Od 2019 r. znaczna część programistów prowadzących działalność gospodarczą może korzystać z preferencyjnej stawki 5 proc. PIT w ramach tzw. ulgi IP Box. Ale tegoroczne zmiany skłonią zapewne niektórych do wyboru ryczałtu ewidencjonowanego. Autorem tekstu jest Piotr Zaremba, radca podatkowy współpracujący z ENODO Advisors.
Czasu na decyzję, która forma opodatkowania jest korzystniejsza, zostało niewiele. Dla większości przedsiębiorców termin mija 21 lutego (w tym roku 20 lutego przypada w niedzielę).
Korzystna ulga
Dotychczas ulga IP Box była zdecydowanie najkorzystniejszą formą opodatkowania działalności gospodarczej prowadzonej przez programistów. Ulga, przypomnijmy, polega na zastosowaniu stawki 5 proc. PIT w odniesieniu do kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (np. autorskich praw do programów komputerowych).
W celu ustalenia dochodu objętego tą preferencją należy w pierwszej kolejności określić dochód uzyskany z poszczególnych praw (np. z tytułu ich sprzedaży), a następnie przemnożyć go przez określony wskaźnik (tzw. nexus). W wielu przypadkach stawka ta nie może być zastosowana w odniesieniu do całości uzyskanych dochodów, bo programiści często otrzymują też wynagrodzenie za usługi niedające się przypisać do kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Warto też pamiętać o innych kwestiach wiążących się ze stosowaniem IP Box:
- konieczne jest prowadzenie odrębnej ewidencji dla potrzeb tej ulgi (co może przełożyć się na wyższe koszty usług księgowych),
- stawka 5 proc. może być zastosowana dopiero w rozliczeniu rocznym, co oznacza, że zaliczki na PIT są płacone w standardowej wysokości, a dopiero po złożeniu rocznego zeznania podatnik otrzymuje zwrot nadpłaconego podatku,
- z uwagi na dużą niepewność interpretacyjną zdecydowanie rekomendowane jest uzyskanie interpretacji indywidualnej, potwierdzającej możliwość i metodologię stosowania IP BOX.
Mimo tych niedogodności do końca 2021 r. ulga IP Box była niezaprzeczalnie najkorzystniejszym sposobem opodatkowania w sektorze IT (oczywiście przy spełnieniu warunków do jej zastosowania).
Co się zmieniło
W 2022 r. miały miejsce dwie zasadnicze zmiany wpływające na opłacalność ryczałtu u programistów:
- została wprowadzona nowa stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - w wysokości 12 proc., z której będzie mogła skorzystać znaczna część osób z sektora IT;
- zostały zmienione zasady kalkulacji składki zdrowotnej; obecnie jest ona uzależniona od formy opodatkowania i w przypadku zasad ogólnych (według skali podatkowej) oraz liniowego PIT wynosi ona odpowiednio 9 proc. i 4,9 proc. dochodu (dotyczy to również dochodu w ramach IP Box), natomiast w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego będzie płacona w stałej, zryczałtowanej wysokości (choć wyższej niż dotychczas).
Zmiany te, polegające z jednej strony na zwiększeniu obciążeń osób rozliczających się w ramach ulgi IP Box (z uwagi na składkę zdrowotną), a z drugiej - na zwiększeniu atrakcyjności ryczałtu poprzez zmniejszenie stawki podatkowej do 12 proc., zbliżyły do siebie oba te rozwiązania.
IP Box czy ryczałt
Na efektywny poziom obciążeń wpływa wiele czynników, takich jak w szczególności: wysokość przychodów i kosztów podatkowych prognozowanych na 2022 r. oraz udział dochodów mogących podlegać opodatkowaniu w ramach ulgi IP Box. Dlatego każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie pod kątem opłacalności poszczególnych rozwiązań.
Prawdopodobnie w znacznej części przypadków ulga IP Box pozostanie bardziej opłacalna niż ryczałt ewidencjonowany, ale im wyższe przychody podatkowe i niższe koszty ich uzyskania, tym bardziej zbliżone będą skutki zastosowania każdego z tych rozwiązań.
Warto też wziąć pod uwagę to, że IP Box, jako rozwiązanie wymagające skomplikowanych rozliczeń podatkowych i - jak powiedzieliśmy - budzące interpretacyjne wątpliwości, może zwiększać ryzyko sporu z organami podatkowymi. Dotyczy to przede wszystkim przypisania przychodów i kosztów podatkowych do poszczególnych praw własności intelektualnej. Ponadto organy podatkowe mogą próbować kwestionować prawidłowość opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a w konsekwencji jej moc ochronną.
Przy ryczałcie potencjalnym źródłem sporów może być ustalenie właściwej stawki opodatkowania, niemniej jednak wydaje się, że ryzyko to powinno się odnosić przede wszystkim do nietypowych rodzajów działalności gospodarczej, niedających się łatwo zaklasyfikować.
Istnieje zapewne całkiem spora grupa osób, dla których ryczałt może stanowić interesującą alternatywę. Mowa tu przede wszystkim o osobach, które z różnych względów - przede wszystkim z niechęci do dodatkowych formalności lub z obawy przed dodatkowym ryzykiem - nie chciały dotychczas skorzystać z ulgi IP BOX. Wybór ryczałtu może oznaczać dla nich relatywnie niskie efektywne obciążenie należnościami publicznoprawnymi przy maksymalnym możliwym uproszczeniu rozliczeń.
Warto jedynie pamiętać, zwłaszcza planując zaciągnięcie kredytu hipotecznego, że niektóre banki niekorzystnie wyliczają zdolność kredytową osób opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym. ©℗