Dyrektywa 90/434/EEC zapewnia neutralność podatkową transgranicznych restrukturyzacji przedsiębiorstw. Regulacje wewnętrzne państw członkowskich dyskryminowały takie transakcje, zapewniając neutralność jedynie restrukturyzacjom z udziałem podmiotów krajowych. W jaki sposób regulacje dyrektywy zostały wdrożone do polskiej ustawy o CIT?
ANDRZEJ DĘBIEC
partner, Kancelaria Lovells
Istota regulacji zawartych w dyrektywie polega na zapewnieniu braku obciążenia podatkowego po stronie spółek uczestniczących w łączeniu oraz ich wspólników w momencie zaistnienia zdarzenia. Obciążenie to mogłoby dotyczyć nadwyżek wartości majątkowych związanych ze składnikami majątkowymi spółek przejmowanych oraz nadwyżek wartości związanych z udziałami w tych spółkach. Neutralność podatkowa nie oznacza jednak unikania opodatkowania w ogóle, lecz przesunięcie go do momentu sprzedaży składników majątkowych lub udziałów w spółkach, z którymi nadwyżka wartości była związana. Regulacje dyrektywy zostały implementowane do polskiej ustawy o CIT. Neutralność podatkowa połączenia transgranicznego opiera się na dwóch podstawowych zasadach. Po pierwsze, wyłącza się z opodatkowania, po stronie spółki przejmującej, wartości majątku spółki przejmowanej. Zgodnie z tą zasadą, dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie stanowi dochodu nadwyżka wartości otrzymanego majątku spółki przejmowanej ponad nominalną wartość udziałów (akcji) przyznanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej (art. 10 ust. 2 i ust. 3 ustawy o CIT). Należy jednak zaznaczyć, że zasada ta nie ma zastosowania w przypadku, gdy spółka przejmująca posiada w kapitale zakładowym spółki przejmowanej udział w wysokości mniejszej niż 10 proc. W takiej sytuacji dochód dla spółki przejmującej stanowi nadwyżka wartości przejętego majątku, odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale zakładowym spółki przejmowanej, nad kosztami nabycia przez spółkę przejmującą udziałów w spółce przejmowanej.
Drugą zasadą jest wyłączenie z opodatkowania, po stronie udziałowców spółki przejmowanej, wartości udziałów przyznanych przez spółkę przejmującą. Zgodnie z tą zasadą, wartość nominalna udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej nie stanowi dla nich przychodu podatkowego (art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT). Przychód podatkowy dla tych udziałowców (akcjonariuszy) powstanie dopiero w momencie ewentualnego odpłatnego zbycia udziałów (akcji) objętych w spółce przejmującej. Powyższe zasady nie mają zastosowania w przypadkach, gdy połączenie spółek nie jest przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym bądź jednym z głównych celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.