Podstawowym miejscem świadczenia usług, czyli miejscem ich opodatkowania, na gruncie VAT jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub stałe miejsce prowadzenia działalności
Przedsiębiorca nie ma miejsca zamieszkania ani siedziby w Polsce. Dostarcza jednak do Polski różne towary.
– Czy po ostatnich zmianach w VAT inaczej muszę rozliczać się podatkowo – pyta pan Mateusz z Frankfurtu.
Paweł Jabłonowski, szef departamentu podatkowego, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, zwraca uwagę, że przed 1 kwietnia możliwe było rozliczenie VAT przez świadczącego usługę lub dokonującego dostawy podatnika nieposiadającego siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. Ograniczenia w możliwości odstępstwa od zasady rozliczenia podatku przez świadczącego usługę lub dokonującego dostawy towarów podatnika podatku od wartości dodanej dotyczyły usług, do których stosowało się art. 28b ustawy o VAT: dostawy gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieć dystrybucji.
– Do 31 marca 2011 r., przy założeniu, że świadczący usługę lub dokonujący dostawy podatnik był zarejestrowany dla celów VAT w Polsce i rozliczył podatek od danej transakcji, nabywca tych świadczeń był zwolniony z obowiązku rozliczania podatku – wyjaśnia Paweł Jabłonowski.
Ekspert dodaje, że główną korzyść takiego sposobu rozliczenia można przypisać nie tyle nabywcy usług lub towarów, co świadczącemu usługę. Dla świadczącego usługę lub dokonującego dostawy podatnika, który nie ma siedziby, stałego miejsca zamieszkania, stałego miejsca prowadzenia działalności, zarejestrowanie dla celów VAT w Polsce umożliwia szybsze odzyskanie podatku naliczonego. Odliczenie było bowiem możliwe w zwykłym trybie, przez wykazanie tego podatku w deklaracji VAT-7.
Po zmianach – jak tłumaczy Paweł Jabłonowski – zagraniczny podatnik w celu uzyskania zwrotu podatku będzie musiał korzystać z procedury przewidzianej dla podatników, którzy nie wykonują na terytorium Polski czynności opodatkowanych. Zwrot podatku okaże się zatem większym obciążeniem finansowym z powodu konieczności oczekiwania na zwrot VAT po przejściu procedury wskazanej w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom.
Zmiana ta podyktowana była chęcią uproszczenia systemu rozliczeń. Paweł Jabłonowski uważa, że trudno się z takim uzasadnieniem zgodzić, ponieważ zasada rozliczenia podatku należnego przez nabywcę się nie zmieniła. Zmianie uległy wyjątki od zasady, przez ich wyłączenie. W konsekwencji swoboda kontrahentów odnośnie do wyboru podatnika (świadczącego albo otrzymującego świadczenie) dokonującego rozliczenia podatku, w większości przypadków została zlikwidowana.
– Opisane zmiany nie oznaczają, że zagraniczni podatnicy świadczący usługi lub dokonujący dostaw towarów na rzecz polskich kontrahentów będą skazani na zwrot podatku na podstawie wspomnianego rozporządzenia – uspokaja nasz rozmówca.
Podpowiada także, że rozliczenie podatku należnego i naliczonego w drodze deklaracji VAT-7 będzie wymagało większego zaangażowania w postaci utworzenia np. stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce. Musi ono charakteryzować się pewną stałością oraz zapleczem personalnym i technicznym. Jest to niestety trudniejsze do spełnienia kryterium niż zwykła rejestracja dla celów VAT, jednak mniejsze niż posiadanie siedziby na terytorium Polski.
Ważne!
Zwrot VAT podatnikowi zagranicznemu następuje na podstawie decyzji naczelnika urzędu skarbowego w terminie 4 miesięcy od momentu złożenia wniosku
Art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).