1 lipca 2023 r. ma zostać odwołany w Polsce stan zagrożenia epidemicznego. Co to oznacza w kontekście obowiązku sprawozdawczego MDR? Wyjaśnia Anna Derdak - doradca podatkowy z Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy.

Przypomnijmy, że już wcześniej, od 16 maja 2022 r., zniesiono stan epidemii. W czasie obowiązywania obu tych stanów – epidemii i zagrożenia epidemicznego – zawieszony jest (do 30 czerwca br.) wymóg informowania o krajowych schematach podatkowych.

Wymóg ten został wprowadzony do polskiego prawa od 2019 r. wskutek wdrożenia dyrektywy Rady (UE) 2018/822 zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (Dz.Urz. UE L 139, s. 1). W Polsce regulacje te znalazły odzwierciedlenie w rozdziale 11A ordynacji podatkowej. Minister finansów wydał do tych przepisów 31 stycznia 2019 r. objaśnienia podatkowe „Informowanie o schematach podatkowych (MDR)”.

Zawieszenie na czas pandemii

Przepisy antycovidowe wprowadziły zawieszenie terminów raportowania w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 (art. 31y ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.). Jednak w przypadku schematu podatkowego transgranicznego mogło to potrwać nie dłużej niż do 30 czerwca 2020 r. W zakresie schematów podatkowych krajowych obowiązki raportowania zostaną przywrócone wkrótce. Według projektu rozporządzenia ministra zdrowia stan zagrożenia epidemicznego zostanie odwołany 1 lipca 2023 r.

Szeroko i abstrakcyjnie

Informowanie o schematach podatkowych to obowiązek nastręczający podatnikom i ich doradcom wielu problemów. Polski ustawodawca skorzystał z możliwości przewidzianej dyrektywą 2018/822 i rozszerzył obowiązek informacyjny o schematy krajowe, wskazując jednak wysokie progi kwotowe stanowiące kryterium podlegania temu obowiązkowi (roczne przychody lub koszty beneficjenta schematu przekraczające 10 mln euro lub powiązanie z takim podmiotem, lub wartość schematu wyższa niż 2,5 mln euro).

Największe trudności interpretacyjne dotyczą kryterium głównej korzyści i cech rozpoznawczych – jako przesłanek raportowania. Zostały one sformułowane bardzo szeroko i abstrakcyjnie. Efektem tego jest szeroki wachlarz transakcji występujących standardowo w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, które spełniają przesłanki do objęcia obowiązkiem informowania o schematach podatkowych. Są to np. podwyższenie kapitału z przeznaczeniem części środków na kapitał zapasowy (agio), umowa leasingu.

Pojawiają się głosy, że raporty dotyczące tego typu transakcji zawierają wiele zbędnych z perspektywy fiskusa informacji, których przygotowanie przez podatników i obsługa przez administrację podatkową jest czasochłonna. Ponadto mogą odwrócić uwagę od kwestii naprawdę istotnych dla realizacji celów dyrektywy 2018/822 czy rozdziału 11A ordynacji podatkowej.

Czas na uproszczenia

Pod wpływem tych głosów Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że rozważy przygotowanie tzw. białej listy transakcji, które nie podlegałyby raportowaniu.

Wprowadzanie ograniczeń w wykonywaniu obowiązku informacyjnego w zakresie schematów podatkowych transgranicznych byłoby sprzeczne z dyrektywą 2018/822. Jednak w przypadku schematów podatkowych, co do których obowiązek informacyjny wynika z rozwiązań wychodzących poza wymagania dyrektywy, polski prawodawca ma dowolność.

Już w styczniu 2019 r., na etapie wydawania objaśnień podatkowych, wskazywano, że niektóre przypadki nie spełnią przesłanki uznania za schemat podatkowy, np.: umowa rachunku bankowego, pracownicze plany kapitałowe (PPK), pracownicze programy emerytalne (PPE), indywidualne konta emerytalne (IKE), indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE).

Ponadto, co podkreślono w objaśnieniach, samo skorzystanie z ulg i preferencji podatkowych (jak np. ulga badawczo-rozwojowa czy IP Box) nie podlega obowiązkowi raportowania na podstawie przepisów MDR. Wykluczenie to nie ma jednak charakteru ostatecznego. Obowiązek raportowania może wystąpić, jeżeli spełnione są przesłanki uznania za schemat podatkowy.

Okazją do wprowadzenia uproszczeń mogłoby być właśnie rychłe odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego i przywrócenie obowiązku informowania o schematach podatkowych krajowych.

Co na białej liście

Uzgodnienia, których wyłączenie z obowiązku raportowego jest postulowane, to np.:

  • dokapitalizowanie spółki z przeznaczeniem na kapitał zapasowy (agio),
  • wypłata dywidendy o wartości przekraczającej ok. 26 mln zł, objętej zwolnieniem dla spółek powiązanych,
  • zmiana sposobu zatrudnienia z umowy o pracę na samozatrudnienie (B2B),
  • sprzedaż przedsiębiorstwa,
  • skorzystanie z ulg i preferencji przewidzianych przepisami (B+R, IP Box, estoński CIT, zezwolenie na prowadzenie działalności w specjalnej strefie ekonomicznej, zastosowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodów),
  • stosowanie różnych stawek amortyzacyjnych dla celów prawa podatkowego i bilansowego,
  • standardowe produkty bankowe i emerytalne.©℗