Jak informowaliśmy wczoraj, każdy, kto wykonuje wolny zawód, oraz niemal wszyscy przedsiębiorcy będą mogli od 1 stycznia 2021 r. rozliczać się z fiskusem w zryczałtowanej formie („Prawie wszyscy na ryczałcie”, DGP nr 248/2020). Taki będzie efekt nowelizacji ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z 28 listopada 2020 r. (Dz.U. poz. 2123).
Prawie wszyscy na ryczałcie
Prawie wszyscy na ryczałcie

Zobacz również
Ryczałt zyska na atrakcyjności również z tego powodu, że wzrośnie limit rocznych przychodów uprawniających do tej formy opodatkowania – z obecnych 250 tys. euro do 2 mln euro (co w odniesieniu do przychodów za 2020 r. wyniesie 9 030 600 zł).
Na tej tylko zmianie może zyskać, według szacunków MF, w sumie nawet 175 tys. przedsiębiorców. Tyle bowiem osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą, a dziś opodatkowanych na zasadach ogólnych, uzyskuje przychody w przedziale od 250 tys. euro do 2 mln euro.

Kluczowe zmiany

Przypomnijmy, że od Nowego Roku lista czynności, które wykluczają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, będzie ograniczona tylko do czterech rodzajów działalności: aptek, kantorów walut, handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych oraz wytwarzania wyrobów akcyzowych. Wszyscy pozostali będą mogli wybrać ryczałt.
Taki będzie efekt dwóch zmian:
  • uchylenia przepisu, który dotychczas wykluczał z ryczałtu osoby wykonujące wolny zawód w innym zakresie niż wymieniony w ustawowej definicji (przy okazji sama definicja wolnego zawodu zostanie znacznie rozszerzona),
  • uchylenia załącznika nr 2 do ustawy.
Jak już informowaliśmy, definicja wolnego zawodu będzie służyć jedynie wskazaniu, które profesje są objęte 17-proc. stawką ryczałtu. Każdy, kto nie odnajdzie swojego zawodu w tej definicji, będzie również mógł płacić ryczałt, ale musi przejrzeć szczegółową listę działalności (art. 12 ustawy) i przyporządkowanych do nich stawek ryczałtu. Kto nie znajdzie się na liście z art. 12, zapłaci ryczałt według stawki 8,5 proc.
Z kolei uchylenie załącznika nr 2 do ustawy oznacza likwidację wykazu usług, których świadczenie wykluczało dotychczas podatnika z ryczałtu.

Trzeba policzyć

Co do zasady opłacalność zryczałtowanej formy opodatkowania zależy co najmniej od dwóch czynników: jakie stawki podatku obowiązują w danej branży i jak wysokie koszty ponosi przedsiębiorca. Dlatego wybór formy opodatkowania musi być poprzedzony kalkulacją.
Niewątpliwie ta forma opodatkowania będzie korzystna dla podatników, których dochodowość prowadzonej działalności jest wysoka, a którzy ponoszą względnie niskie koszty. Ryczałt płacimy bowiem od przychodów, a nie od dochodu, a więc nie można odliczać podatkowych kosztów. Odjąć można tylko składki na ZUS, darowizny i kilka ulg.
– Zasadniczo, jeśli przychody osoby wykonującej wolny zawód (do których będzie miała zastosowanie stawka ryczałtu 17 proc.) nie przekraczają w trakcie roku 85 528 zł, to nie ma co myśleć o ryczałcie – mówi Marek Gadacz, doradca podatkowy i partner w Crido.
Przypomina, że do tego poziomu dochodów rocznie PIT na zasadach ogólnych również wynosi 17 proc., a dodatkowo podatnik może uwzględniać podatkowe koszty i inne preferencje podatkowe.
– Zakładając więc możliwość odliczenia nawet niewielkich kosztów, uwzględnienia kwoty wolnej od podatku oraz 17-proc. stawkę PIT, taniej będzie płacić podatek dochodowy – wskazuje Marek Gadacz. I dodaje: – Jeśli podatnik dziś rozlicza się według 19 proc. PIT, a koszty ma niższe niż 20 proc. przychodu, to korzystniejszy będzie ryczałt. Jeśli koszty są wyższe, to lepiej pozostać przy podatku dochodowym.
– Jeśli jednak osoba wykonująca wolny zawód płaci dziś 19-proc. liniowy PIT, to bardziej opłacalne może być dla niej przejście nawet na 17-proc. ryczałt, pod warunkiem że ponosi koszty niższe niż ok. 10 proc. przychodu – wylicza ekspert.
Jak dodaje Ernest Frankowski, doradca podatkowy i prezes firmy IT9, dotyczy to również podatników z dochodami powyżej 85 528 zł rocznie (powyżej 7 tys. zł miesięcznie).
– Zwykle to właśnie takie osoby rozliczają liniowy PIT (stawka 19 proc.), więc przejście na ryczałt (ze stawką 17 proc.) będzie dla nich opłacalne jedynie przy niskich kosztach – mówi Frankowski.

