Jestem właścicielem firmy handlowej. W związku z niepłaceniem zobowiązań przez kontrahentów wynająłem firmę prawniczą, która dochodzi moich praw przed sądem. Czy wydatki związane z wynajęciem firmy prawniczej oraz wydatki procesowe można zaliczyć do kosztów podatkowych?

RENATA MIKULEWICZ
radca prawny, dział szkoleń, kancelaria BSO Prawo & Podatki Bramorski Szermach Okorowska, Wrocław
Tak
Ponoszone przez podatnika wydatki dotyczące kosztów procesu mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, w sytuacji gdy są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a wdanie się w spór jest usprawiedliwione i uzasadnione okolicznościami sprawy.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają jednoznacznej definicji kosztów uzyskania przychodu. Podstawowe znaczenie w ich ustaleniu ma art. 15 i 16 ustawy o CIT oraz art. 22 i 23 ustawy o PIT, a także utrwalona linia orzecznictwa podatkowego.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ustawy o CIT oraz art. 23 ustawy o PIT. Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których bezpośrednim celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.
Aby poniesiony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, musi istnieć pomiędzy jego poniesieniem a przychodem związek przyczynowo-skutkowy. Celem kosztu powinno być osiągnięcie przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu, a wydatek nie może znajdować się na liście zawartej w art. 16 ustawy o CIT i art. 23 ustawy o PIT. Musi on zostać poniesiony oraz odpowiednio udokumentowany.
W odniesieniu do kosztów procesu ponoszonych przez podatnika, windykacji i sporów prowadzonych z kontrahentami, powołane ustawy nie zwierają szczegółowych uregulowań. Dlatego też ponosząc tego typu wydatki podatnik dokonuje ich indywidualnej oceny pod względem ich związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu w decyzji z 21 marca 2007 r., nr PDI/4270-0005/07/KMA wyjaśnił, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki, poza enumeratywnie wskazanymi w ustawie, związane z prowadzoną działalnością, których celem poniesienia jest osiągnięcie przychodu. Mogą to być więc koszty bezpośrednio lub pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, w tym koszty funkcjonowania firmy. Ponoszone, przez dochodzącego swoich praw poszkodowanego, koszty procesu, takie jak wpis, opłata kancelaryjna czy koszty reprezentacji, jak również inne związane z jego prowadzeniem, tj. koszty biegłych czy obsługi prawnej, mają na celu ochronę interesów prawnych podatnika i zmierzają do uzyskania należnego - według jego oceny - zadośćuczynienia. Są to więc niewątpliwie koszty związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, będące konsekwencją jego funkcjonowania jako podmiotu gospodarczego, które pozostają w pośrednim związku z jego przychodami.
(KT)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 15-16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
■ Art. 22-23 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).