Zwiększenie limitu kwotowego to niewielka zmiana, która jednak ma istotne znaczenie. W dodatku zagadnienia opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru oraz wyłączenia obowiązku naliczenia VAT z tytułu świadczenia pod tytułem darmym cały czas budzą wiele wątpliwości

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w ramach nowelizacji SLIM VAT od 1 stycznia br. podwyższono o 100 proc. limit kwotowy dla nieewidencjonowanych prezentów małej wartości (z 10 zł do 20 zł). Ponadto doprecyzowano, że dla potrzeb stosowania rocznego limitu w wysokości 100 zł uwzględnia się kwoty netto. Co ważne, w tym przypadku nie może być mowy o zmianie merytorycznej, a jedynie o wyeliminowaniu ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych.
•W 2020 r. i poprzednich latach stosowałam limit 100 zł dla potrzeb wyłączenia opodatkowania prezentów małej wartości. Prowadziłam w tym celu ewidencję wydawanych towarów, w której uwzględniałam ich kwotę netto. Skoro dopiero od 2021 r. w ustawie o VAT zostało zapisane, że chodzi o kwotę netto, to czy w poprzednich latach postępowałam nieprawidłowo, nie stosując limitu brutto?
Nie, nie można mówić o nieprawidłowym działaniu podatniczki w poprzednich latach. Owszem, dopiero od 2021 r. jest wyraźnie zapisane, że z limitem 100 zł należy porównywać wartości netto, jednak nie była to zmiana merytoryczna. Już bowiem w poprzednich latach można to było wywnioskować z zasad identyfikacji podstawy opodatkowania. W objaśnieniach do SLIM VAT minister finansów wprost wskazał na jedynie doprecyzowujący charakter zmiany, potwierdzający dotychczasową praktykę.
Zwiększenie do 20 zł (netto – co już wcześniej było zapisane w ustawie o VAT) powoduje, że podatnicy nie tylko mogą zaliczyć większą grupę wydawanych darmowo towarów do kategorii prezentów małej wartości nieewidencjonowanych, lecz będą również efektywniej stosować wyłączenie dla prezentów ewidencjonowanych. Wskazać bowiem należy, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby podatnik w jednym czasie stosował oba wyłączenia.
•W ramach prowadzonej działalności przekazuję często nieodpłatnie towary. Do tej pory nie korzystałam z wyłączenia, w przypadku którego prowadzi się ewidencję. W 2021 r. chciałabym skorzystać z takiej możliwości, jednak obawiam się, że cały ten limit wykorzystam, przekazując prezenty o wartości do 20 zł netto. Czy powinnam zatem tak ułożyć przekazania, aby najpierw wydać nieodpłatnie towary o wartości wyższej niż 20 zł i uwzględnić je w ewidencji, a dopiero później te, których wartość netto nie przekracza 20 zł?
Nie ma potrzeby, aby podatniczka w jakikolwiek sposób „układała” kolejność wydań, tak aby w pierwszej kolejności były wydane towary o wartości netto wyższej niż 20 zł. Równolegle mogą bowiem być stosowane oba wyłączenia, tj. dotyczące towarów ewidencjonowanych i nieewidencjonowanych. Prawodawca niezmiennie od lat wskazuje na dwie kategorię prezentów małej wartości, przy czym uznaje je jako od siebie odrębne. Zatem podatnik może prowadzić ewidencję i ujmować w niej wyłącznie te przekazywane nieodpłatnie towary, których jednostkowa wartość netto jest wyższa niż 20 zł, a w tym samym czasie przekazywać towary o wartości (bez VAT) nieprzekraczającej 20 zł i nie ujmować ich wydania w ewidencji oraz nie opodatkowywać takiej czynności.
Tylko w przypadku wydania towarów oraz wyłączenia spod VAT przy przekazaniu bez ewidencjonowania danych odbiorcy wskazano w przepisach, że chodzi o wycenę takich towarów w momencie ich przekazania, jednak należy przyjąć, iż także w odniesieniu do przekazań ewidencjonowanych decyduje wartość towarów określona w momencie przekazania. Brak stosownego wskazania w tym przypadku można uznać za niedopatrzenie prawodawcy, jednak można tę lukę uzupełnić poprzez odpowiednie zastosowanie art. 29a ust. 2 ustawy o VAT – określającego podstawę opodatkowania w sytuacji, gdy nieodpłatne wydanie towarów jest opodatkowane. Notabene w ramach SLIM VAT doprecyzowano, że chodzi tutaj o wartość (cenę nabycia lub koszt wytworzenia) określoną w momencie dostawy. Bez znaczenia zatem jest historyczna cena nabycia i koszt wytworzenia. W tym przepisie wprawdzie nie wskazano, że chodzi o wartości netto, lecz można to wprost wywieść z art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym VAT nie stanowi podstawy opodatkowania. Należy więc stwierdzić, że również dla porównania z limitem 100 zł trzeba ustalić wartość netto towaru w momencie jego darmowego przekazania.