Kto skorzysta

Przypomnijmy, że w przypadku innych profesji niż wymienione w definicji wolnego zawodu (art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy) stawka ryczałtu może być znacznie niższa i wynieść nawet 8,5 proc. (jeżeli dla danego rodzaju usług nie jest przewidziana w ustawie inna stawka).
Ale zyskają nie tylko te osoby.
Zasadniczo – jak mówi Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy, menedżer w spółce doradztwa podatkowego MDDP – ryczałt będzie korzystniejszy dla tych przedsiębiorców, których biznes opiera się głównie na pracy własnej, własnej wiedzy i nie generuje istotnych kosztów, które mogłyby obniżyć dochód podatkowy.
– To z reguły odpowiada charakterystyce przedsiębiorstw usługowych, np. reklamowych czy fotograficznych, przy których koszty zewnętrzne są stosunkowo niskie – mówi Sidorowicz.
Potwierdza to Ernest Frankowski. – Grupa, która z pewnością skorzysta na zmianach, to podatnicy wykazujący niskie koszty działalności, a rozliczający się podatkiem liniowym 19 proc. lub według skali (17 proc. lub 32 proc.), czyli zdecydowanie osoby samozatrudnione – mówi ekspert.

Mogą zyskać programiści

Przykładowo chodzi o programistów. Muszą oni jednak pamiętać, że jeśli przejdą na ryczałt, to nie będą mogli skorzystać z ulgi IP Box.
Wielu programistów deklaruje jednak, że skorzystają z ryczałtu, bo gwarantuje on większe bezpieczeństwo i komfort rozliczeń.
– Przeważa argument, że nawet jeśli uda się skorzystać z IP Box, to przez kolejnych 5 lat nie ma gwarancji, że urząd skarbowy podczas kontroli nie cofnie prawa do ulgi, co wiązałoby się z ogromnymi zaległościami podatkowymi – mówi Jacek Tomaszewski, konsultant w IT9. Skorzystanie z IP Box wiąże się bowiem z wieloma formalnościami, m.in. z uzyskaniem interpretacji indywidualnej, która jest de facto obowiązkowa, a także z obowiązkiem prowadzenia ewidencji na potrzeby IP Box.
Ile można zyskać? Ernest Frankowski tłumaczy to na przykładzie.

Przykład

Zakładając, że programista osiąga miesięczny przychód 15 tys. zł i ewidencjonuje niewielkie miesięczne koszty uzyskania przychodów (np. 1 tys. zł), jego podatek roczny (w uproszczeniu, bez uwzględniania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) wyniesie:
• na zasadach ogólnych – ok. 41 tys. zł,
• według liniowej 19-proc. stawki PIT – ok. 32 tys. zł,
• na zasadzie ryczałtu – tylko 27 tys. zł.
– Widzimy więc, że stopa opodatkowania spada wraz ze wzrostem przychodów – komentuje Ernest Frankowski.

Kto jeszcze

Grzegorz Grochowina, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce, wskazuje natomiast, że nawet po zmianach ryczałt nie będzie atrakcyjny np. dla dentystów. W większości przypadków – tłumaczy ekspert – ponoszą oni sporo kosztów związanych z najmem lokalu, ratami kredytowymi lub leasingowymi (sprzęt dentystyczny), zakupem materiałów i środków ochrony.
– Duże grono dentystów może więc nadal wybierać liniową stawkę 19 proc. PIT bądź opodatkowanie według skali podatkowej, ze względu na możliwość rozliczania kosztów podatkowych z działalności – przewiduje ekspert.

