W myśl obowiązujących przepisów, podatnicy fizyczni co roku dokonują rozliczenia podatku dochodowego w ramach aktualnie panującego systemu progresji podatkowej. System ten, który w założeniu sprawiedliwości społecznej przewiduje wyższe opodatkowanie dla osób wypracowujących większy dochód - wprowadza również szereg ulg podatkowych skutecznie zmniejszających efektywny ciężar opodatkowania. Przyjrzyjmy się, więc przykładowym ulgom mogącym być zastosowanymi w ramach rozliczenia osoby fizycznej.
Ulga na dziecko
Zgodnie z art. 27f u.p.d.o.f. osoba fizyczna od podatku dochodowego obliczonego zgodnie ze skalą podatkowa ma prawo odliczyć kwotę ustawowo przypadającą na małoletniego pozostającego z podatnikiem w stosunku:
a) Władzy rodzicielskiej
b) Opieki opiekuna prawnego (jeżeli dziecko zamieszkiwało z podatnikiem)
c) Opieki z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
lub jeżeli podatnik
- utrzymywał pełnoletnie dzieci, które zgodnie z odrębnymi przepisami, a bez względu na ich wiek otrzymywały zasiłek(dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną
-utrzymywał pełnoletnie dzieci do ukończenia 25 roku życia, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w RP oraz w innym państwie, jeżeli dzieci te nie uzyskały dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu wg. skali podatkowej lub zyskom z kapitałów pieniężnych lub przychodów kwalifikowanych do tzw. ulgi dla młodych i ulgi na powrót w łącznej wysokości nieprzekraczającej dwunastokrotności kwoty renty socjalnej (na grudzień 2022 r. to 16 061,28 zł).
Wysokość możliwego odliczenia ustalamy w oparciu o liczbę posiadanych dzieci, czy małoletnich pod opieką, gdzie na pierwsze dziecko jest to 92,67 zł względem miesiąca, na drugie 92,67 względem miesiąca, na trzecie 166,67 zł względem miesiąca, a na 4 i każde kolejne dziecko 225 zł. W perspektywie rocznej, ulga do zawarcia w rozliczeniu może wynosić: 1122,04 zł na pierwsze dziecko, 1112,04 zł na drugie dziecko, 2000,04 zł na trzecie dziecko, 2700 zł na czwartek i każde kolejne dziecko. Kwoty te sumujemy, posiadając np. dwójkę małoletnich pod naszą opieką, którzy spełniają wcześniej wymienione kryteria – przysługuje nam ulga w wysokości 2244,08 zł.
Dla możliwości skorzystania z rozliczenia, warto zwrócić uwagę na limity dochodu uprawniające do skorzystania z ulgi, które zostały ustalone przez ustawodawcę. Dla podatnika wykonującego władzę rodzicielską, pełniącego funkcję opiekuna prawnego lub sprawowanie funkcji w ramach rodziny zastępczej przewidziano limit zarobkowania na rok w odniesieniu do sytuacji, w której podlega nam jeden małoletni wynosi:
• 112 000 zł – jeżeli podatnik pozostaje w związku małżeńskim lub samotnie wychowuje dziecko
• 56 000 zł – jeżeli podatnik, nie pozostaje w związku małżeńskim (nawet przez część roku rozliczeniowego)
Natomiast posiadając, dwójkę lub więcej dzieci – ulga przysługuje nam niezależenie od wysokości uzyskanych przez nas dochodów w skali roku.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na związki partnerskie posiadające jedno dziecko. Wbrew pozornie dyskryminacyjnie brzmiącego charakteru regulacji w odniesieniu do limitów zarobkowania - zwrócić należy uwagę, że ustawa odwołuje się do władzy rodzicielskiej, którą posiadają biologiczni rodzice dziecka niezależnie od zinstytucjonalizowania ich związku. Tzn. w myśl ust. 4 omawianej regulacji Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim, a kwotę odliczenia obliczamy w dowolnie ustalonej proporcji przez opiekunów.
Ulga rehabilitacyjna – ulga na leki
Na podstawie art. 26 ust.1 pkt 6) u.p.d.o.f podstawę obliczenia podatku dochodowego stanowi ustawowo ustalony dochód podatnika po odliczeniu kwot stanowiących wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.
