Krajowe instytucje płatnicze mogą zaliczać do podatkowych kosztów nieściągalne wierzytelności z tytułu kredytów płatniczych. A przed 2018 r. miały też prawo odliczać rezerwy tworzone na pokrycie tych należności - orzekł NSA.

Chodziło o spółkę, która będąc krajową instytucją płatniczą, w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1907 ze zm.) wydaje swoim klientom - zarówno osobom fizycznym, jak i przedsiębiorcom - karty płatnicze. Przed wydaniem karty analizuje zdolność kredytową klienta oraz zawiera z nim umowę, w której przewidziany jest limit kredytowy.
Klienci mogą za pomocą kart płacić za kupowane towary i usługi oraz pobierać gotówkę z bankomatów. Jeśli klient nie ureguluje w terminie zaciągniętej wierzytelności, spółka nalicza odsetki za zwłokę, a jeśli to nie pomoże, kieruje sprawę do sądu.
Nie było sporu co do tego, że spółka może zaliczać do podatkowych kosztów nieściągalne wierzytelności odpisane z tytułu opłat i prowizji za używanie kart płatniczych. Chciała jednak odliczać od przychodu także nieściągalne wierzytelności z tytułu kredytów płatniczych i rezerwy tworzone na ich pokrycie. Tłumaczyła, że spełnia warunki określone w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b) oraz pkt 26 lit. a) ustawy o CIT, bo jest jednostką organizacyjną uprawnioną do udzielania kredytów na podstawie odrębnej ustawy (ustawy o usługach płatniczych).
Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b) ma zastosowanie tylko do tych podmiotów, których formy organizacyjno-prawne wynikają z „odrębnych” ustaw, takich jak np. prawo bankowe czy ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Spółka, jako krajowa instytucja płatnicza, nie mogła zaliczyć do kosztów wierzytelności z tytułu kredytów płatniczych - uznał.
Nie zgodził się też na odliczanie rezerw tworzonych na pokrycie tych wierzytelności, bo - jak wyjaśnił - mogą to robić tylko banki, zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy o CIT.
WSA w Warszawie przyznał rację spółce. Wskazał, że ustawa o usługach płatniczych nie tylko reguluje sposób i warunki uzyskiwania zezwolenia na świadczenie usług płatniczych, lecz także działalność finansową, sprawozdawczość i nadzór nad krajowymi instytucjami płatniczymi. W związku z tym spółkę należy uznać za instytucję organizacyjną uprawnioną do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b) ustawy o CIT.
WSA uznał również, że art. 16 ust. 3 nie dotyczy wyłącznie banków. W ocenie sądu sformułowanie: „przepisy ust. 1 pkt 26 dotyczą rezerw na ryzyko związane z działalnością banków, utworzonych zgodnie z przepisami o rachunkowości” ma na celu jedynie ograniczenie bankom możliwości odliczania od przychodu konkretnych rezerw, bo banki mogą też tworzyć inne rezerwy (sygn. akt III SA/Wa 4270/17).
Tego samego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Wskazał na ugruntowaną linię orzeczniczą w podobnych sprawach, lecz dotyczących podmiotów podlegających ustawie o kredycie konsumenckim. Z wyroków tych wynikało, że użyty w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b) ustawy o CIT zwrot „odrębna ustawa” należy rozumieć szerzej.
- Również inne przepisy, tak jak w tej sprawie kodeks spółek handlowych, mogą obejmować swoim zakresem zasady funkcjonowania jednostki organizacyjnej, pełnić w stosunku do nich funkcję komplementarną - wyjaśnił sędzia Zbigniew Romała.
Przypomniał, że w kwestii rezerw ustawodawca dopiero od 1 stycznia 2018 r. wskazał w art. 16 ust. 1 pkt 26 lit. a) ustawy o CIT na banki, wykreślając „jednostki organizacyjne, o których mowa w pkt 25 lit. b)”.
Wniosek spółki dotyczył wcześniejszego okresu, dlatego miała ona prawo zaliczać do podatkowych kosztów zarówno nieściągalne wierzytelności z tytułu kredytów płatniczych, jak i rezerwy tworzone na ich pokrycie - orzekł sąd kasacyjny.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 12 stycznia 2022 r., sygn. akt II FSK 1047/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia