Oprócz ulgi na robotyzację zostanie wdrożona preferencja na prototyp. Będzie też możliwość obniżenia zaliczek od pensji innowacyjnych pracowników, gdy podatnik nie wykorzysta ulgi B+R

Wynika to z „Zielonej księgi innowacji”, do której dotarł DGP. O planach wprowadzenia pakietu zmian wspierających produkcję i rozwój pisaliśmy w artykule „MF: będą kolejne zmiany podatkowe” (DGP nr 5/2021). Resort finansów zapowiada możliwość wykorzystywania łącznie czterech preferencji, czyli istniejących już ulg na badania i rozwój (B+R) i IP Box oraz planowanych – na prototyp i robotyzację. Wszystkie rozwiązania będą dotyczyć podatników PIT i CIT. O uldze na robotyzację Ministerstwo Rozwoju i MF szczegółowo informowały we wrześniu 2020 r. Pisaliśmy o tym m.in. w artykule „Ulga tylko na nowe roboty” (DGP nr 179/2020). Resorty nie podały wtedy informacji o planowanej uldze na prototyp ani o innych zmianach, które znalazły się w zielonej księdze.

Ulga na prototyp

Preferencja na prototyp będzie dotyczyć produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek, jeżeli powstał w wyniku prowadzonych przez podatnika prac badawczo-rozwojowych. Podobnie jak w przypadku ulgi B+R koszty będą potrącane od podstawy obliczenia podatku. Wartość odliczenia nie będzie mogła przekroczyć 30 proc. poniesionych kosztów, nie więcej niż 10 proc. dochodu.
Produkcja próbna będzie rozumiana jako etap „rozruchu technologicznego produkcji niewymagającego dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych czy inżynieryjnych, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem produkcji nowego produktu”. Etap ten obejmie okres od poniesienia pierwszego kosztu do rozpoczęcia produkcji.
W przypadku wprowadzania na rynek nowego produktu chodzić będzie jedynie o działania podejmowane dla uzyskania niezbędnej dokumentacji umożliwiającej otrzymanie certyfikatów i zezwoleń umożliwiających sprzedaż produktu.
W ramach nowej ulgi będzie można odliczyć m.in. koszt wykorzystywanych do uruchomienia produkcji środków trwałych, ich ulepszenia, koszty materiałów, ekspertyz itd. (cały katalog patrz ramka).
Z zielonej księgi wynika, że preferencja na prototyp ma być uzupełnieniem ulgi B+R.
Grzegorz Kuś, radca prawny, doradca podatkowy i ekspert PwC, któremu udostępniliśmy zieloną księgę, uważa jednak, że biorąc pod uwagę definicję działalności badawczo-rozwojowej i obecną praktykę interpretacyjną, ulgi te będą „zachodzić na siebie”. Ekspert tłumaczy, że w wielu branżach prototypy są tak innowacyjne i niepewne technologicznie, że działalność B+R trwa nawet do końca budowy prototypu, pierwszej partii produkcyjnej, a nawet pilotażu.
– Z pewnością punktów styku między nowymi a istniejącymi mechanizmami będzie dużo więcej. Może to wymagać od podatników lepszego planowania doboru właściwych instrumentów (np. estoński CIT vs. specjalna strefa ekonomiczna vs. ulgi związane z innowacyjnością) – twierdzi Grzegorz Kuś.
Zwraca uwagę, że przepisy nie regulują wprost sytuacji, gdy ulgi się na siebie nałożą. Dlatego bazując na pozostałych przepisach, należy przyjąć, że po pierwsze tego samego wydatku nie można odliczyć w ramach dwóch ulg, a po drugie podatnik sam będzie mógł zdecydować, z której preferencji skorzysta.

