SENTENCJA
Wydatki na inwestycje nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, a mogą jedynie, przy pomocy amortyzacji i stosowanych odpisów amortyzacyjnych, zmniejszać przychód osoby. Oznacza to, że w chwili dokonania odliczenia naliczonego VAT wydatki na prowadzoną inwestycję nie mogły być uznane za koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym. Mogły stanowić - jako element wartości początkowej - podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Późniejsza decyzja o zaniechaniu inwestycji nie ma wpływu na prawnopodatkowy charakter wydatków inwestycyjnych. Ani przed, ani po zaniechaniu wydatki te nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów.
Wyrok WSA w Warszawie z 2 lutego 2007 r., niepublikowany
SYGN. AKT III SA/Wa 3886/06
UZASADNIENIE
W 2005 roku spółka z o.o. wystąpiła o udzielenie pisemnej interpretacji prawa. Wskazała, że realizuje inwestycje w zakresie budowy i eksploatacji infrastruktury telekomunikacyjnej. Proces realizacji danej inwestycji składa się z szeregu etapów, a koszty związane z realizacją każdego z etapów, do czasu zakończenia inwestycji i rozpoczęcia naliczania odpisów amortyzacyjnych, księgowane są na kontach inwestycji w toku. Natomiast VAT, wynikający z faktur zakupu, jest odliczany w miesiącu ich otrzymania bądź w miesiącu następnym.
Zdarzało się jednak, że spółka na jednym z etapów inwestycji podejmowała decyzję o zaniechaniu jej dalszej realizacji. Część poniesionych kosztów została przez spółkę wykorzystana dla potrzeb działalności gospodarczej w inny sposób. Natomiast część, zwłaszcza w postaci wszelkich usług przygotowawczych i wykonawczych, była w takich wypadkach utracona bezpowrotnie.
Spółka podkreśliła, że wniosek jej dotyczy wydatków poniesionych w okresie od października 2000 r. do kwietnia 2004 r. Decyzje o zaniechaniu inwestycji podejmowane były z reguły po kilku miesiącach od chwili poniesienia kosztów. Od zakupów związanych z tymi inwestycjami spółka odliczała podatek naliczony w miesiącu otrzymania faktury lub w miesiącu następnym. Dlatego zapytała, czy ma obowiązek skorygowania podatku naliczonego w przypadku zaniechania inwestycji oraz okresu, w jakim ewentualna korekta powinna być dokonana.
Między organami podatkowymi a spółką powstał jednak spór co do interpretacji w tym zakresie i sprawa trafiła do sądu administracyjnego. W orzeczeniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wypowiedział się nie tylko w kwestii VAT. Sąd wskazał m.in. na art. 25 ust. 1 pkt 3 starej ustawy o VAT z 1993 rok. W jego ocenie prowadzi on do wniosku, ż ma zastosowanie w sytuacji, gdy dany wydatek, co do zasady, nie może być uznany za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych albo też za taki koszt się go nie uważa na mocy postanowienia zawartego w art. 16 tej ustawy. Ponieważ art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy stanowi wyraźnie, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji, to zdaniem sądu w przypadku zaniechania inwestycji nie można dokonać odliczenia podatku naliczonego przy zakupach dokonanych w związku z jej realizacją.
Sąd nie zgodził się z argumentacją spółki, że w chwili dokonania odliczenia podatku naliczonego brak było podstaw do stosowania art. 25 ust. 1 pkt 3 VAT-u z 1993 roku. Bo jak podkreślała skarżąca m.in. brak było jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia, że w przyszłości poniesiony wydatek zostanie uznany za niestanowiący kosztu uzyskania przychodów.
Jak podkreślił sąd, co do zasady wydatki na inwestycje - stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy - nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, a mogą jedynie, przy pomocy amortyzacji i stosowanych odpisów amortyzacyjnych, zmniejszać przychód osoby prawnej. Oznacza to, że w chwili dokonania odliczenia naliczonego wydatki na prowadzoną inwestycję nie mogły być uznane za koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym. Mogły jedynie stanowić - jako element wartości początkowej - podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Innymi słowy późniejsza decyzja o zaniechaniu inwestycji nie miała wpływu na prawnopodatkowy charakter wydatków inwestycyjnych.
Ani przed, ani po podjęciu tej decyzji wydatki te nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Zatem przepis art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy nie zmienia charakteru tych wydatków. Jedynie uniemożliwia uznanie ich za koszty uzyskania przychodów w sytuacji, gdy niemożliwe będzie - wobec nieukończenia inwestycji - dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.
ALEKSANDRA TARKA
OPINIA
ANDRZEJ NIKOŃCZYK
doradca podatkowy z Kancelarii Ożóg i Wspólnicy
Przedmiotowy wyrok dotyczy wydatków ponoszonych pod rządami ustawy o VAT z 1993 roku, jednak zachowuje aktualność w świetle dziś obowiązujących przepisów. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż sąd w wyroku uznał prymat zasady neutralności VAT dla podatnika (podatek ten jest bowiem podatkiem od konsumpcji, a samo zaniechanie inwestycji nie może być tak traktowane). A także to, że sąd jako zasadę przyjął prawo do odliczenia podatku. Z potraktowania prawa do odliczenia jako zasady ogólnej wynika, iż wszelkie ograniczenia tego prawa powinny być interpretowane zawężająco.
Co do samego przedmiotu sporu potwierdzono zasadę, iż ograniczenie prawa do odliczenia musi wynikać wprost z przepisów prawa, nie zaś działania podatnika (zaniechanie inwestycji). Należy również zwrócić uwagę na to, iż z punktu widzenia podatnika VAT nie samo zaniechanie inwestycji decyduje o obowiązku zwrotu bądź naliczenia podatku VAT. Dopiero wykorzystanie nabytych towarów bądź usług w innym celu niż działalność opodatkowana (np. działalności zwolnionej, użytek prywatny) będzie rodzić obowiązki w zakresie podatku VAT (obowiązek dokonania korekty odliczenia lub zapłaty podatku należnego).