W praktyce zdarza się, że usługodawcą jest spółka zagraniczna, posiadająca na terytorium Polski stałe miejsce prowadzenia działalności, np. oddział. Czy w takim przypadku mamy do czynienia z importem usług, czy usługami krajowymi?
MARCIN CHOMIUK
dyrektor w PricewaterhouseCoopers
Zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT obowiązującą od 1 grudnia 2008 r. importem usług nie jest transakcja, w której usługodawcą jest spółka zagraniczna, posiadająca na terytorium Polski stałe miejsce prowadzenia działalności, np. oddział. Warszawski WSA (sygn. akt III SA/Wa 245/09) stwierdził, że w odniesieniu do tej kwestii nowelizacja jedynie doprecyzowała wcześniej obowiązujące regulacje. Zdaniem sądu, choć regulacje obowiązujące przed 1 grudnia 2008 r. były w tym zakresie nieprecyzyjne, ich prawidłowa interpretacja powinna dać taki sam rezultat.
Sprawa dotyczyła polskiego banku, który korzystał z usług dostarczania informacji świadczonych przez spółkę zagraniczną zarejestrowaną w Polsce dla celów VAT. Usługodawca działał poprzez swój polski oddział i wystawiał polskie faktury VAT, wykazując kwotę podatku należnego. Na tym tle powstała wątpliwość, czy usługi świadczone przez taki oddział mają charakter importu usług, czy też praktyka usługodawcy była prawidłowa. Warto zauważyć, że stwierdzenie, że w omawianej sytuacji faktury wystawiane przez oddział były nieprawidłowe i to bank powinien rozliczyć VAT z tytułu importu usług, miało istotne znaczenie praktyczne. W tym konkretnym przypadku VAT od importowanych usług nie jest neutralny dla usługobiorcy (bank nie ma prawa do odliczenia podatku), co oznaczałoby, że po stronie banku powstała zaległość podatkowa. Tak właśnie uznały organy podatkowe w sprawie banku korzystającego z usług oddziału zagranicznej spółki. Według nich usługi świadczone przez spółkę zagraniczną stanowią zawsze import usług, nawet jeżeli spółka jest zarejestrowana w Polsce dla celów VAT i prowadzi działalność przez swój polski oddział.
Po rozpoznaniu skargi WSA uchylił interpretację organów podatkowych. Sąd odrzucił pogląd, że na gruncie przepisów o VAT siedzibą jest wyłącznie kraj, w którym podmiot został formalnie zarejestrowany. Pojęcie siedziba należy interpretować szeroko: siedzibą w rozumieniu ustawy o VAT jest także stałe miejsce prowadzenia działalności, takie jak np. oddział. Sąd zauważył, że nowelizacja, która weszła w życie 1 grudnia 2008 r., uregulowała tę sprawę w sposób jednoznaczny. Z nowego art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika, że kiedy przedsiębiorca ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności, to jego usługi wykonywane na rzecz podmiotów polskich są usługami krajowymi.