Minister finansów Jacek Rostowski podczas sejmowej debaty w sprawie Amber Gold opowiedział się za rozszerzeniem uprawnień kontroli skarbowej na wszystkie przestępstwa finansowe na dużą skalę i rozszerzeniem zadań generalnego inspektora informacji finansowej. Wspomniał też o uprawnieniach wywiadu skarbowego. Tymczasem dzisiejsze przepisy dają tym organom bardzo szerokie pole do działania i narzędzia, których mogą używać do ścigania oszustów podatkowych i finansowych.

Michał Goj, menedżer w Ernst & Young, wskazuje, że dyskusja o rozszerzaniu uprawnień organów kontroli skarbowej na kolejne obszary potencjalnych nieprawidłowości to w dużej mierze dyskusja o miejscu i roli organów kontroli skarbowej w systemie instytucji państwowych.

Marcin Frank, ekspert podatkowy z KPMG, mówi wprost: zanim minister finansów podejmie tak ostre kroki, jak rozszerzenie uprawnień organów kontroli skarbowej, warto spojrzeć na zakres uprawnień, jakie już dzisiaj przysługują kontrolerom.

– Są one bardzo szerokie. Nie bez powodu od lat postuluje się ich ograniczenie – stwierdza ekspert.

Artur Nowak, radca prawny, partner w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka, wskazuje, że uprawnienia wywiadu skarbowego obejmują choćby kontrolę rozmów telefonicznych i korespondencji oraz zastosowanie operacyjnych technik wywiadowczych.

– Wywiad skarbowy ma również w określonych przypadkach uprawnienie do zastosowania broni palnej oraz środków przymusu bezpośredniego – stwierdza Artur Nowak.

Marcin Frank zwraca uwagę, że zaledwie kilkanaście dni temu rozgorzała dyskusja o ograniczeniu uprawnień innych służb mundurowych (m.in. ABW i CBA) w zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych.

– Przy jej okazji nie było jednak planów ograniczenia uprawnień kontroli skarbowej, co wzbudziło protest wielu środowisk biznesowych, jak również konstytucjonalistów – zauważa Marcin Frank.

Jak wskazuje Michał Goj, mimo postrzegania organów kontroli skarbowej jako rodzaju policji nastawionej głównie na wychwytywanie różnego rodzaju wyłudzeń wynikających z przestępczej, często niezgłoszonej działalności, przepisy nie ograniczają ich działalności jedynie do tej sfery.

Minister Jacek Rostowski chciałby też poszerzyć zakres zadań generalnego inspektora informacji finansowej (GIIF). Jak tłumaczy Marcin Frank, jest to organ, który stoi na czele walki z praniem brudnych pieniędzy, szarą strefą i finansowaniem działalności terrorystycznej. W tym celu może gromadzić, przetwarzać i analizować przebieg transakcji finansowych, blokować je, a w razie podejrzenia popełnienia przestępstwa kierować wnioski do właściwych służb.

– Wydaje się zatem, że nawet dzisiejszy zakres działań generalnego inspektora jest zbyt szeroki. Organ ten nie radzi sobie z taką ilością danych, a efekty jego prac są mało znaczące z punktu widzenia budżetu państwa – uważa nasz rozmówca i powołuje się na raport NIK na temat działalności GIIF, przygotowany w sierpniu 2011 r.

Artur Nowak zwraca z kolei uwagę, że z wystąpienia ministra finansów wynika, iż w działalności Amber Gold stwierdzono podejrzenie popełnienia różnorodnych wykroczeń i przestępstw skarbowych, jak np. nieskładanie sprawozdań finansowych czy deklaracji podatkowych.

– Stwierdzenie tych wykroczeń/przestępstw nie wymaga w ogóle działalności wywiadu skarbowego – zauważa. Wystarczające jest prawidłowe wykonywanie obowiązków przez organy podatkowe.

Uprawnienia inspektorów skarbowych
Inspektorzy kontroli skarbowej mogą:
● legitymować i zatrzymywać osoby,
● dokonywać przeszukania osób, pomieszczeń, bagażu i ładunku,
● zatrzymywać pojazdy i kontrolować rodzaj użytkowanego przez nie paliwa,
● otrzymywać billingi rozmów,
● stosować podsłuch, kontrolę korespondencji i zawartości przesyłek,
● stosować środki przymusu bezpośredniego
● używać broni palnej.