Podatek od czynności cywilnoprawnych powinien trafić do budżetu również wtedy, gdy wierzytelność jest związana z podstawową działalnością gospodarczą zbywcy ‒ wynika z dwóch wyroków WSA w Warszawie.
Wątpliwości w tej sprawie miała firma, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się skupem wierzytelności i odzyskiwaniem ich na własny rachunek. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że skupuje zarówno wierzytelności należące bezpośrednio do zbywców, jak i te, które zostały przez nich kupione od innych podmiotów.
Pytanie skierowane do fiskusa dotyczyło wyłącznie tych pierwszych. Spółka wyjaśniła, że kupuje je od banków i instytucji pożyczkowych. Są to więc wierzytelności związane bezpośrednio z prowadzoną przez te podmioty podstawową działalnością (udzielanie kredytów i pożyczek).
Firma poinformowała, że za wierzytelności te płaci cenę odpowiadającą ich aktualnej wartości rynkowej, a ponieważ perspektywy na spłatę są często słabe, więc i cena jest niższa niż nominalna wartość wierzytelności.
Pytanie sprowadzało się do tego, czy skup takich wierzytelności będzie opodatkowany podatkiem od czynności cywilnoprawnych, czy może będzie z tego podatku wyłączony na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Przepis ten mówi, że nie ma PCC, jeżeli czynności cywilnoprawne są opodatkowane VAT lub zwolnione z tego podatku (pod pewnymi wyjątkami, które w tej sprawie nie były istotne).
Pytanie było o tyle istotne, że PCC obciąża kupującego, a VAT sprzedającego. Gdyby więc okazało się, że należny jest PCC, to musiałaby go płacić spółka skupująca wierzytelności.
Firma uważała jednak, że w tym wypadku powinien być VAT, a nie PCC, bo – jak argumentowała – działalność zbywcy w zakresie obrotu wierzytelnościami jest jego podstawowym przedmiotem działalności. Zasadniczo więc VAT musiałyby zapłacić banki i instytucje pożyczkowe, z tym że nie muszą tego robić z uwagi na zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT – tłumaczyła firma.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie znalazł jednak przesłanek do wyłączenia skupu wierzytelności z opodatkowania PCC. Stwierdził, że nabycie tych wierzytelności nie jest objęte VAT, więc ich sprzedaż podlega PCC. Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nabywanego prawa majątkowego, a czynność ta opodatkowana jest według stawki 1 proc. – wyjaśnił w interpretacjach (sygn. 0111-KDIB4.4014.262.2019.4.MD oraz 0111-KDIB4.4014.263.2019. 4.MD).
Rację przyznał mu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Jak wyjaśniła sędzia Agnieszka Baran, w sytuacji gdy wierzytelności są zbywane po cenie odpowiadającej ich wartości rynkowej, bez żadnego dodatkowego wynagrodzenia, nie ma podstaw do uznania, że mamy do czynienia z usługą świadczoną przez zbywcę na rzecz nabywcy.
Sędzia przywołała również uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 marca 2012 r. (sygn. akt I FPS 5/11). Z uchwały tej wynikało, iż w takiej sytuacji nie ma mowy o odpłatnej usłudze.
Oba orzeczenia WSA są nieprawomocne.

orzecznictwo

Wyroki WSA z 14 października 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 2749/19 oraz III SA/Wa 2750/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia