Polak, który w 2007 roku zarabiał tylko na Łotwie, nie będzie musiał zagranicznych zarobków rozliczać w Polsce. Jednak w sytuacji, gdy źródła dochodów były zarówno na Łotwie, jak i w Polsce, wysokość zagranicznych zarobków wpłynie na stopę procentową, którą będzie trzeba zastosować do dochodów polskich. W Polsce trzeba wtedy złożyć PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG.



Jak wyjaśnia Izabella Budek, konsultant w PricewaterhouseCoopers osoba przebywająca na Łotwie będzie uważana za rezydenta podatkowego tego kraju jeśli: jej stałym miejscem zamieszkania jest Łotwa i/lub przekroczy 183 dni pobytu na terytorium Łotwy w dwunastomiesięcznym okresie zaczynającym się lub kończącym w trakcie roku podatkowego.

Zasady zależą od rezydencji

Z informacji PricewaterhouseCoopers wynika, że rezydenci podatkowi na Łotwie są zobowiązani do rozliczania swoich światowych dochodów w tym kraju. Nierezydenci są opodatkowani na Łotwie tylko z dochodów mających źródło na Łotwie.
W przypadku, gdy pracownik, który jest polskim rezydentem podatkowym, zostanie również uznany za rezydenta podatkowego przez łotewskie władze skarbowe, powstały w konsekwencji konflikt rezydencji powinien zostać rozwiązany na podstawie umowy polsko-łotewskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania - tłumaczy Izabella Budek.
Według niej, w sytuacji gdy obywatel Polski ma miejsce zamieszkania w obu państwach (tj. w Polsce i na Łotwie), to jego status, gdzie jest rezydentem podatkowym, określa się według następujących kryteriów:
• gdzie ma stałe miejsce zamieszkania;
• gdzie ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych);
• w jakim kraju zwykle przebywa;
• jakiego kraju jest obywatelem;
• w przypadku, gdy powyższe kryteria nie przyniosą rozstrzygnięcia, wtedy władze skarbowe Polski i Łotwy powinny między sobą ustalić właściwą rezydencję danej osoby.

Praca na umowę

Na Łotwie obowiązuje jedna, liniowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych: w 2007 roku wynosiła 25 proc.
Płatnikami tego podatku są stali rezydenci i nierezydenci uzyskujący dochody na Łotwie. Wszelkie płace i innego rodzaju wynagrodzenia otrzymane przez osobę fizyczną za pracę wykonywaną w terytorium Łotwy podlegają tam opodatkowaniu - dodaje Izabella Budek.
Ponadto, dodatkowy dochód do opodatkowania stanowią następujące benefity: dodatek na utrzymanie w kraju oddelegowania; koszty mieszkania zapewnionego przez pracodawcę; dodatek za podróże do kraju ojczystego; używanie samochodu służbowego do celów prywatnych; koszty paliwa płaconego przez pracodawcę na cele prywatne; prywatne ubezpieczenie płacone przez pracodawcę (z wyjątkami); opieka medyczna; opłaty za szkołę; zwrot kosztów wydatków na podróże (przekraczające ustalony limit); zwrot podatku (zagranicznego lub macierzystego kraju).

Obowiązki rozliczeniowe

Na Łotwie obowiązki podatkowe ma nie tylko sam podatnik. Ma je także pracodawca. Pracodawca łotewski - jak podkreśliła Izabella Budek - jest zobowiązany do potrącania na bazie miesięcznej z wynagrodzenia pracownika podatku oraz składek na ubezpieczenie społeczne i odprowadzania ich do fiskusa łotewskiego.
Osoba zagraniczna pracująca na Łotwie zobowiązana jest także do rejestracji w urzędzie skarbowym. W momencie wyjazdu z Łotwy osoba taka będzie również zobowiązana do wyrejestrowania się z łotewskiego systemu podatkowego.
- Obcokrajowcy pracujący na Litwie na podstawie zagranicznej umowy o pracę są zobowiązani dokonać sami rejestracji w łotewskim urzędzie skarbowym. Ponadto dochód ten powinien być rozliczany przez pracodawcę zagranicznego lub pracownika samodzielnie, a podatek powinien zostać wpłacany na konto łotewskiego urzędu skarbowego w terminie złożenia zeznania podatkowego za dany rok podatkowy - tłumaczy nasza rozmówczyni z PricewaterhouseCoopers.
Według niej, dodatkowo na Łotwie płaci się obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne. Płacą go firmy będące łotewskimi rezydentami, pracownicy zatrudnieni w łotewskich firmach, osoby zatrudnione przez nierezydentów łotewskich, oraz osoby pracujące na zasadzie samozatrudnienia. Stopa procentowa ubezpieczenia społecznego dla pracodawców wynosi 24,09 proc., a dla pracowników 9 proc. dochodu. Jego łączny wymiar to 33,09 proc. Składki są odprowadzane na bazie miesięcznej od wynagrodzenia brutto (generalnie do 15 każdego miesiąca następującego po wypłacie wynagrodzenia).
Te same wysokości składek obowiązują dla pracodawców będących nierezydentami łotewskimi, ale pochodzących z krajów Unii Europejskiej.
Do podstawy naliczania podatku socjalnego nie są wliczane: renty i emerytury państwowe, wypłaty z funduszy emerytalnych, rekompensaty, dodatki z tytułu uszczerbku na zdrowiu prowadzącego do utraty zdolności do pracy, stypendia, wpływy z tytułu praw autorskich, inne wypłaty socjalne.
- Składki na ubezpieczenie społeczne płaci się na Łotwie do limitu dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym. W roku 2007 była to kwota limitu dochodu 23 800 LVL, a w roku 2008 jest to kwota 29 600 LVL - podkreśla Izabella Budek.
Jej zdaniem, zgodnie z generalną zasadą obowiązującą w Unii Europejskiej, składki na ubezpieczenie społeczne powinny być płacone w kraju wykonywania pracy. Chyba że dana osoba chce pozostać w polskim systemie ubezpieczeń społecznych.

Obowiązki po powrocie do Polski

Osoba powracająca z Łotwy i traktowana jako polski rezydent podatkowy zastanawia się, czy dochody z pracy na Łotwie powinna zadeklarować do polskiego urzędu skarbowego. Oczywiście tak, ale pojawia się pytanie, czy dochód ten nie będzie podwójnie opodatkowany (na Łotwie i w Polsce). Na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania taka osoba nie będzie podwójnie opodatkowana, ponieważ całość jego dochodów z Łotwy zostanie wyłączona z opodatkowania w Polsce. Natomiast dochód osiągnięty na Łotwie będzie miał wpływ tylko na ustalenia efektywnej stopy procentowej, która zostanie zastosowana do dochodów do opodatkowania w Polsce.

Ulgi do wykorzystania

Liniowa stawka PIT na Łotwie nie pozbawiła podatników wszystkich ulg i zwolnień. Jak wskazuje Joanna Narkiewicz-Tarłowska, starszy menedżer, doradca podatkowy w PricewaterhouseCoopers na Łotwie opodatkowaniu nie podlegają m.in. takie dochody, jak: dywidendy z dochodu przedsiębiorstw płacących podatek dochodowy od osób prawnych na Łotwie; dochody z depozytów w instytucjach kredytowych; wygrane pieniężne i rzeczowe z loterii; alimenty; renty i emerytury państwowe i wypłaty z funduszy emerytalnych; wpływy z tytułu spadku, z wyjątkiem tantiem i darowizn od osób fizycznych; prezenty do 120 LVL na rok (limit na 2007 rok).
Ponadto rezydenci podatkowi na Łotwie mogą skorzystać z katalogu ulg i wyłączeń podatkowych. W roku 2007 dostępne tylko dla rezydentów łotewskich są: ulga od podatku dla rezydenta - 50 LVL miesięcznie; ulga na dziecko - 35 LVL miesięcznie; odliczenie wydatków na cele edukacyjne wraz z wydatkami na cele zdrowotne - 150 LVL rocznie na osobę; ta sama kwota na każde dziecko; odliczenie wydatków na cele charytatywne lub darowizny dla organizacji pożytku publicznego - limitowane do 20 proc. dochodu do opodatkowania; uwzględnienie płatności na prywatną kasę chorych (podmiotów zarejestrowanych na Łotwie) - limitowane do 10 proc. wynagrodzenia brutto; odliczenie wydatków artystów, literatów, naukowców, odkrywców i innych osób zajmujących wynalazkami pod warunkiem, że te wydatki służą wytworzeniu, opublikowaniu i zaprezentowaniu ich i za które twórcy otrzymują honorarium (wynagrodzenie autorskie) - lista rzeczy, jakie stanowią wspomniane wydatki wraz z kwotami do odliczenia jest ogłaszaną przez Radę Ministrów rządu Łotwy.
- Na Łotwie istnieje także wiele odliczeń podatkowych od dochodu (także limitowanych). Odliczeniu podlegają m.in. obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne opłacane na Łotwie i w obrębie Unii Europejskiej. To odliczenie przysługuje zarówno rezydentom, jak i nierezydentom - wskazuje Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Z informacji naszej ekspert wynika też, że zeznanie roczne na Łotwie składa się do 1 kwietnia roku następującego po zakończeniu danego roku podatkowego (na Łotwie rok podatkowy to rok kalendarzowy). Podatnik jest zobowiązany sam przygotować swoje zeznanie podatkowe i złożyć je do właściwego urzędu skarbowego. Jeśli wysokość podatku nie przekracza 100 LVL, wówczas podatek powinien być zapłacony w ciągu 15 dni od złożenia zeznania podatkowego do właściwego urzędu. Natomiast, jeśli kwota zobowiązania podatkowego przekracza 100 LVL, wtedy podatnik łotewski może zapłacić zobowiązanie w trzech kolejnych równych ratach do 15 dnia miesiąca następującego po trzech miesiącach od złożenia zeznania podatkowego. Jeśli z zeznania podatkowego wynika nadpłata, władze skarbowe Łotwy powinny dokonać zwrotu nadpłaty na konto podatnika w ciągu trzech miesięcy od daty złożenia zeznania podatkowego.
Władze łotewskie mają trzy lata na przeprowadzenie kontroli złożonego zeznania podatkowego. Osoba opuszczająca Łotwę w trakcie roku jest zobowiązana złożyć zeznanie podatkowe przed wyjazdem do kraju ojczystego oraz dokonać wyrejestrowania z łotewskiego urzędu skarbowego (w formie oświadczenia).
Podstawa prawna
• Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Łotewską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie 17 listopada 1993 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 53, poz. 285).