Najem też korzystniej opodatkowany

Rafał Sidorowicz zwraca uwagę, że ryczałt może być bardziej opłacalny w przypadku przychodów z najmu nieruchomości. Od 1 stycznia 2021 r. w ten sposób będzie można rozliczać się z fiskusem nie tylko z najmu prywatnego, ale także w ramach biznesu. Opodatkowanie stawkami 8,5 proc. i 12,5 proc. (dla przychodów powyżej 100 tys. zł) jest zdecydowanie niższe niż na zasadach ogólnych bądź 19-proc. PIT liniowym.
– Warto jednak pamiętać, że wybierając ryczałt, wynajmujący nie rozpozna w kosztach np. amortyzacji, wydatków remontowych ani odsetek od kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości – zaznacza ekspert.
Znów więc konieczna jest indywidualna kalkulacja, co się bardziej opłaca.
Podatnicy powinni skalkulować korzyści związane z ryczałtem, ale też utratę korzyści wynikających z opodatkowania na zasadach ogólnych. Wybór ryczałtu oznacza bowiem nie tylko brak możliwości skorzystania z IP Box, ale również utratę możliwości rozliczenia wspólnego PIT z małżonkiem i odliczenia ulgi na dzieci.©℗
WOLNE ZAWODY* – STAWKA RYCZAŁTU 17 PROC. PKWiU
lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, technik dentystyczny, felczer, położna, pielęgniarka, psycholog, fizjoterapeuta, tłumacz, adwokat, notariusz, radca prawny, architekt, inżynier budownictwa, rzeczoznawca budowlany, biegły rewident, księgowy, agent ubezpieczeniowy, agent oferujący ubezpieczenia uzupełniające, broker reasekuracyjny, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, doradca restrukturyzacyjny, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, agent firm inwestycyjnych, rzecznik patentowy, nauczyciel w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 15 PROC. PKWiU
reprodukcja komputerowych nośników informacji 18.20.30.0
pośrednictwo w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich 45.40.40.0
pośrednictwo w sprzedaży hurtowej grupa 46.1
magazynowanie i przechowywanie:– cieczy i gazów,– towarów w strefach wolnocłowych 52.10.12.0 ex 52.10.19.0
parkingowe 52.21.24.0
obsługi centrali wzywania radio-taxi ex 52.21.29.0
pilotowania na wodach:– morskich i przybrzeżnych,– śródlądowych ex 52.22.13.0ex 52.22.14.0
licencyjne związane z nabywaniem praw do:– książek, broszur, ulotek, map itp., – korzystania z wykazów i list (np. adresowych, telefonicznych),– czasopism i pozostałych periodyków,– pozostałych wyrobów drukowanych,– korzystania z gier komputerowych,– korzystania z programów komputerowych 58.11.60.058.12.30.058.14.40.058.19.30.058.21.40.058.29.50.0
związane ze sprzedażą miejsca reklamowego w wykazach i listach (np. adresowych, telefonicznych) 58.12.40.0
związane z wydawaniem: – pakietów gier komputerowych, z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie online, – pakietów oprogramowania systemowego,– pakietów oprogramowania użytkowego,– oprogramowania komputerowego pobieranego z internetu, z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie online ex 58.21.10.058.29.158.29.2ex 58.29.3
związane z:– nadawaniem programów ogólnodostępnych i abonamentowych,– doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego,– oprogramowaniem, objęte grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2), – doradztwem w zakresie oprogramowania,– instalowaniem oprogramowania,– zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi dział 6062.02.10.0ex 62.01.1ex 62.02ex 62.09.20.062.03.1
– przetwarzania danych, – przesyłania strumieni wideo przez internet,– przesyłania strumieni audio przez internet,– agencji informacyjnych,– pozostałe w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowane ex 63.11.159.11.25.059.20.36.063.91.163.99
finansowe i ubezpieczeniowe, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów sekcja K
związane z obsługą nieruchomości, świadczone na zlecenie 68.3
prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów dział 69
firm centralnych (head office), doradztwa związane z zarządzaniem (z wyjątkiem usług doradztwa związanych z zarządzaniem rynkiem rybnym – PKWiU 70.22.16.), inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów ex dział 70
architektoniczne i inżynierskie, badań i analiz technicznych, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów dział 71
reklamowe, badania rynku i opinii publicznej dział 73
w zakresie specjalistycznego projektowania, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów 74.1
fotograficzne 74.2
tłumaczeń pisemnych i ustnych, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów 74.3
związane z zatrudnieniem dział 78
świadczone przez organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostałe usługi rezerwacji i usługi z nią związane dział 79
detektywistyczne i ochroniarskie, z wyjątkiem robót związanych z instalowaniem systemów przeciwpożarowych i przeciwwłamaniowych z późniejszym monitoringiem dział 80
obsługi nieruchomości wykonywane na zlecenie, polegające m.in. na utrzymaniu porządku w budynkach, kontroli systemów ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, wykonywaniu drobnych napraw, dezynfekcji i tępienia szkodników 81.10.10.081.29.11.0
związane ze wspomaganiem prowadzenia działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowane, centrów telefonicznych (call center), powielania, związane z organizowaniem kongresów, targów i wystaw 82.982.20.10.082.19.11.082.30
