zdaniem to bezprawne i absurdalne działanie – komentuje Michał Rodak.

Dodaje, że trudno sobie wyobrazić, aby podatnicy mogli się decydować na korzystanie z podatkowych ulg – do czego intensywnie namawiało swego czasu samo Ministerstwo Finansów – skoro ciągle zmienia się podejście organów podatkowych do sposobu stosowania tych preferencji. Tym bardziej że – jak podkreśla ekspert – w projekcie objaśnień zostały wskazane także inne ograniczenia stosowania ulgi na ekspansję, nie tylko te dotyczące wynagrodzeń pracowników.

– Pozostaje mieć nadzieję, że fala krytyki, która w trakcie konsultacji społecznych wylała się na projekt objaśnień, zmusi resort finansów do refleksji – dodaje ekspert.

Niezależnie od tego jest też ważne – jego zdaniem – aby możliwie najszybciej została opublikowana ostateczna wersja tych objaśnień.

– W przeciwnym razie dojdzie do sytuacji, którą już znamy: przez kilka lat mamy tylko projekt objaśnień, co niekorzystnie wpływa na praktykę organów podatkowych – puentuje Michał Rodak. ©℗