Komisja Europejska musi jak najszybciej przeprowadzić pakiet reform podatkowych, aby Pandora Papers była ostatnim takim skandalem – zaapelował Parlament Europejski w niedawnej rezolucji.
Europosłowie odnieśli się do skutków afery Pandora Papers, w której dziennikarze śledczy ujawnili, że w rajach podatkowych mógł zostać ukryty przed opodatkowaniem majątek o wartości ponad 32 bln dol. To kolejny podobny skandal po Lux Letters z lipca br., Luanda Leaks i FinCEN Files z 2020 r., Mauritius Leaks z 2019 r., Paradise Papers z 2017 r., Panama Papers z 2016 r., Swiss Leaks z 2015 r. i Lux Leaks z 2014 r.
Spółki wydmuszki
Komisja Europejska jeszcze w maju br. zapowiadała, że do końca 2021 r. zostanie opublikowany projekt nowelizacji dyrektywy ATAD3, w którym powinny zostać zdefiniowane „spółki wydmuszki” (nieprowadzące rzeczywistej działalności gospodarczej, wykorzystywane głównie do agresywnego planowania podatkowego). Nowe przepisy mają zobowiązać podobne spółki do składania szczegółowych raportów na swój temat krajowemu fiskusowi.
Europarlament chce, aby wspomniane przepisy zostały jak najszybciej opublikowane i przyjęte. Przypomina, że „spółki wydmuszki” są często wykorzystywane do przekazywania pieniędzy do jurysdykcji o niskich stawkach podatkowych przez nieopodatkowane wypłaty dywidend, opłaty licencyjne lub odsetki.
Nowe obowiązki ekspertów
Parlament Europejski skrytykował (po raz kolejny) rolę firm doradczych w podatkowym skandalu. Posłowie zwrócili uwagę m.in. na to, że udzielają one porad zarówno organom publicznym, jak i klientom korporacyjnym oraz łączą przy tym usługi doradztwa podatkowego, prawnego i audytu. Zachodzi więc niedozwolony konflikt interesów.
Aby temu zapobiec, KE i poszczególne państwa powinny dokonać przeglądu przepisów regulacyjnych, tak aby uniemożliwić podobnym podmiotom prowadzenie działalności gospodarczej. Eksperci podatkowi, którzy zgłaszają skarbówce transgraniczne schematy na podstawie unijnej dyrektywy DAC6 z 25 maja 2018 r., musieliby przekazywać skarbówce również uzgodnienia związane z zarządzaniem majątkiem bogatych osób fizycznych. Zdaniem PE nie powinni oni powoływać się na prawniczą tajemnicę zawodową w celu ukrywania nielegalnych praktyk. Potwierdza to wyrok Europejskiego Trybunału Człowieka z 6 grudnia 2012 r. w sprawie Michaud przeciw Francji (skarga nr 12323/11).
Europarlament uznał też, że KE powinna zobowiązać państwa członkowskie do wymiany informacji o interpretacjach wydawanych przez nie na rzecz zamożnych osób fizycznych. Zasugerował, aby podobne przepisy znalazły się w opracowywanym przez Brukselę projekcie dyrektywy DAC8 (gdzie znajdą się też regulacje dotyczące wymiany informacji o dochodach z kryptowalut).
Europosłowie liczą się z tym, że zmiany te mogą zostać zawetowane przez jedno z państw członkowskich (tymczasem z art. 113 i art. 115 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wynika zasada, że zmiany podatkowe wymagają jednomyślności). Uważają, że rozwiązaniem mógłby być art. 116 TFUE. Zgodnie z nim, jeśli KE stwierdzi, że różnica między przepisami krajowymi „narusza warunki konkurencji w rynku wewnętrznym i powoduje w ten sposób zakłócenie, które powinno być wyeliminowane”, powinna podjąć konsultacje z zainteresowanymi krajami, a jeśli to nie przyniesie skutku, przeprowadzić niezbędne zmiany zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. W takim wypadku nowe przepisy wymagałyby przyjęcia kwalifikowaną większością głosów.
Lista rajów podatkowych
Parlamentarzyści skrytykowali też (również po raz kolejny) nieefektywność unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych (rajów podatkowych). Obecnie znajduje się w nim dziewięć jurysdykcji, ale ta lista jest systematycznie skracana i 5 października br. (już po ujawnieniu afery Pandora Papers) zdecydowano się skreślić z niej Anguillę, Dominikę i Seszele, o których mowa jest w opublikowanych dokumentach.
Europosłowie zwrócili uwagę, że aż dwie trzecie spółek wydmuszek wspomnianych w Pandora Papers ma siedzibę na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych, które nigdy nie zostały oficjalnie uznane przez UE za raj podatkowy. Co więcej, umieszczenie danej jurysdykcji w wykazie rajów podatkowych nie wiąże się z żadnymi realnymi sankcjami o charakterze odstraszającym.
PE ocenił krytycznie rolę USA. Kilka stanów, np. Delaware, Wyoming, Nevada, Południowa Dakota, Alaska, stało się centrami tajemnicy finansowej i korporacyjnej. To oraz niewdrożenie przez USA standardu wymiany informacji finansowych CRS może ułatwiać agresywne planowanie podatkowe – wynika z rezolucji.
Pozostałe zmiany
Europarlamentarzyści sugerują rozszerzenie kompetencji Prokuratury Europejskiej o ściganie przestępstw niezwiązanych z budżetem UE. Więcej uprawnień powinny też otrzymać Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć (OLAF) i agencje, takie jak Europol i Eurojust. Byłyby one zobowiązane do zachowania zwiększonej należytej staranności wobec osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne, członków ich rodzin i bliskich współpracowników, co obecnie nie zawsze ma miejsce.
Bruksela powinna zadbać, aby w krajowych rejestrach beneficjentów rzeczywistych znajdowały się wystarczające i dokładne dane, za pomocą których można by identyfikować takich beneficjentów, szczególnie gdy wykorzystują oni sieć spółek wydmuszek – uważają europosłowie.
