Podatnik VAT UE, który zawiesi działalność na co najmniej na pół roku i nie złoży w tym czasie deklaracji, zostanie wykreślony z tego rejestru.
Obowiązująca od kwietnia zmiana w ustawie o VAT objęła przedsiębiorców zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE korzyściami płynącymi z zawieszenia działalności gospodarczej. Dzięki nowelizacji również tacy podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji podatkowych za okresy rozliczeniowe, których zawieszenie dotyczy. Jednak skorzystanie z tego dobrodziejstwa może skończyć się urzędowym wykreśleniem z rejestru podatników. Taką przykrą konsekwencję poniosą firmy, które działalność zawieszą na co najmniej pół roku i w tym okresie nie złożą ani jednej deklaracji VAT. Podatnik w takim wypadku powinien dokonać ponownej rejestracji do celów VAT UE, gdyż w przeciwnym wypadku ponosi ryzyko zakwestionowania przez urząd skarbowy prawa do stosowania 0 proc. stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.
Podatnicy VAT UE / DGP
Właśnie mija pół roku od przyznania tego przywileju przedsiębiorcom VAT UE. Aby nie zniknąć z rejestru, powinni przed upływem okresu 6-miesięcznego złożyć deklarację zerową.

Zawieszenie działalności

W ustawie o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054) do końca marca tego roku obowiązywał przepis, który nakazywał podatnikom zarejestrowanym jako podatnicy VAT UE składanie deklaracji, mimo zawieszenia firmy na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
– Zatem mimo zawieszenia podatnicy ci musieli składać tzw. deklaracje zerowe – mówi Monika Sabat, ekspert podatkowy w KPMG.
Od kwietnia przepis ten został uchylony. Miało to odciążyć podatników z konieczności wysyłania deklaracji podatkowych, w sytuacji gdy nie dokonali transakcji wewnątrzwspólnotowych, a urzędy skarbowe z obowiązków związanych z przyjmowaniem i przechowywaniem takich deklaracji. Niestety w ustawie o VAT pozostał przepis, zgodnie z którym naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu z rejestru podatników VAT UE przedsiębiorcę, który nie złoży deklaracji podatkowej za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały.
– Skutek jest taki, że przed zmianą zarejestrowany podatnik VAT UE musiał składać deklaracje w okresie zawieszenia. Obecnie takiego obowiązku nie ma, ale jeśli deklaracji nie złoży, to zostanie wykreślony z rejestru VAT UE – mówi Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w KNDP.

Sprzeczność przepisów

W projekcie ustawy znajdował się przepis, który takie ryzyko eliminował.
– Urzędowe wykreślenie z rejestru VAT UE nie miało mieć zastosowania w przypadku, gdy przyczyną braku deklaracji było zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej – podkreśla Andrzej Nikończyk.
W ostatecznej wersji ustawy wyjątek ten się nie znalazł. Trudno ocenić, czy był to celowy zabieg, czy po prostu wynik legislacyjnego bałaganu. Efekt jest taki, że wprowadzone ułatwienie w praktyce nie funkcjonuje.
– Korzyścią może być wyłączenie odpowiedzialności karnej skarbowej za nieskładnie deklaracji VAT UE, w okresie, w którym działalność jest zawieszona – mówi Andrzej Nikończyk.
Także Stefan Majerowski, konsultant w Zespole VAT Ernst & Young, jest zdania, że w obowiązujących przepisach istnieje sprzeczność.
– W ustawie o VAT znajduje się przepis pozwalający na wykreślenie z rejestru VAT UE podmiotów, które nie złożą deklaracji podatkowych za 6 miesięcy lub dwa kolejne kwartały, chociaż inny przepis im na to zezwala – mówi Stefan Majerowski.
Zdaniem eksperta, warto się zastanowić nad ujednoliceniem obu rejestrów i skończyć z podwójną rejestracją i koniecznością śledzenia dwóch grup przepisów.
– Tym bardziej że podatnik w wyniku rejestracji nie otrzymuje dwóch różnych numerów – mówi Stefan Majerowski.



Złożenie pustej deklaracji

Łukasz Postrzech, doradca podatkowy, starszy konsultant w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, wskazuje, że obostrzenie w postaci obowiązku składania deklaracji przez podatników dokonujących transakcji wewnątrzwspólnotowych (mimo zawieszenia firmy) może być uzasadnione naciskiem jaki kładziony jest na szczeblu unijnym na zwiększenie kontroli nad tego typu transakcjami.
– Powodem może być w szczególności skala nadużyć związanych z fikcyjnym obrotem transgranicznym w ramach UE oraz nieuprawnionym odliczaniem VAT w ramach tzw. karuzeli podatkowych – mówi Łukasz Postrzech.
Ekspert przypomina, że sygnałem do zaostrzenia warunków kontroli takich przepływów oraz samych podatników dokonujących transakcji unijnych było zwiększenie w 2010 r. częstotliwości składania informacji podsumowujących oraz obowiązek uwzględnienia w nich świadczonych usług.
– Rozwiązaniem dla podatników planujących dłuższe zawieszenie działalności i chcących zachować status VAT UE może być złożenie deklaracji „zerowej” pod koniec każdego 6-miesięcznego okresu zawieszenia – podpowiada Łukasz Postrzech.
Oznacza to, że podatnicy VAT UE, którzy zawiesili działalność np. od 1 kwietnia na okres co najmniej pół roku, aby uniknąć wykreślenia z rejestru powinni pamiętać o złożeniu tzw. pustej deklaracji podatkowej za wrzesień, tj. w terminie do 25 października.
– Umożliwia im to brzmienie art. 99 ust. 7a ustawy o VAT, który stanowi, że podatnicy w trakcie zawieszenia działalności nie mają obowiązku składania deklaracji, zatem pozostawia się im swobodę w tym zakresie – stwierdza ekspert MDDP.
Andrzej Nikończyk zwraca uwagę, że złożenie raz na pół roku pustej deklaracji – co uniemożliwi wykreślenie podatnika z rejestru VAT UE – nie będzie skutkowało przerwaniem zawieszenia. Trzeba również pamiętać o tym, że w niektórych wypadkach zwolnienie z obowiązku składania deklaracji VAT w okresie zawieszenia jest zawsze bezwzględnie wyłączone. Dotyczy to m.in. okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest zobowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Ponowna rejestracja

Podatnik zarejestrowany na VAT UE, który deklaracji raz na pół roku nie złoży i zostanie urzędowo wykreślony z rejestru, powinien zostać powiadomiony o tym fakcie przez fiskusa. Monika Sabat podkreśla, że w razie zamiaru ponownego wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych podatnik będzie musiał się po raz drugi zarejestrować dla transakcji unijnych. W przeciwnym wypadku narazi się na zakwestionowanie stosowania 0-proc. stawki VAT.
Warto wskazać, że wykreślenie podatnika z rejestru VAT-UE nie skutkuje równoczesnym wyrejestrowaniem z ewidencji czynnych podatników VAT. Podatnik zarejestrowany jako VAT czynny, który będzie dokonywał transakcji wewnątrzwspólnotowych, zobowiązany jest dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-R wraz z załącznikiem VAT-R/UE.
Przed wykreśleniem z rejestru uchroni pusta deklaracja