Urzędy skarbowe będą miały nowe zadanie – obsługę i wsparcie podatnika. Dziś przepisy mówią tylko o rejestracji, poborze podatków, kontroli i egzekucji
Urzędy skarbowe już dziś wspierają podatników, ale po wpisaniu tych zadań do ustawy o administracji podatkowej będzie możliwa pełniejsza obsługa klienta, z wykorzystaniem centralnych systemów informatycznych – powiedział Jacek Kapica, wiceminister finansów, w czasie debaty, która miała miejsce podczas gali XI Rankingu Urzędów Skarbowych Dziennika Gazety Prawnej.
Ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2016 r.
Nowe zadania
Już dziś np. w Urzędzie Skarbowym w Miliczu można skorzystać z pomocy asystenta. Docelowo jednak – na podstawie nowej ustawy – taka usługa zostanie wprowadzona w całym kraju. Asystent pomoże przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność w wypełnianiu obowiązków wobec fiskusa, ale nie wypełni za niego zeznań, deklaracji, nie sporządzi pisma ani nie poprowadzi księgi.
Zdaniem Michała Goja, dyrektora w zespole postępowań podatkowych i sądowych w dziale doradztwa Podatkowego EY, to kolejny krok do zmiany wizerunku urzędów, jaki do dziś pokutuje wśród części podatników i wywołuje obawę przed interakcją z urzędem.
Projekt zakłada też wprowadzenie innego udogodnienia – w dowolnym urzędzie skarbowym będzie można składać wszelkie podania i deklaracje, nawet te kierowane do innych organów, np. jednostek samorządowych, urzędów celnych, a także Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Będzie to dotyczyć m.in. wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Dziś można go składać tylko w urzędzie gminy.
– Nie oznacza to jednak, że urzędy załatwią wszystkie sprawy podatnika od początku do końca – podkreślił Grzegorz Daniec, naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowym Targu. Nie przejmą one np. funkcji ZUS czy urzędu celnego. Będą załatwiać tylko sprawy, materialno-techniczne, czyli np. przyjmować i wydawać deklaracje, a także informować o obowiązkach względem ZUS czy organów celnych.
Ujednolicone interpretacje
Podatnicy mogą też liczyć na ujednolicenie interpretacji indywidualnych. Obecnie – jak podkreśliła Agnieszka Tałasiewicz, partner zarządzający kancelarią prawną EY Law, lider zespołu postępowań podatkowych i sądowych w dziale doradztwa podatkowego EY – jest z tym problem.
– Bywa, że różne strony transakcji otrzymują inne interpretacje, bo wydają je różne organy – powiedziała.
Zmienić mają to nowe zasady funkcjonowania Krajowej Informacji Podatkowej.
– Od 1 stycznia 2016 r. zostanie ona wyodrębniona organizacyjnie z pięciu izb. Będzie nią zarządzał dyrektor KIP – poinformował Jacek Kapica. Dodał, że konkretne ośrodki KIP będą się zajmować poszczególnymi obszarami podatkowymi.
Resort chce również skrócić czas wydawania interpretacji indywidualnych.
– Będzie to możliwe już dzięki zmianom, które wejdą w życie od 1 kwietnia 2015 r. Wówczas do tych zadań zostanie przesuniętych 175 etatów – wyjaśnił Jacek Kapica.
Nowi pracodawcy
Chodzi tu o nowelizację ustawy o urzędach i izbach skarbowych, która po poprawkach Senatu wróciła do Sejmu. Po jej przyjęciu administrację czeka już od kwietnia 2015 r. poważna reorganizacja. Między innymi zostanie scentralizowana obsługa finansowa i kadrowa, a przełożonymi pracowników urzędów skarbowych staną się dyrektorzy izb.
– To jedyna możliwość, aby przy ograniczonych zasobach, zarówno kadrowych, jak i finansowych, podołać nowym zadaniom związanym z obsługą podatników – powiedział wiceminister Kapica.
