Od 1 lipca 2023 r. nieopodatkowana kwota spadków i darowizn otrzymanych w ciągu pięciu lat od jednej osoby z najbliższej rodziny wzrośnie z 10 434 zł do 36 120 zł. Zostanie też wprowadzony limit dla darowizn i spadków od wielu osób z tej grupy podatkowej – 108 360 zł.

Wynika to z przyjętej w minionym tygodniu przez Sejm ustawy deregulacyjnej, która zmienia m.in. przepisy o podatku od spadków i darowizn. Nowelizacja trafi teraz do rozpatrzenia przez Senat. Zmiana miałaby nastąpić od 1 lipca br. i zakłada prawie 3,5-krotny wzrost limitów kwoty wolnej od podatku.

Co się nie zmieni

Bez zmian pozostanie wysokość podatku (jeżeli będzie należny), bo posłowie nie zmienili skali podatkowej.
Nie zmienili też podstawowego zwolnienia z podatku dla spadków i darowizn otrzymanych od najbliższej rodziny, na podstawie art. 4a ustawy. Dotyczy ono zerowej grupy podatkowej, do której są zaliczani: małżonkowie, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.
Zwolnienie to jest całkowite, niezależnie od wartości otrzymanego spadku lub darowizny.
Chcąc jednak skorzystać z tej preferencji, trzeba spełnić warunki przewidziane w art. 4a ustawy, czyli przede wszystkim zawiadomić w ciągu sześciu miesięcy urząd skarbowy na formularzu SD-Z2 o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (chyba że zawiadamia notariusz).
Jeżeli warunki zwolnienia nie zostaną spełnione (bo np. podatnik przeoczy sześciomiesięczny termin na powiadomienie urzędu skarbowego o darowiźnie), to podatek trzeba zapłacić, z tym że dopiero od nadwyżki ponad kwotę wolną.
Odrzucenie spadku. Ile jest na to czasu, jakie są konsekwencje
Odrzucenie spadku. Ile jest na to czasu, jakie są konsekwencje

Zobacz również

Kwoty wolne

I właśnie limity tej kwoty (określone w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) zostały zmienione przez Sejm. Nie tylko zostały wielokrotnie podwyższone, ale też – co jest całkowitą nowością – posłowie postanowili wprowadzić limity, gdy spadki lub darowizny są otrzymane od wielu osób.
Podatek byłby więc należny od nabycia własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w pięcioletnim okresie:
  • 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od kilku osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
  • 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł w przypadku nabycia od kilku osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
  • 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Okresy pięcioletnie mają być liczone, począwszy od 1 lipca 2023 r.
Do nabyć, które nastąpią przed tą datą, będą stosowane przepisy dotychczasowe, zgodnie z przepisem przejściowym (art. 21a ustawy deregulacyjnej).

Znów w górę

Jeżeli nowelizacja wejdzie w życie, to będzie to już druga w ostatnim czasie podwyżka limitów zwolnień od podatku od spadków i darowizn. Pierwszą wprowadził minister finansów rozporządzeniem z 10 października 2022 r. (t.j. Dz.U. 2022 poz. 2084). Weszła ona w życie 13 października 2022 r. i podwyższyła kwoty wolne od podatku dla wszystkich trzech grup podatkowych (np. dla najbliższej rodziny z 9637 zł do 10 434 zł), i wprowadziła zmiany w skali podatkowej (określonej w art. 15 ust. 1 ustawy – patrz: tabela 2).
Od 1 lipca br. nastąpiłby więc kolejny wzrost limitów kwoty wolnej od podatku i to prawie 3,5-krotny. Natomiast skala podatkowa zostałaby bez zmian.

Ulga mieszkaniowa bez zmian

Posłowie nie zmienili preferencji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy. Chodzi o zwolnienie dla pieniędzy lub rzeczy otrzymanych w darowiźnie od osoby z I grupy podatkowej w ciągu pięciu lat, jeżeli obdarowany przeznaczy je w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na mieszkanie, dom lub spłatę kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami. W tym wypadku limit darowizny od jednej osoby wynosi obecnie 10 434 zł, a od wielu osób łącznie – 20 868 zł. I tak też zostałoby po wejściu w życie nowelizacji.©℗
Tabela 1. Kwota wolna od podatku od spadków i darowizn
Nabywca darowizny Tak jest Tak będzie od 1 lipca 2023 r.
Małżonek, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie (I grupa podatkowa) 10 434 zł od jednej osoby 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od kilku osób
Zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnii małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (II grupa podatkowa) 7878 zł od jednej osoby 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł w przypadku nabycia od kilku osób
Pozostali (III grupa podatkowa) 5308 zł od jednej osoby 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób
Tabela 2. Skala podatkowa w podatku od spadków i darowizn (zostanie bez zmian)
Kwoty nadwyżki w zł ponad kwotę wolną Wysokość podatku
ponad do
od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
11 128 3 proc.
11 128 22 256 333 zł 90 gr i 5 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 256 890 zł 30 gr i 7 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł
od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
11 128 7 proc.
11 128 22 256 779 zł i 9 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 256 1780 zł 60 gr i 12 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł
od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
11 128 12 proc.
11 128 22 256 1335 zł 40 gr i 16 proc. od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 256 3115 zł 90 gr i 20 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł
Źródło: rozporządzenie w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2084)
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (druk sejmowy nr 2628) – przyjęty przez Sejm, skierowany do Senatu