Czy fakt, że dany wydatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przesądza o braku możliwości odliczenia VAT?

Przypomnę, że zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Nie dotyczy to przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego. Regulacji tej nie stosuje się również do wydatków na nabycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji oraz gruntów i prawa użytkowania wieczystego gruntów.
Kwestii tej dotyczy m.in. orzecznictwo ETS. Wynika z niego, że celem systemu odliczeń w VAT jest uwolnienie podmiotu gospodarczego od obciążeń związanych z tym podatkiem. Wspólny system VAT gwarantuje, że działalność gospodarcza jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Uzależnienie prawa do odliczenia od kwalifikacji danego wydatku do kosztów podatkowych przeczy tej zasadzie. Polskie organy podatkowe nie podzielają tego stanowiska.
Spory podatników z organami podatkowymi powinien zakończyć korzystny dla podatników wyrok WSA we Wrocławiu z 4 kwietnia 2007 r. (I SA/Wr 148/07). WSA powołał się na zasadę nadrzędności dyrektyw wobec przepisów krajowych oraz podważył stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym ograniczenie zawarte w art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy VAT obowiązywało przed wejściem Polski do UE, a zatem mogło zostać zachowane. Zdaniem sądu, taka koncepcja nie jest słuszna. Po pierwsze, nowa ustawa inaczej określiła zakres ograniczenia, co oznacza, że nie było ono wcześniej stosowane. Po drugie, art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy pozwalał na zachowanie jedynie takich ograniczeń, które odnoszą się do konkretnych kategorii towarów czy usług. Natomiast odniesienie się do koncepcji wydatków, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodów, ewidentnie nie spełnia tego kryterium. W zależności od sytuacji wydatek na taki sam towar czy usługę może być uznany za koszt uzyskania przychodów - taki zakup upoważniałby do odliczenia podatku lub nie, co przesądzałoby o braku prawa do odliczenia. Analiza wyroku WSA wskazuje, że art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy VAT nie może stanowić dla organów podatkowych podstawy dla kwestionowania prawa podatników do rozliczenia naliczonego VAT.
ANDRZEJ DĘBIEC
partner Kancelaria Lovells
Not. KT
Andrzej Dębiec, partner Kancelaria Lovells / DGP