w zakresie opieki zdrowotnej, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów dział 86
w zakresie pomocy społecznej bez zakwaterowania, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów, z wyłączeniem usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie odwiedzania i pomocy domowej świadczonych osobom niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.14), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej świadczonych osobom dorosłym niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.15), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi, z wyłączeniem opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi (PKWiU 88.91.11), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną (PKWiU 88.91.12), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania świadczonych przez opiekunki do dzieci (PKWiU 88.91.13), pozostałych usług pomocy społecznej bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 88.99.19) – inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów ex dział 88
kulturalne i rozrywkowe dział 90
związane ze sportem, rozrywką i rekreacją dział 93
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 10 PROC. PKWiU
w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek 68.10.1
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 8,5 PROC. OD PRZYCHODÓW DO KWOTY 100 TYS. ZŁ ORAZ 12,5 PROC. OD NADWYŻKI PRZYCHODÓW PONAD 100 TYS. ZŁ PKWiU
najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa lub inne umowy o podobnym charakterze (tzw. najem prywatny)
najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz z inne umowy o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą
związane z zakwaterowaniem dział 55
wynajem i obsługa nieruchomości własnych lub dzierżawionych 68.20.1
w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych dział 72
wynajem i dzierżawa:– samochodów osobowych i furgonetek, bez kierowcy,–pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli), bez kierowcy,– środków transportu wodnego bez załogi,– środków transportu lotniczego bez załogi,– pojazdów szynowych (bez obsługi),– kontenerów,– motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną, bez kierowcy,– własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim 77.11.10.077.12.177.34.10.077.35.10.077.39.11.077.39.12.077.39.13.077.40
świadczenie usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem, innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów dział 87
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 8,5 PROC. PKWiU
związane ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom 84.25.11.0
w zakresie edukacji, inne niż świadczone w ramach wolnych zawodów dział 85
związane z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałe usługi w zakresie kultury dział 91
z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego
prowizje uzyskane przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu
prowizje uzyskane przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy
otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 5,5 PROC. PKWiU
roboty budowlane
w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton
prowizje uzyskane z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów
USŁUGI – STAWKA RYCZAŁTU 3 PROC. PKWiU
związane z produkcją zwierzęcą 01.62.10.0
HANDEL – STAWKA RYCZAŁTU 3 PROC. PKWiU
HANDEL – STAWKA RYCZAŁTU 5,5 PROC. PKWiU
przychody z odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia:– otrzymanych przez podmioty zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,– biogazu rolniczego otrzymanych przez podmioty zajmujące się wytwarzaniem biogazu rolniczego,– z kogeneracji otrzymanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji
USŁUGI GASTRONOMII – STAWKA RYCZAŁTU 3 PROC. PKWiU
działalność gastronomiczna, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.
USŁUGI GASTRONOMII – STAWKA RYCZAŁTU 8,5 PROC. PKWiU
działalność gastronomiczna w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc.
POZOSTAŁE USŁUGI, WYŻEJ NIEWYMIENIONE – STAWKA RYCZAŁTU 8,5 PROC. PKWiU
DZIAŁALNOŚĆ WYTWÓRCZA – STAWKA RYCZAŁTU 5,5 PROC. PKWiU
INNE PRZYCHODY – STAWKA 3 PROC. PKWiU
działalność rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów, z wyjątkiem sprzedaży konserw oraz prezerw z ryb i innych surowców z połowów
z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, będących: – środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, – składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy PIT, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa nie przekracza 1500 zł, – składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy rokowi lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych
z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku
dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych
przychody, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 5–10 ustawy o PIT
SPRZEDAŻ PRODUKTÓW Z WŁASNEJ UPRAWY, HODOWLI LUB CHOWU – STAWKA RYCZAŁTU 2 PROC. PKWiU
przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych (art. 20 ust. 1c ustawy o PIT)
* Chodzi o pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście, przy czym za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.
Oprac. Katarzyna Jędrzejewska