Subskrybuj nas na Youtube
Czy jeśli fiskus chce mieć więcej czasu na sprawdzenie nadwyżki podatku, to przed upływem terminu na jej zwrot musi tylko wydać postanowienie w tej sprawie, nadać je na poczcie, czy też doręczyć je podatnikowi? NSA miał rozstrzygnąć to wczoraj w uchwale, ale postanowił inaczej.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nie można było ograniczyć się tylko do pytania, pomijając cały kontekst sprawy. Rozpatrzy ją więc sąd w rozszerzonym siedmioosobowym składzie i wyda wyrok, a nie uchwałę.
Zasadniczo podatnicy powinni dostawać zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w ciągu 60 dni od dnia złożenia deklaracji VAT. Termin skrócony to 25 dni, a wydłużony – 180 dni.
Ustawowe terminy mogą jednak zostać przedłużone, jeżeli urząd chce sprawdzić, czy zwrot nadwyżki VAT faktycznie się należy (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).
Pytanie pod uchwałę
W takiej sytuacji wydawane jest postanowienie. Ordynacja podatkowa nie precyzuje jednak, czy przed upływem ustawowego terminu (25, 60 lub 180 dni) postanowienie to ma być jedynie sporządzone (wydane i podpisane), czy ma być już nadane na poczcie, czy może wręcz doręczone podatnikowi.
Miała to wczoraj rozstrzygnąć uchwała, ale tak się nie stało.
Sprawa dotyczyła spółki, która 29 lipca 2015 r. złożyła w urzędzie skarbowym deklarację VAT-7 wraz z wnioskiem o zwrot nadwyżki w ciągu 25 dni. Termin zwrotu upływał 23 sierpnia. 21 sierpnia naczelnik urzędu wydał postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu.
Postanowienie o przedłużeniu terminu zostało doręczone pełnomocnikowi spółki 26 sierpnia, czyli już po upływie 25-dniowego terminu na zwrot VAT.
Dyrektor IS w Poznaniu i WSA w Poznaniu uznały, że procedury zostały dotrzymane, ponieważ liczyła się tylko data wydania postanowienia.
NSA miał w tej sprawie wątpliwości i dlatego skierował pytanie pod uchwałę.
Wydanie czy doręczenie
Podatnicy uważają, że w ustawowym terminie postanowienie musi być nie tylko sporządzone i nadane na poczcie, ale i doręczone, tak jak decyzje, które wiążą organ dopiero od daty doręczenia (art. 212 ordynacji podatkowej). Często przywoływany jest tu wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 października 2008 r. (sygn. akt K 16/07), w którym TK stwierdził, że „nie jest wystarczające samo tylko sporządzenie (napisanie) i podpisanie postanowienia przedłużającego termin. Musi ono zostać skutecznie wprowadzone do obrotu prawnego, tak aby było wiążące zarówno dla organu, jak i jego adresata”.
Tak samo orzekł NSA w wyrokach z 2 marca 2017 r. (I FSK 1498/15, I FSK 1552/15) oraz 3 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 441/15).
Organy podatkowe uważają przeciwnie – że wystarczy samo sporządzenie i podpisanie postanowienia, bo tylko na to mają wpływ. Podobnie uznały: WSA w Warszawie w wyroku z 27 kwietnia 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 1711/15) oraz z 12 lipca 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 1735/15), WSA w Poznaniu w wyroku z 6 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I SA/Po 1417/16) i WSA w Krakowie w wyroku z 11 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I SA/Kr 70/17). To ostatnie orzeczenie już się uprawomocniło, pozostałe są nieprawomocne.
Zdaniem sądów, gdyby przyjąć, że liczy się data doręczenia, to podatnicy mogliby udaremniać przedłużenie terminu zwrotu VAT, unikając odbioru przesyłki. Wskazywał na to także fiskus w sprawie, która miała być rozstrzygnięta uchwałą. Przypominał, że jeśli podatnik nie odbiera przesyłki, to doręczenie staje się skuteczne dopiero po 14 dniach (tzw. fikcja doręczenia). Gdy więc podatnik wnioskuje o zwrot nadwyżki VAT w ciągu 25 dni, to urząd miałby zaledwie 10 dni na wydanie postawienia o przedłużeniu terminu zwrotu. Jeśli wydałby je o dzień później, to zakładając tzw. fikcję doręczenia, mógłby nie zmieścić się w 25-dniowym terminie.
Nadanie na poczcie
Jest też trzeci pogląd – że przed upływem ustawowego terminu na zwrot VAT postanowienie musi zostać sporządzone i nadane na poczcie. Takie rozwiązanie zapobiegałoby nadużyciom zarówno ze strony organów, jak i podatników.
Za taką też wykładnią opowiedział się NSA w wyrokach: z 5 kwietnia 2017 r. (sygn. akt I FSK 1360/15) i z 5 lipca 2016 r. (sygn. akt I FSK 1893/15 oraz I FSK 2081/15).
ORZECZNICTWO
Postanowienie NSA z 12 lutego 2018 r., sygn. akt I FPS 8/17.
