Częstym powodem sporów między organami podatkowymi a podatnikami prowadzącymi działalność gospodarczą jest błędne rozliczanie kosztów uzyskania przychodów oraz zaniżanie zaliczek na podatek. W przypadku złożonych operacji gospodarczych podatnicy mają wątpliwości, jak zakwalifikować dany wydatek i kiedy zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów. Sądy administracyjne od lat zajmują się rozstrzyganiem, co i kiedy może być kosztem. Po zmianie definicji kosztów uzyskania przychodów i wyraźnym rozróżnieniu na koszty bezpośrednie i pośrednie w wielu przypadkach nakazują organom podatkowym indywidualne podejście do każdej sytuacji.
WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W WARSZAWIE o kosztach uzyskania przychodów

Wydatki trzeba klasyfikować w odniesieniu do działalności podatnika

TEZA
Klasyfikowanie wydatków do bezpośrednich lub pośrednich kosztów uzyskania przychodów powinno opierać się na indywidualnych cechach działalności podatnika. Jedynie analiza indywidualnych uwarunkowań występujących w przypadku konkretnych podatników daje podstawy do uznania ponoszonych przez nich wydatków za koszty bezpośrednie lub koszty pozostałe.
UZASADNIENIE
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi działalność deweloperską. Obecnie spółka realizuje projekt budownictwa mieszkaniowego. Jego realizacja finansowana jest ze środków własnych (kapitał zakładowy), kredytów bankowych (celowych) oraz pożyczek uzyskanych od udziałowców. Spółka uznaje koszty budowy lokali jako koszty wytworzenia budynków. Do kosztów zalicza rzeczywiście poniesione nakłady. Zgodnie z art. 28 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 – dalej ustawa o rachunkowości) zalicza do kosztów wytworzenia (robót w toku) odsetki i różnice kursowe od zaciągniętych kredytów i pożyczek w okresie trwania budowy. Następnie po oddaniu obiektów do użytkowania kompletne lokale stanowią wyroby gotowe w postaci mieszkań, garaży i komórek lokatorskich czy lokali użytkowych. Koszt wytworzenia wyrobów gotowych jest odnoszony w koszty uzyskania przychodów jako koszt własny sprzedaży lokali w momencie przeniesienia prawa własności lokali na nabywców, tj. w dacie uzyskania przychodu ze sprzedaży lokalu.
Podatniczka zapytała, czy w momencie zapłaty odsetek oraz zrealizowania różnic kursowych od pożyczek i kredytów powinny być one ujęte w księgach podatkowych jako bieżące koszty finansowe, czy można przyjąć zasadę rachunkową i ująć je w kosztach robót w toku?
Zdaniem organu odsetki oraz zrealizowane różnice kursowe od kredytu czy pożyczki na realizację przedsięwzięcia deweloperskiego stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów. W przypadku tego rodzaju kosztów nie zachodzi bezpośrednia relacja z przychodami. Związane są z osiąganymi przychodami, jednak nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami.
Ostatecznie spółka zaskarżyła interpretację do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił jej skargę. Jak wyjaśnił sąd, ustawodawca wprowadza podział wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów na koszty bezpośrednie i pozostałe koszty.
Ustawodawca koszty pośrednie nakazuje potrącać w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
W ocenie sądu taki podział kosztów pozwala na stwierdzenie, że koszty bezpośrednie są to wydatki, które pozostają w związku funkcjonalnym z konkretnymi przychodami osiąganymi przez podatnika. Istota tego związku polega na tym, że poniesienie tych wydatków przyczynia się wprost do osiągnięcia konkretnych przychodów składających się na całość przychodów osiąganych przez podatnika w roku podatkowym. Mogą to być koszty określonego rodzaju działalności prowadzonej przez podatnika, a także koszty związane z konkretnymi transakcjami składającymi się na tę działalność.
Zdaniem WSA klasyfikowanie wydatków do wymienionych rodzajów kosztów uzyskania przychodów powinno opierać się na indywidualnych cechach działalności podatnika. Jedynie analiza indywidualnych uwarunkowań występujących w przypadku konkretnych podatników dać może podstawy faktyczne do uznania ponoszonych przez nich wydatków za koszty bezpośrednie lub koszty pozostałe. Niektóre rodzaje wydatków można generalnie uznać za koszty bezpośrednie. Będą to np. zakupy towarów handlowych, zakupy surowców do produkcji, płace pracowników zatrudnionych przy produkcji lub sprzedaży. Jednakże zaliczenie konkretnego wydatku do którejś z wymienionych grup kosztów zawsze będzie wymagało oceny okoliczności faktycznych związanych z poniesieniem tych wydatków, występujących w przypadku indywidualnie określonego podatnika.



W sytuacji skarżącej spółki odsetki i różnice kursowe należy uznać za bezpośrednie koszty wytworzenia produktów w postaci lokali przeznaczonych do sprzedaży. Wydatki te powstają w związku z pożyczkami i kredytami zaciągniętym w celu finansowania budowy budynków, w których znajdują się lokale przeznaczone do sprzedaży. Zamiar wybudowania przez spółkę budynków z lokalami przeznaczonymi do sprzedaży ma decydujące znaczenie przy podjęciu decyzji o finansowaniu budowy ze środków obcych. Skarżącej chodzi o odsetki i różnice powstałe przy kredytach celowych zaciąganych na sfinansowanie budowy. Zdaniem sądu związek funkcjonalny między wydatkami a przychodami ze sprzedaży lokali jest oczywisty. Dlatego sporne wydatki należy uznać za koszty bezpośrednie.
Ponadto, zdaniem sądu, skoro ustawodawca nie określił kryteriów, według, których podatnicy powinni zaliczać wydatki do kosztów bezpośrednich lub pozostałych kosztów, można posłużyć się w tym zakresie przepisami ustawy o rachunkowości. Sąd nie zgodził się też, że koszty uzyskania przychodów o charakterze kasowym nie mogą być zaliczone do kosztów bezpośrednich. Sam kasowy charakter odsetek jako kosztu uzyskania przychodów nie wyklucza możliwości zaliczenia ich do kosztów bezpośrednich.
Wyrok WSA w Warszawie z 10 czerwca 2009 r., III SA/Wa 515/09, niepublikowany

To jest tylko część artykułu. W pełnej wersji artykułu znajdziesz:

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY o CIT - Decyzje wymiarowa i dotycząca odsetek za zwłokę są ze sobą związane

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY WE WROCŁAWIU o nieprawidłowych zaliczkach - Organ podatkowy nie może naliczać odsetek w podwójnej wysokości

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W GDAŃSKU o pochodnych instrumentach podatkowych - Można stosować również ogólne zasady potrącalności kosztów

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM o zaniżaniu przychodu - Koszty rachunkowe nie mają charakteru podatkowego

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W GDAŃSKU o zawyżonych zaliczkach na PFRON - Niedopatrzenie ustawodawcy nie może obciążać płatnika

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY o znakach towarowych - Odpisy można rozliczać w koszty dopiero po rejestracji w urzędzie patentowym

Czytaj w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Skutki podatkowe zaniżania zaliczek oraz rozliczania kosztów w orzecznictwie sądowym

DGP
Monika Utrata,konsultant z Kancelarii Nowakowski i Wspólnicy / DGP
Rafał Mikulski, prawnik, aplikant adwokacki z MDDP / DGP
Dariusz Malinowski, doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG / DGP
Michał Nowacki, doradca podatkowy z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy / DGP
Piotr Chmieliński, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy / DGP