Dziś w małych urzędach prawie 20 proc. zespołu pracuje na rzecz obsługi procesów wewnętrznych. Średnio we wszystkich urzędach jest to ok. 10 proc. Dzięki reorganizacji osoby te zostaną przesunięte do podstawowej obsługi podatnika – poinformował wiceminister.
Dwie instancje bez zmian
Wśród podatników powstała obawa, że zmiana dotycząca pracowniczego podporządkowania zagrozi dwuinstancyjności postępowań podatkowych. Wiceminister próbował rozwiać te obawy. Zapewnił, że naczelnik urzędu skarbowego nadal będzie powoływany i odwoływany przez ministra finansów.
– Ponadto dyrektor izby skarbowej nie będzie miał prawa ingerować w pracę urzędów i nie będzie mógł wydawać poleceń ich pracownikom – podkreślił. Będzie jedynie – tak jak dziś – wyznaczał wynagrodzenie naczelnikowi i oceniał jego pracę.
Obaw co do naruszenia dwuinstancyjności nie miała również Agnieszka Tałasiewicz. Jej zdaniem jest mało prawdopodobne, żeby reorganizacja została z tego powodu skutecznie zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. – Gdyby ustawę zasadniczą czytać kreatywnie, to można dojść do wniosku, że w ogóle nie wymaga ona dwuinstancyjności postępowań podatkowych – powiedziała.
Jej zdaniem problemem może być tylko odczucie podatników co do braku obiektywizmu urzędników skarbowych. – Może zachodzić podejrzenie, że naczelnicy urzędów będą orzekać pod dyktando dyrektorów izb skarbowych, nawet gdy takie sytuacje w rzeczywistości nie będą miały miejsca – powiedziała Agnieszka Tałasiewicz.
Dlatego – jej zdaniem – w pierwszych latach funkcjonowania zmian podatnicy z pewnością będą bacznie śledzić statystyki – ile decyzji jest uchylanych w drugiej instancji.
Inaczej widzi to Tadeusz Haberka, dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu. W jego przekonaniu zwiększenie liczby decyzji utrzymanych w drugiej instancji nie musi wskazywać na niewłaściwe funkcjonowanie organów. Wręcz przeciwnie – skoro działania administracji podatkowej w większym niż dotychczas stopniu opierać się będą na analizie ryzyka, to kontrole, a potem postępowania będą kierowane do podmiotów, u których istnieje wyższe prawdopodobieństwo występowania naruszeń prawa podatkowego.
– Jeżeli uda nam się osiągnąć ten cel, a jestem przekonany, że tak, to siłą rzeczy przełoży się to na zwiększenie liczby utrzymujących decyzji dyrektora izby skarbowej – stwierdził Tadeusz Haberka.
Dane pozostaną tajne
Jacek Kapica rozwiał także obawy odnośnie do tworzonego Centralnego Rejestru Danych Podatkowych. Zapewnił, że nie będą miały do niego nieograniczonego dostępu służby specjalne ani policja. Otrzymają one tylko dane niezbędne do prowadzonych postępowań. Do zgromadzonych informacji będą miały natomiast dostęp – podobnie jak dziś – kontrola skarbowa i wywiad skarbowy.
Tadeusz Haberka przypomniał, że dzięki centralnemu rejestrowi podatnik będzie mógł w dowolnym urzędzie załatwić swoje sprawy, a nie – tak jak obecnie – tylko w urzędzie właściwym dla niego miejscowo.
Jednak i w tym wypadku urzędnicy skarbowi nie będą mieli nieograniczonego dostępu do tych danych – zapewnił wiceminister. Wyjaśnił, że dostęp uzyskają dopiero wówczas, gdy podatnik lub jego przedstawiciel się wylegitymuje. Tak jak jest dziś w bankach – podkreślił.
W dowolnym urzędzie będzie można składać wszelkie podania i deklaracje
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o administracji podatkowej – w konsultacjach. Ustawa o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw – przyjęta z poprawkami przez Senat 18 grudnia 2014 r.