Ulga na pracowników

Z zielonej księgi wynika, że resort finansów planuje kolejne rozwiązanie, które rozszerzy ulgę B+R na dodatkowe odliczenie w PIT. Podatnik pełniący funkcję płatnika będzie mógł zmniejszyć wartość zaliczki na podatek dochodowy i wartość zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów m.in. ze stosunku pracy uzyskiwanych przez pracowników spełniających określone warunki.
Chodzi o pracowników, którzy są bezpośrednio zaangażowani wyłącznie w prace B+R i mają tytuł:
  • doktora w dziedzinie nauk inżynieryjno-technicznych, medycznych i nauk o zdrowiu, rolniczych, nauk ścisłych i przyrodniczych (dotyczy to też uczestników studiów doktoranckich w jednej z powyższych dziedzin),
  • magistra,
  • inżyniera,
których główne zadania w zakresie projektów badawczo-rozwojowych prowadzonych u podatnika wymagają wiedzy technicznej i doświadczenia, w co najmniej jednej dziedzinie nauk wymienionych powyżej.
Ma to dotyczyć również pracowników mających średnie wykształcenie techniczne oraz odpowiedzialnych za pomoc i wsparcie techniczne dla wymienionych wyżej osób, w zakresie projektów B+R, a w szczególności za: obsługę, konserwację i naprawę sprzętu badawczego i rejestrowanie pomiarów z wykorzystaniem tego sprzętu.
Z tego rozwiązania będą mogli skorzystać podatnicy (płatnicy), którzy ponieśli stratę za rok podatkowy lub wysokość dochodu z ich działalności gospodarczej była niższa od kwoty przysługujących im odliczeń z tytułu B+R.
– Mechanizmem tym nie będzie można objąć zarabiających miesięcznie więcej niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia, co w niektórych wysoko specjalistycznych branżach, np. IT, może sprawić, że rozwiązanie to nie zadziała – wskazuje Grzegorz Kuś.
Tłumaczy, że preferencja ma dotyczyć tych podatników, którzy nie mogą w pełni skorzystać z ulgi B+R. Dzięki zmianie kwotę podatku wynikającą z ulgi B+R będą mogli wykorzystać na zapłatę zaliczek na podatek od wynagrodzeń innowacyjnych pracowników. Ekspert pokazuje to na przykładzie.

Przykład

Spółka świadczy usługi B+R za pomocą wykwalifikowanej kadry 10 inżynierów, których wynagrodzenie wynosi 100 tys. zł i ma:
■ 1,1 mln zł przychodów,
■ koszty w wysokości 1 mln zł (które jednocześnie są kosztami kwalifikowanymi w uldze B+R).
W takim przypadku dochód wyniesie 100 tys. zł (przychód – koszt), a należny podatek: 19 tys. zł (100 tys. zł x 19 proc.).
Wysokość ulgi B+R, która wpływa na podatek dochodowy, wyniesie 190 tys. zł (1 mln zł kosztów kwalifikowanych x 19-proc. stawka podatku).
Dzięki uldze podatnik nie zapłaci podatku dochodowego, ale zostanie mu niewykorzystana kwota ulgi B+R: 171 tys. zł (190 tys. zł – 19 tys. zł podatku dochodowego z działalności).
Oznacza to, że podatnik będzie mógł odliczyć od zaliczek w PIT od wynagrodzeń aż 171 tys. zł.
Zgodnie z zieloną księgą odliczenie będzie przysługiwać, począwszy od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złożył swoje zeznanie roczne (PIT lub CIT), do końca roku podatkowego, w którym zostało złożone to zeznanie.

