Rozmawiamy z DOROTĄ BORKOWSKĄ doradcą podatkowym w Grant Thornton Frąckowiak - Organy podatkowe mogą nadać decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności. Warunkiem koniecznym dla nadania decyzji takiego rygoru jest uprawdopodobnienie, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie zapłacone.
Od początku roku obowiązują nowe przepisy w zakresie wykonalności decyzji. Na czym polegają te zmiany?
Wcześniej wydana przez organ podatkowy I i II instancji decyzja określająca zobowiązanie podatkowe podlegała natychmiastowemu wykonaniu, tzn. podatnik był zobowiązany, bez wezwania fiskusa, dokonać wpłaty wraz z odsetkami. W przeciwnym razie organ egzekucyjny miał prawo wszcząć czynności egzekucyjne, chyba że wykonanie decyzji, na wniosek podatnika lub z urzędu, zostało wstrzymane.
Obecnie decyzja wydana w I instancji, jako nieostateczna, nie podlega wykonaniu. Nie trzeba obawiać się egzekucji, zanim zostanie rozpatrzone odwołanie, nie trzeba też składać wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji.
Czy te zasady dotyczą decyzji wydanych przez organ odwoławczy?
Niestety nie. Ta decyzja podlega wykonaniu, a zatem egzekucja zobowiązania z niej wynikającego, nawet gdy podatnik nadal nie zgadza się z rozstrzygnięciem i składa skargę do sądu administracyjnego, będzie jak najbardziej uprawniona.
A czy wykonanie takiej decyzji może być wstrzymane?
Tak. Wykonanie jej może zostać wstrzymane przez organ I instancji: na wniosek podatnika – gdy organ przyjmie od podatnika zabezpieczenie jako gwarancję wykonania zobowiązania z decyzji wraz z odsetkami; z urzędu – gdy organ dysponować będzie prawomocnym wpisem o ustanowieniu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.
Status niewykonalności decyzji pierwszoinstancyjnych może zostać zmieniony, bowiem organ I instancji postanowieniem może nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
Kiedy organ podatkowy nadaje decyzji rygor natychmiastowej wykonalności?
Szczególnie narażeni na tę klauzulę będą podatnicy, w odniesieniu do których organ podatkowy posiada informacje, że: wobec podatnika toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych lub podatnik nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia, lub podatnik dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż trzy miesiące.
Jednak warunkiem koniecznym dla nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności jest uprawdopodobnienie, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Nie wystarczy stwierdzenie, że podatnik dokonuje zbycia majątku, lecz konieczne jest również uprawdopodobnienie, że nie dojdzie do zaspokojenia budżetu państwa w zakresie należnego zobowiązania.
Z mocy prawa rygorem natychmiastowej wykonalności objęte są decyzje o zabezpieczeniu wykonania zobowiązania, wydawane przed decyzją wymiarową, gdy jeszcze trwa postępowanie lub kontrola podatkowa. Wymagają one także uzasadnienia, że zobowiązanie nie zostanie wykonane.
W jakiej formie następuje zabezpieczenie wykonania zobowiązania?
Zarówno zabezpieczenie wykonania zobowiązania określonego decyzją wymiarową, jak i wykonanie decyzji o zabezpieczeniu (przed wydaniem decyzji wymiarowej) następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Może również nastąpić w innej formie – np. gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo poręczenia banku, ale wyłącznie na wniosek strony.
* Dorota Borkowska, doradca podatkowy w Grant Thornton Frąckowiak
