Podatnik, który chce rozliczyć się za pośrednictwem płatnika, najpóźniej dziś musi mu złożyć PIT-12. Płatnik, który otrzyma PIT-12, sporządza i przesyła podatnikowi i fiskusowi rozliczenie PIT-40. Rozliczenie za pośrednictwem pracodawcy nie wyklucza samodzielnego złożenia zeznania.
ANALIZA
Podatnik, który chce dokonać rocznego rozliczenia PIT za 2008 rok, za pośrednictwem płatnika najpóźniej dziś musi złożyć mu oświadczenie dla celów dokonania rocznego obliczenia podatku dochodowego od dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym - PIT-12. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że oświadczenie to musi być złożone przed 10 stycznia roku następnego po roku, za który ma nastąpić rozliczenie. Ostatnim dniem na złożenie oświadczenia PIT-12 jest więc piątek 9 stycznia.
Jeśli podatnik złoży oświadczenie płatnikowi, ten ma obowiązek wystawienia do końca lutego PIT-40, który jest rocznym obliczeniem podatku uzyskanego przez podatnika. Wypełniony PIT-40 jest następnie przesyłany do podatnika i właściwego dla niego urzędu skarbowego. Nie dla wszystkich jednak rozliczenie za pośrednictwem płatnika będzie opłacalne. Płatnik bowiem w PIT-40 nie uwzględni przysługujących podatnikowi ulg i odliczeń poza ulgą na dzieci. Jednak ulgę prorodzinną płatnik za podatnika rozliczy po raz ostatni w rozliczeniu za 2008 rok. Już w przyszłym roku (tj. w rozliczeniu 2009 roku) podatnik, który będzie chciał skorzystać z ulgi podatkowej - w tym także z ulgi prorodzinnej - będzie musiał wypełnić PIT samodzielnie.

Ważny do 9 stycznia

Zgodnie z ustawą o PIT podatnicy, którzy chcą rozliczyć się z fiskusem za pośrednictwem płatnika, są zobowiązani przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym złożyć płatnikowi oświadczenie sporządzone według ustalonego wzoru (formularz PIT-12), które traktuje się na równi z zeznaniem. Na ten aspekt zwraca uwagę Tomasz Socha, menedżer w Ernst & Young, który wyjaśnia, że przy spełnieniu warunków, o których mowa w oświadczeniu, płatnik jest zobowiązany sporządzić, według ustalonego wzoru, roczne obliczenie podatku od dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym.
- Należy zwrócić uwagę na fakt, że literalne brzmienie przepisu sugerowałoby konieczność złożenia oświadczenia, o którym mowa, przed 10 stycznia. Zatem data 9 stycznia byłaby ostatnim dniem terminu, w którym złożenie takiego oświadczenia będzie skuteczne. Zatem chcąc mieć pewność, że płatnik dokona w imieniu podatnika rozliczenia rocznego, warto złożyć oświadczenie najpóźniej 9 stycznia - podpowiada Tomasz Socha.

Indywidualny PIT dozwolony

Zdaniem Tomasza Rysiaka, prawnika z Kancelarii Magnusson, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej płatnik zobowiązany jest do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Za prawidłowe wykonanie tych czynności płatnik ponosi odpowiedzialność wobec organów podatkowych.
Korzystając z pośrednictwa płatnika, podatnik jest chroniony przed ryzykiem popełnienia błędów przy samodzielnym sporządzaniu rocznego zeznania.
- Upoważniając pracodawcę do rozliczenia podatku, pracownicy są uwolnieni od konieczności dalszego wypełniania jakichkolwiek formalności, jak również unikają tradycyjnego tłoku w urzędach skarbowych w ostatnich dniach składania zeznań - zaznacza Tomasz Rysiak.
Jednak dokonanie rocznego rozliczenia za pośrednictwem płatnika nie pozbawia podatnika możliwości złożenia zeznania samodzielnie. Jeśli podatnik dojdzie do wniosku, że chce wypełnić PIT indywidualnie, bo np. okazało się, że może skorzystać z jakiejś ulgi podatkowej, ma prawo złożyć samodzielnie zeznanie roczne. Wtedy taki wypełniony formularz zastąpi PIT-40.



