Kara zapłacona kontrahentowi za wyrządzoną szkodę może być uznana w firmie za pośredni koszt uzyskania przychodów do celów rozliczeń podatkowych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która świadczy usługi budowlano-montażowe, wykonywała prace instalacyjne u kontrahenta. W trakcie prac maszyny budowlane uszkodziły znajdujący się na posesji kontrahenta budynek gospodarczy, który nie był związany z wykonywanymi pracami. Kontrahent zażądał zapłaty odszkodowania za zniszczenia i naprawienia szkody. Czy tak naliczoną karę można uznać za koszt podatkowy?
Tak. Przepisy ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) wskazują, że określone kary nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Są to kary za złamanie norm publicznoprawnych – np. karnych, skarbowych, ekologicznych.
Jak tłumaczy Aleksander Kot, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte, w odniesieniu do umów handlowych art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wyłącza z kosztów podatkowych kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
– Należy przez to rozumieć, że inne kary umowne, na przykład za zerwanie kontraktu czy wyrządzone działalnością szkody, mogą być kosztem uzyskania przychodu – dodaje ekspert.
Mimo że zapłacona kara nie jest wydatkiem ponoszonym w celu uzyskania przychodu, tj. wydatek ten nie generuje w sposób bezpośredni przychodów, to zapłacona kara za szkodę wyrządzoną podczas prac instalacyjnych pozostaje w nieodłącznym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą generującą przychody podatkowe. Oznacza to, że taka kara może zostać uznana za pośredni koszt uzyskania przychodu przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Aleksander Kot dodaje, że koszty pośrednie niezwiązane z przychodami osiąganymi w wyraźnie oznaczonym okresie kary powinny być uznane za koszt uzyskania przychodu na moment poniesienia wydatku. Oznaczać będzie to w pierwszej kolejności zapłatę kary.
– O powstaniu wydatku możemy także mówić w przypadku powstania ostatecznego i bezdyskusyjnego zobowiązania do zapłaty, np. w postaci ostatecznego wyroku sądowego nakazującego zapłatę kary lub akceptacji kary i potwierdzenia zobowiązania do jej zapłaty do kontrahenta – wyjaśnia Aleksander Kot.
Ekspert Deloitte podkreśla również, że koszt podatkowy może powstać przed ostateczną zapłatą kary, ale tylko w sytuacji gdy wystąpi ostateczne zobowiązanie do zapłaty kary.
Taki koszt nie powstanie, jeśli jedynie przewidywana jest możliwość konieczności jego zapłaty i tworzona jest z tego tytułu rezerwa w księgach rachunkowych.
Ważne!
Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, stanowią koszty proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą