HALINA KWIATKOWSKA
radca prawny, partner, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy, oddział Kraków
Podatnicy, zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady obowiązani są składać w urzędzie skarbowym deklaracje za okresy miesięczne, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.
Na tym tle pojawia się pytanie, czy obowiązkiem składania deklaracji objęci są również podatnicy, którzy zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej, a tym samym nie wykonują czynności rodzących obowiązek podatkowy.
Do przypadku zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej odnosi się art. 14 ust. 1 i 3 ustawy o VAT, który stanowi, że podatnik ma obowiązek opodatkowania VAT towarów wytworzonych oraz nabytych, które nie stały się przedmiotem dostawy, jeżeli nastąpiło zaprzestanie przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej dziesięć miesięcy. W takim przypadku podatnik zobowiązany jest sporządzić spis z natury, a ujęta w nim wartości towarów stanowi podstawę opodatkowania. W tym też zakresie podatnik musi złożyć deklarację, zgodnie z ogólną zasadą - czyli do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym sporządzono spis. Jednakże brak w ustawie regulacji, co do sytuacji, w której podatnik poza dokonanym spisem z natury nie wykonuje już żadnych czynności, które rodzą obowiązek zapłaty VAT, przy jednoczesnym braku podatku do odliczenia, lecz formalnie nadal jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą.
Pojęcie zawieszenia działalności gospodarczej nie jest definiowane ani ustawą o podatku od towarów i usług, ani też ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pojęcia tego nie zna również ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Możliwość zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej dopuszczają jedynie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Na tle powyższego, w szczególności w związku z brzmieniem art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, należy stwierdzić, że obowiązek składania deklaracji, nawet w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej, jest bezwzględny. Dopóki podatnik nie dokona wykreślenia wpisu swojej działalności gospodarczej z ewidencji (podatników VAT czynnych), zobowiązany jest składać w urzędzie skarbowym deklaracje VAT, choć w przypadku braku dokonywania zakupów i sprzedaży będą to tzw. deklaracje zerowe. Stanowisko to potwierdzają interpretacje urzędów skarbowych. I tak naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku w interpretacji z 9 września 2004 r. (nr US-PP/443/37/04, US.PDa-423/5/04) stwierdził, że fakt wystąpienia bądź niewystąpienia w danym miesiącu obowiązku podatkowego czy zakupów, ani też zawieszenie działalności nie będzie miał w tym przypadku żadnego znaczenia i podatnik - w obecnym stanie prawnym zgodnie z cyt. art. 99 ust. 1 - jest zobowiązany składać deklaracje VAT-7 dla podatku od towarów i usług (podobnie naczelnik Urzędu Skarbowego w Kętrzynie z 6 sierpnia 2004 r., nr US-X-443/84/04).
Można poddać w wątpliwość, czy takie rozwiązanie jest celowe. Obowiązek złożenia deklaracji powinien spoczywać na tych podatnikach, u których wystąpił w danym okresie obowiązek podatkowy (nawet jeżeli kwota podatku wynosi 0 zł). W pozostałych przypadkach powinno to być prawo podatnika do wykorzystania określonych uprawnień, jakie przysługują mu jako podatnikowi VAT. Jednak taka interpretacja nie jest możliwa w obecnym stanie prawnym.
(EW)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 14 oraz art. 99 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).