Współdziałanie ulg

Zielona księga potwierdza, że jak pisaliśmy w artykule „MF: będą kolejne zmiany podatkowe”, wszystkie ulgi na innowacje będą ze sobą współgrały. Dziś jest inaczej – nie można równocześnie stosować ulgi B+R oraz preferencyjnej stawki IP Box w stosunku do jednego (tego samego) dochodu. Ma to się zmienić. Zostanie wprowadzona regulacja, która umożliwi podatnikowi osiągającemu dochody z kwalifikowanych IP i opodatkowującemu je preferencyjną 5-proc. stawką podatkową korzystanie jednocześnie z odliczenia w ramach ulgi B+R. ©℗
Istniejąca Planowana Planowana Istniejąca
Jaka ulga B+R na prototyp na robotyzację IP Box
Na czym polega/będzie polegać Polega na ponownym odliczeniu od dochodu wydatków na badania i rozwój (tzw. koszty kwalifikowane). Potrącić można:■ 150 proc. kosztów w przypadku centrów badawczo-rozwojowych,■ 100 proc. w przypadku pozostałych podatników Będzie polegać na ponownym odliczeniu od dochodu kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia na rynek nowego produktu. Będzie można potrącić 30 proc. kosztów, nie więcej jednak niż 10 proc. dochodu Będzie polegać na ponownym odliczeniu od dochodu kosztów kwalifikowanych związanych z inwestycjami na robotyzację (automatyzację stanowisk pracy). Będzie można potrącić 50 proc. kosztów Polega na objęciu 5-proc. stawką dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP)
Jakie koszty kwalifikowane/ kwalifikowane prawa własności intelektualnej Kosztami są m.in.■ wynagrodzenia z tytułu umów o pracę, pracę nakładczą, spółdzielczy stosunek pracy oraz składki ZUS poniesione z tytułu tych wynagrodzeń (w części finansowanej przez pracodawcę) pracowników zatrudnionych do realizacji działalności B+R,■ wydatki związane z nabyciem materiałów i surowców służących bezpośrednio realizacji działalności B+R,■ wydatki poniesione na uzyskanie opinii, ekspertyz, usług doradczych lub innych usług równorzędnych oraz wyników badań wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową na potrzeby działalności B+T,■ wydatki poniesione na korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej w działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorcy,■ nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności B+R, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych,■ odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w działalności B+R, dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodu (kosztami kwalifikowanymi nie jest jednak równowartość odpisów amortyzacyjnych z tytułu nabycia samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością),■ koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego Koszty produkcji próbnej to:■ cena nabycia lub koszt wytworzenia fabrycznie nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, zaliczonych do grupy 3–6 i 8 klasyfikacji,■ koszty ulepszenia tych środków trwałych poniesione w celu dostosowania uruchomienia produkcji próbnej,■ koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowegoproduktuKoszty wprowadzenia na rynek nowego produktu to koszty:■ badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów lub oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu lub użytkowania oraz koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia,■ badania cyklu życia produktu,■ systemu weryfikacji technologii środowiskowych (ETV) Koszty kwalifikowane to:■ koszty nabycia fabrycznie nowych:a) robotów przemysłowych,b) maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych,c) maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, służących zapewnieniu ergonomii oraz bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do stanowisk pracy, gdzie zachodzi interakcja człowieka z robotem przemysłowym, w szczególności czujników, sterowników, przekaźników, zamków bezpieczeństwa, barier fizycznych (ogrodzenia, osłony) czy optoelektronicznych urządzeń ochronnych (kurtyny świetlne, skanery obszarowe),d) maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania lub serwisowania robotów przemysłowych, w szczególności czujników i kamer,e) urządzeń do interakcji człowiek–maszyna do robotów przemysłowych, ■ opłaty leasingowe za leasing nowych robotów i kobotów,■ koszty szkoleń dla pracowników, którzy będą obsługiwać nowy sprzęt,■ koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wcześniej wymienionych Kwalifikowane IP to:■ patent, ■ prawo ochronne na wzór użytkowy,■ prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, ■ prawo z rejestracji topografii układu scalonego,■ dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,■ prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,■ wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz.U. z 2018 r. poz. 432),■ autorskie prawo do programu komputerowego
Inne projektowane zmiany Zostanie wprowadzona ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników. Da możliwość pomniejszenia zaliczek od niektórych wynagrodzeń na podatek przez podatnika (płatnika) prowadzącego działalność, który poniósł za rok podatkowy stratę, oraz w sytuacji gdy wysokość dochodu z tej działalności jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń z tytułu działalności B+R. Podatnik osiągający dochody z kwalifikowanych IP i opodatkowujący je preferencyjną 5-proc. stawką podatkową będzie mógł jednocześnie korzystać z odliczenia w ramach ulgi B+R