Celem nowej ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jak podawał resort finansów, jest m.in. likwidacja jednostek zaliczanych do gospodarki pozabudżetowej. Włączenie środków, którymi dysponują zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze, do gospodarki budżetowej, nad którą kontrolę posiada minister finansów, ma w założeniu przyczynić się do lepszej kontroli środków publicznych. Samo wyliczenie planowanych ruchów w sektorze publicznym po wejściu w życie ustawy o finansach publicznych pokazuje skalę tych zmian. Zlikwidowane mają zostać wszystkie państwowe zakłady budżetowe i część samorządowych, wszystkie gospodarstwa pomocnicze państwowych jednostek budżetowych i wszystkie gospodarstwa pomocnicze samorządowych zakładów budżetowych. Nie będzie również samorządowych funduszy celowych. Pozostaną jednak państwowe fundusze celowe.
Jak informował resort finansów w uzasadnieniu do projektu ustawy, w 2007 roku funkcjonowało 407 gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz 637 gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych. W gospodarstwach było zatrudnione ok. 17,5 tys. osób. Zatrudnienie w zakładach budżetowych było dużo wyższe. Jak wynika z tych samych danych, funkcjonowało 67 państwowych zakładów budżetowych i ok. 2 tys. samorządowych. Zatrudniały one ok. 85 tys. osób (ok. 2,3 tys. w państwowych zakładach budżetowych i ok. 82 tys. w samorządowych). Dane te jednak pokazują stan zatrudnienia sprzed dwóch lat. Obecnie można przypuszczać, że zmalała liczba zarówno zakładów budżetowych, jak również gospodarstw pomocniczych. Zapowiedzi ich likwidacji pojawiły się bowiem już w 2007 roku, co spowodowało, że część samorządów i jednostek państwowych zdecydowała się przeprowadzić przekształcenia lub likwidacje na starych zasadach, czyli przed wejściem w życie nowej ustawy o finansach publicznych.

Gospodarstwa pomocnicze i zakłady budżetowe prowadzą działalność wieloobszarową. W formie gospodarstw pomocniczych prowadzone są np. piekarnie, pralnie, stołówki, bufety, zakłady remontowe, szkoleniowe, wydawnicze, zakłady samochodowe, remontowo-budowlane, kwiaciarnie i wiele innych. W formie zakładów budżetowych prowadzona jest m.in. działalność komunalna i przedszkola.

To jest tylko część artykułu. W pełnej wersji dowiesz się więcej na temat:

Zakresu działalności zakładów

Zakładów opieki zdrowotnej

Przedszkola nie będą zakładami

Zasad tworzenia i likwidacji

Likwidacji gospodarstw pomocniczych

Decyzji o likwidacji

Pracowników likwidowanych jednostek

Zasad budżetowania

Nowego wskaźnika zadłużenia

To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w Tygodniku Prawa Administracyjnego: Nowy wskaźnik zadłużenia i nowe zasady planowania budżetu w samorządach