•Jakiś czas temu kupiłam towary, które miały być przeze mnie sprzedane. W związku z pewnymi zmianami na rynku ich wartość w krótkim czasie drastycznie spadła. W konsekwencji towary, które zakupiłam za 250 zł netto za sztukę, musiałabym obecnie sprzedać za około 90 zł netto za sztukę. Uznałam więc, że bardziej korzystne biznesowo będzie wydanie ich nieodpłatnie w ramach akcji promocyjnych. W takim przypadku mam możliwość zaprowadzenia ewidencji i wskazania w niej osób, którym przekażę towary. Zastanawiam się jednak nad tym, czy przy takim przekazaniu nie powinnam uwzględnić ceny netto zakupu, a wówczas prowadzenie ewidencji nie miałoby sensu, gdyż przekazania i tak będą opodatkowane VAT.
W zasadzie odpowiedź na pytanie znajduje się w jego treści. Skoro bowiem obecna wartość netto towarów to 90 zł, a przy przekazaniu nieodpłatnym należałoby wycenić je w cenie zakupu netto na dzień przekazania, to podstawa opodatkowania za sztukę wyniosłaby 90 zł. To oznacza, że taka wartość powinna być uwzględniona przy prowadzeniu ewidencji. Jeżeli zaś jednostkowa wartość netto towarów ujętych w ewidencji prowadzonej dla przekazania darmowego nie przekroczy 100 zł, to należy uznać je za prezenty małej wartości i ich wydanie nie podlega opodatkowaniu VAT.
Warto przypomnieć jeszcze o tym, że o prezentach małej wartości i wyłączeniu opodatkowania ich wydania można mówić wyłącznie wówczas, gdy przekazanie jest dokonane na cele związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. To oznacza, że chociaż co do zasady przy opodatkowaniu nieodpłatnego przekazania towarów cel takiego działania i związek z działalnością nie ma znaczenia (wyjątkiem jest zużycie towarów na potrzeby niezwiązane z działalnością gospodarczą), to jednak w przypadku prezentów małej wartości taki związek jest warunkiem koniecznym takiej klasyfikacji towarów i wyłączenia opodatkowania czynności nieodpłatnej.
Z kolei dzięki temu, że przekazanie towarów ma być związane z działalnością gospodarczą podatnika, zachowuje on prawo do odliczenia VAT od nabycia lub wytworzenia towarów sklasyfikowanych następnie jako prezenty małej wartości, mimo że wydanie nie jest opodatkowane i brak w tym zakresie odrębnych przepisów.
•Dokonałam przekazania towarów o wartości jednostkowej nie wyższej niż 20 zł (netto). W czasie kontroli urzędnik dopytywał się, czy na pewno przekazanie było związane z działalnością. Przestał drążyć temat, gdy wskazałam, iż na towarach znajdowało się nasze logo. Z czego wynikało to pytanie, skoro przy opodatkowaniu nie ma znaczenia to, czy przekazanie nieodpłatne towarów jest związane z działalnością?
Oczywiście to, czy przekazanie nieodpłatne towarów jest związane z działalnością gospodarczą podatnika, nie ma znaczenia dla opodatkowania nieodpłatnego wydania (z zastrzeżeniem zużycia). Jednak w przypadku prezentów małej wartości zastrzeżono, że nie tylko ich wartość ma znaczenie, lecz również cel działania. Przekazanie musi bowiem być dokonane na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika. Zapewne w przypadku opisanym w pytaniu urzędnik uznał, że skoro gadżety są oznaczone logo, to przekazanie jest dokonane w celach reklamowych czy promocyjnych, a zatem jest związane z działalnością gospodarczą i towary mogą być uznane za prezenty małej wartości.
Aby wyłączenie dla prezentów małej wartości mogło mieć zastosowanie, konieczne jest, by wydanie towarów miało charakter nieodpłatny. Wbrew pozorom czasami może to przysporzyć problemów i doprowadzić do bezpodstawnego wyłączenia opodatkowania. Pamiętać trzeba o tym, że odpłatność może mieć nie tylko formę pieniężną, a zapłata nie musi być dokonana przez odbiorcę towaru.
•Zawarliśmy umowę sponsoringu, w ramach której nabywamy usługi reklamowe. Przekazujemy sponsorowanemu określoną kwotę oraz nagrody w konkursie i gadżety reklamowe. W związku z tym, że część przekazywanych towarów ma wartość netto niższą niż 20 zł, chcemy zastosować wyłączenie obowiązku opodatkowania w ramach prezentów małej wartości. Czy jest to możliwe?
Niestety w przypadku opisanym w pytaniu nie może mieć zastosowania wyłączenie opodatkowania w związku z przekazaniem prezentów małej wartości. Bez znaczenia jest to, że wartość netto towarów nie przekracza 20 zł, a samo przekazanie jest związane z działalnością gospodarczą. Decyduje bowiem to, że towary wydawane są w ramach czynności odpłatnej, w zamian za wynagrodzenie. Całkowicie bez znaczenia jest to, że wynagrodzenie ma charakter mieszany, tj. jest częściowo pieniężne, a częściowo w formie świadczenia niepieniężnego.
Podstawa prawna
art. 7 ust. 3 i 4, art. 29a ust. 2 i 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 802)