Spełniając powyższe warunki możemy dokonać odliczenia, przy czym musimy pamiętać o konieczności udokumentowania poniesionych wydatków. Ich wysokość ustalamy w oparciu o dokumenty stwierdzające poniesienie kosztów, dokumenty takie zawierają w szczególności: dane identyfikujące kupującego i sprzedającego towar lub usługę, rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty. Pamiętajmy przy tym, że nie odliczymy w ramach tej ulgi wydatków które zostały nam sfinansowane ze środków publicznych, np. z PFRON. Chcąc rozpoznać, jakie wydatki możemy kwalifikować do przytoczonej definicji należy wczytać się w art. 26 ust. u.p.d.o.f, gdzie odnajdujemy katalog wydatków kwalifikujących się do odliczenia. Dzielimy je na wydatki nielimitowane, np. wydatki poniesione tytułem przystosowania pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności czy wydatki limitowane, jak np. wydatki związane z zakupem leków nieprzekraczające 100 zł.
Warto w tym miejscu na tle galopujących cen, pochylić się na tzw. ulgą na leki, będącą w praktyce i w treści ustawy częścią składową szerszej regulacji ulgi rehabilitacyjnej. Otóż z ulgi mogą skorzystać tylko te osoby, u których kwota miesięcznych wydatków na zakup leków przekroczy kwotę 100 zł – odliczeniu podlega wyłącznie nadwyżka ponad te kwotę. Przy czym nie wyliczamy tu np. średniej kosztowej która ponosimy na lekarstwa w trakcie miesiąca – liczą się leki zakupione w trakcie miesiąca kalendarzowego, nie sumujemy kosztów poniesionych na leki w przeciągu dwóch miesięcy etc. Pamiętajmy, że ulga rehabilitacyjna względem leków przysługiwać nam będzie tylko w sytuacji stwierdzenia przez lekarza specjalistę, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki, a leki same w sobie nie muszą być powiązane ze schorzeniem powodującym niepełnosprawność.
Ulga na zabytki
Z początkiem 2023 roku zmianie uległa formuła dokonania odliczenia z tytułu ulgi na zabytki jak dotąd cieszącej się dużym zainteresowaniem podatników z racji jej liberalnych zasad zastosowania. Do tej pory podatnicy rozliczający dowolną formą opodatkowania mogli odliczyć od podstawy opodatkowania wydatki poniesione w roku podatkowym na:
1) wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków
2) prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane (dalej łącznie jako roboty budowlane) w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się ewidencji zabytków
3) odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem, że podatnik uprzednio na taką nieruchomość ponosił wydatki związane z konserwacją, restaurowaniem nieruchomości lub wykonywaniem robót budowlanych.
Z nadejściem nowego roku ustawodawca zawęził możliwość korzystania z ulgi o ostatni z wymienionych punktów. Ustawą zmieniającą z dnia 9 czerwca 2022 r. (wchodzącą w życie od 1 stycznia 2023 r.) wyłączonym ze skorzystania z ulgi na zabytki zostało nabycie nieruchomości o statusie zabytku nieruchomego.
Zmianie uległ również punkt 2) – od 1 stycznia 2023 roku odliczenie tym tytułem przysługiwać będzie podatnikowi, tylko w sytuacji, w której podatnik posiadać będzie sporządzone na piśmie pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie robót budowlanych, prac konserwatorskich, czy restauratorskich. oraz po poniesieniu tego wydatku uzyska on zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające wykonanie odpowiednio tych prac lub robót.
Wprowadzenie zmian w ramach regulacji ulgi, pociąga za sobą konieczność prowadzenia odrębnej ewidencji ponoszonych kosztów dla działań względem nieruchomości zabytkowych dokonanych przed i po nowym roku. Dokonując prac konserwatorskich w ramach inwestycji, pamiętajmy, że od 2023 roku nałożony został na nas wymóg posiadania odpowiedniego zaświadczenia od administracji potwierdzającego wykonanie tych robót, czy prac.
Autorzy:
Baltazar Witek- prawnik, Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy
Marek Pszczółkowski – księgowy, W Accounting