Krystian Kaczkowski, asystent podatkowy w Independent Tax Advisers Doradztwo Podatkowe, podkreśla, że przepisy ustawy o PIT nie regulują wyraźnie sytuacji, w której podatnik (pracownik), mimo złożenia PIT-12 i dokonania przez płatnika (pracodawcę) rocznego rozliczenia na PIT-40, zamierza rozliczyć się samodzielnie. Eksperci podatkowi wskazują, że pracownik dokonujący indywidualnego rozliczenia powinien brać pod uwagę dochody zadeklarowane przez pracodawcę w rozliczeniu PIT-40.
W sytuacji gdyby okazało się, że pracownik nie miał prawa do rozliczenia przez pracodawcę w PIT-40 (np. osiągał inne dochody), to powinien złożyć zeznanie roczne samodzielnie (PIT-36 lub PIT-37).
- Należy zaznaczyć, że podatnik ponosi odpowiedzialność za złożenie nieprawdziwych danych w PIT-12. Pracownik powinien zdążyć z indywidualnym rocznym rozliczeniem podatkowym do 30 kwietnia 2009 r. (rozliczenie PIT za 2008 rok) - stwierdza Krystian Kaczkowski.

Ulga na dziecko ostatni raz

W rozliczeniu 2008 roku podatnicy po raz ostatni będą mogli skorzystać z rozliczenia ulgi na dzieci (ulgi prorodzinnej) przez pracodawcę. Pracownik, który chce skorzystać z tego prawa, musi dołączyć do PIT-12 samodzielnie sporządzone oświadczenie, w którym stwierdzi, że spełnia warunki do tej ulgi, wskaże liczbę dzieci, na które przysługuje odliczenie, oraz poda kwotę odliczenia.
Katarzyna Bieńkowska, doradca podatkowy w Dewey & LeBoeuf, tłumaczy, że rozliczenie może zostać sporządzone dwojako, tzn. za pośrednictwem płatnika (zakład pracy, organ emerytalny lub rentowy), jeśli wyręczał on podatnika w zakresie sporządzenia rocznego rozliczenia (o ile spełnione były określone warunki) lub - w każdym innym wypadku - robił to sam podatnik, samodzielnie przygotowując zeznanie podatkowe. W rozliczeniu 2009 roku się to zmieni i pracodawca nie będzie już uprawniony do rozliczenia za pracownika ulgi na dzieci.
- Konstrukcja ulgi prorodzinnej była w roku 2008 znacznie prostsza. Od 1 stycznia 2009 r. jej mechanizm i zasady rozliczania, a także krąg uprawnionych adresatów są bardziej złożone - zauważa Katarzyna Bieńkowska.
Jej zdaniem zmiana ta nie powinna spowodować drastycznego spadku kręgu podatników, których rozliczać będzie płatnik w rozliczeniu za 2009 rok. Może to dotyczyć tylko niektórych podatników posiadających dzieci. Emeryci, renciści, osoby samotne lub nieposiadające potomstwa - o ile będzie to dla nich wygodne - nadal mogą korzystać z pośrednictwa płatników.
- Oczywiście podatnicy, którzy dotąd korzystali z ulgi prorodzinnej, a jednocześnie pozostawiali rozliczenie płatnikowi, będą musieli, o ile zechcą nadal z niej korzystać, samodzielnie rozliczyć się w ustawowym terminie - podkreśla Katarzyna Bieńkowska.
Dodaje, że należy pamiętać, że ulga jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika, stąd musi on wykonać pewien wysiłek, aby skorzystać z dobrodziejstwa preferencji podatkowej. Podatnik chcący skorzystać z ulgi prorodzinnej w rozliczeniu za 2009 rok będzie sam zobligowany do złożenia zeznania podatkowego i będzie musiał zadbać o to, aby skorzystać z benefitu.
ikona lupy />
Jak płatnik rozliczy podatnika / DGP