W 2009 roku w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej dużo się zmieni. Pojawi się około 500 stron nowych lub poprawionych wytycznych, w tym siedem nowych interpretacji i zmiany do prawie 30 standardów.
Spółki będą musiały zmierzyć się z szerokim spectrum zmian: od fundamentalnych zasad do niewielkich ulepszeń standardów. Będą one wpływać na prezentację sprawozdań finansowych, rozpoznawanie przychodów czy ujmowanie połączeń jednostek gospodarczych. Mogą być konieczne zmiany w systemach informatycznych oraz w decyzjach biznesowych. Dlatego też zrozumienie tego, co nas czeka w najbliższej przyszłości jest bardzo ważne.
Większość nowych i poprawionych przepisów wchodzi w życie 1 stycznia 2009 r. i ma zastosowanie retrospektywne. Wymagane jest więc przygotowanie danych porównawczych. Warto zauważyć, że w takiej sytuacji znowelizowany MSR 1 wymaga przedstawienia dodatkowej kolumny bilansu - bilansu na pierwszy dzień najwcześniejszego z prezentowanych okresów oraz informacji dodatkowych dotyczących takiego trzeciego bilansu.

Zmiany dla polskich firm

Dla spółek giełdowych niewątpliwie wiele wyzwań niesie zastosowanie MSSF 8 Segmenty operacyjne. W odróżnieniu od wcześniej wymaganych ujawnień w podziale na rodzaje produktów lub usług i obszary geograficzne działalności, przyjęto, że dane brane są wprost ze sprawozdawczości wewnętrznej jednostki. Gdy informacje przekazywane kierownictwu mierzy się na podstawie innej niż MSSF, spółki zaprezentują dane niezgodne z tymi standardami. Muszą jednak wyjaśnić różnice względem MSSF. Dodatkowo pewne informacje ujawniać będą musiały nawet jednostki mające tylko jeden segment. Czytelnicy sprawozdania finansowego uzyskają dostęp do danych, które do tej pory były prezentowane tylko wewnątrz firmy. Standard nie dopuszcza pominięcia ujawnień z powodu ich wpływu na pozycję konkurencyjną spółki.

Plany fuzji i przejęć

Dla spółek planujących fuzje i przejęcia, ważne zmiany niesie znowelizowany standard dotyczący połączeń jednostek gospodarczych - MSSF 3R. Obowiązuje on dla okresów rocznych zaczynających się po 30 czerwca 2009 r., ale jeżeli zostanie przyjęty przez UE, to można będzie go zastosować wcześniej. Wprowadza on podejście oparte na wartości godziwej w przeciwieństwie do dotychczasowej alokacji kosztu nabycia. Ma to konsekwencje m. in. dla rozliczania kosztów transakcji i zapłaty warunkowej. Możliwość wyceny udziałów nie dających kontroli w wartości godziwej skutkuje rozpoznaniem części wartości firmy przypadającej na udziały nie dające kontroli. Aktualizacja wyceny zapłaty warunkowej zaklasyfikowanej jako zobowiązanie nie będzie korygować już wartości firmy - będzie ujęta jako przychód lub koszt. W przypadku nabyć kilkuetapowych, różnica pomiędzy wartością bilansową udziałów nie dających kontroli, a ich wartością z wyceny na dzień uzyskania kontroli, będzie wpływać bezpośrednio na zysk lub stratę okresu. Niewątpliwie zmiany te spowodują większą zmienność wyników spółek oraz konieczność częstszego posługiwania się wartością godziwą.

Rozpoznawanie przychodów

Przyjęcie nowych interpretacji w zakresie programów lojalnościowych i umów dotyczących budowy nieruchomości, może oznaczać opóźnienie w rozpoznaniu planowanych na 2009 rok przychodów. Na podstawie interpretacji KIMSF 13, punkty lojalnościowe ujmuje się jako oddzielny element transakcji sprzedaży. Otrzymaną zapłatę należy rozdzielić pomiędzy punkty lojalnościowe i sprzedane produkty lub usługi, a przychód przyporządkowany do punktów odroczyć do momentu ich wykorzystania (odebrania nagrody). Wyzwaniem może okazać się określenie wartości godziwej punktów lojalnościowych. Konieczne może się okazać dokonanie zmiany w systemach informatycznych.
Obecnie niektórzy deweloperzy rozpoznają przychody przez okres trwania budowy odpowiednio do stopnia zaawansowania robót, a inni dopiero wtedy, gdy ukończona nieruchomość lub jej część zostaje przekazana kupującemu. KIMSF 15 zawiera jasne wskazówki, kiedy i w jaki sposób należy ujmować przychody, gdy umowa pomiędzy deweloperem i nabywcą zostaje zawarta przed ukończeniem budowy. Chociaż interpretacja wymienia aż trzy sytuacje, w których możliwe jest ujmowanie przychodów przez okres trwania budowy, to w polskich realiach nie będą one miały zastosowania. Przy typowym zakupie domu lub mieszkania ryzyka i korzyści związane z własnością przenoszone są dopiero po ukończeniu budowy - w momencie przekazania nieruchomości lub nawet później przy zawarciu ostatecznego aktu notarialnego. Zgodnie z KIMSF 15 sytuacja taka wymaga odroczenia przychodów do czasu zakończenia budowy i przekazania nieruchomości.
Ważne!
Mimo że do sporządzenia sprawozdań za 2009 rok jest jeszcze trochę czasu, zmiany należy przeanalizować już teraz. Raportowanie kwartalne będzie już wymagać zastosowania niektórych nowych zasad