Spółka, która otrzymała nadprogramowy zwrot opakowań od klienta, ale nie dostała od niego faktury, nie może zaliczyć do podatkowych kosztów równowartości podatku naliczonego, niewykazanego z powodu braku tego dokumentu – wynika z wyroku WSA w Warszawie

Sprawa dotyczyła firmy będącej dystrybutorem i sprzedawcą napojów alkoholowych i bezalkoholowych. Spółka dostarcza je w opakowaniach zwrotnych – kegach, skrzynkach, butelkach, paletach itp.
Od wartości udostępnionych opakowań zwrotnych spółka pobiera kaucję, która nie podlega opodatkowaniu VAT. Wartość opakowania zwrotnego nie jest więc wliczana do wartości sprzedawanego klientowi towaru, bo zgodnie z art. 29a ust. 11 ustawy o VAT do podstawy opodatkowania nie wlicza się wartości opakowania, jeżeli podatnik dostarczył towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając kaucję za to opakowanie lub określając taką kaucję w umowie dotyczącej dostawy towaru.
Wartość pobieranej kaucji jest ustalana na podstawie wartości opakowań zwrotnych wraz z podatkiem naliczonym (tj. w wartości brutto) według cen opakowań zwrotnych wynikających z aktualnego cennika spółki. Na fakturze dokumentującej dostawę towaru nie ma więc wartości opakowania ani samej kaucji.
Spółka poinformowała, że wprowadziła regulamin obrotu opakowaniami zwrotnymi. Zasadniczo przewiduje on obowiązek zwrotu opakowań w określonych terminach (okresach rozliczeniowych). Ponadto zakłada, że kontrahent powinien zwrócić tyle opakowań, ile pobrał.
Problem pojawia się, gdy w danym okresie rozliczeniowym klient zwraca więcej opakowań, niż otrzymał. W takim przypadku powinien wystawić fakturę na kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wartością opakowań zwrotnych zwróconych i odebranych. Problem polega na tym, że część firm nie wywiązuje się z tego obowiązku.
Spółka spytała, czy w sytuacji, gdy nie dostała faktury od klienta, mimo że ten miał obowiązek ją wystawić, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę odpowiadającą wysokości VAT naliczonego od rozliczenia nadprogramowej liczby opakowań.
Spółka powołała się tu na art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT, który pozwala w ściśle określonych sytuacjach zaliczyć VAT naliczony do kosztów uzyskania przychodów. Przykładowo jest to możliwe w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – wskazała spółka.
Wyjaśniła, że zasadniczo przysługiwałoby jej prawo do odliczenia VAT, gdyby klient wystawił jej fakturę za nadprogramowy zwrot opakowań. Skoro jednak tego nie zrobił, to nie przysługuje jej prawo do odliczenia VAT. A to oznacza, że może ona zaliczyć do kosztów kwotę odpowiadającą wysokości podatku naliczonego od rozliczenia nadprogramowej ilości opakowań – argumentowała spółka.
Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.612.2021.2.AW). Nawiązał do innej interpretacji, którą wydał spółce w kwestii możliwości odliczenia VAT w sytuacji, gdy nie dostała ona faktury od kontrahenta (z 10 lutego 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.778.2021.2.EW). Z interpretacji tej wynikało, że w takiej sytuacji owszem, spółka nie może zrealizować prawa do odliczenia VAT. W art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT chodzi jednak o inny rodzaj wyłączenia prawa do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku od towarów i usług – taki, który wynika z ustawy. Natomiast obiektywnie patrząc, spółce przysługuje takie prawo, brak faktury od kontrahenta jest jedynie brakiem technicznym, a nie brakiem prawa do odliczenia – wyjaśnił organ.
Uznał więc, że spółka nie może zaliczyć do kosztów równowartości VAT naliczonego, jeśli nie dostała faktury, bo kontrahent nie wywiązał się ze swojego obowiązku i jej nie wystawił. Przepisy o CIT nie dają podstaw do kompensowania niesolidności kontrahentów podatnika – podkreślił dyrektor KIS.
Tego samego zdania był WSA w Warszawie. Orzekł, że fiskus prawidłowo zinterpretował art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT. Jak wyjaśniła sędzia Adrianna Grzymska-Truksa, podatek naliczony może być kosztem uzyskania przychodów jedynie w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje (obiektywnie) obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług.
Wyrok jest nieprawomocny. ©℗

orzecznictwo

Wyrok WSA w Warszawie z 13 września 2022 r., sygn. akt III SA/Wa 989/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia