SLIM VAT 3. Od 1 lipca rozliczanie podatku jest łatwiejsze [ZMIANY]

Z dniem 1 lipca 2023 r. weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług. Pakiet zmian, potocznie zwany SLIM VAT3, ma pozwolić na łatwiejsze rozliczanie podatku.

Zwiększenie limitu dla małego podatnika

Podstawowa zmiana dotyczy podniesienia limitu wartości sprzedaży, który uprawnia do posiadania statusu małego podatnika. Limit wzrósł z 1,2 do 2 mln euro. Zmiana to spowoduje z pewnością zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz rozliczeń kwartalnych w VAT.

Korygowanie faktur w walucie obcej

Nowelizacja wprowadza także zasady korygowania faktur wystawianych w walucie obcej. W przypadku zmiany podstawy opodatkowania, gdy kwoty stosowane do jej określenia wyrażone w walucie obcej uległy zmianie, kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej zarówno in minus, jak i in plus ma być taki sam, jak w przypadku pierwotnego rozliczenia.

W przypadku gdy kwoty stosowane do ustalenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Zasady te nie dotyczą jednak korekt dokonywanych przez podatników stosujących zasady przeliczania wynikające z przepisów o podatku dochodowym.

Jeśli zaś podatnik będzie wystawiał fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do ustalenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, to przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury. W tej sytuacji podatnik również będzie miał prawo zastosować zamiast średniego kursu NBP, kurs wymiany opublikowany przez EBC.

Transakcje wewnątrzwspólnotowe

Zmiany obejmują też kwestię transakcji wewnątrzwspólnotowych. Podatnik będzie miał teraz prawo do wykazania i skorygowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (dalej: WDT), w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zmiana ma na celu uproszczenie obowiązku korygowania tej transakcji i wyeliminowanie wątpliwości dotyczących momentu dokonania dostawy.

Natomiast w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej: WNT) prawo do odliczenia VAT będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tego nabycia. Warunkiem jest jednak, aby podatnik uwzględnił kwotę VAT należnego od tej transakcji w deklaracji VAT, w której zobowiązany będzie rozliczyć ten podatek.

Rozszerzenie zwolnienia z odpowiedzialności solidarnej

Nowelizacja przewiduje rozszerzenie kręgu pomiotów wyłączonych z odpowiedzialności solidarnej za podatek nierozliczony przez sprzedawcę. Zwolnienie obejmie w szczególności faktorów i dotyczyć będzie sytuacji, w których podatnik dokona zmiany wierzyciela poprzez zawarcie z faktorem porozumienia w przedmiocie przeniesienia wierzytelności wynikających z umowy dostawy towarów lub świadczenia usług, a objętych umową o nabyciu wierzytelności, na inny podmiot.

Zmiana ta pozwoli podatnikowi, który otrzyma płatność w ramach mechanizmu podzielonej płatności uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej pod warunkiem, że przekaże płatność na rachunek VAT podatnika wskazanego w umowie o nabyciu wierzytelności zawartej z dostawcą lub nabywcą.

Mechanizm podzielonej płatności

W związku z rozszerzeniem katalogu przesłanek pozwalających na wyłączenie solidarnej odpowiedzialności na podmiot faktora, nowelizacja przewiduje możliwość korzystania z mechanizmu podzielonej płatności również w sytuacjach, w których to kwota podatku VAT pokrywana jest przez podatnika innego niż wskazany na fakturze. Takim podatnikiem może być np. faktor w ramach tzw. faktoringu odwrotnego.

Dzięki temu faktor realizujący płatność w split payment zostanie wyłączony ze stosowania sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek za zwłokę.

Kasy rejestrujące

Nowelizacja przewiduje teżuproszczenia w zakresie fakturowania sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej (m.in. dostosowanie warunków wystawienia faktury do e-paragonu) oraz prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (m.in. możliwość rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych przez podatników).

Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku, gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej:

1) do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży albo

2) pozostawia się w dokumentacji numer dokumentu oraz numer unikatowy kasy rejestrującej zawarte na paragonie fiskalnym w postaci elektronicznej.

Nie dotyczy to jednak sprzedaży dokumentowanej fakturą wystawianą przy zastosowaniu kasy rejestrującej, w przypadkach gdy wartość sprzedaży i kwota podatku są zaewidencjonowane w raporcie fiskalnym dobowym kasy.

Ponadto, jeśli faktura w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik ma obowiązek zostawić w dokumentacji:

1) paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę albo

2) numer dokumentu oraz numer unikatowy kasy rejestrującej zawarte na paragonie fiskalnym w postaci elektronicznej.

Ponadto podatnicy zwolnieni z VAT mają możliwość uzyskania zwrotu kwoty wydanej na zakup kasy. W tym celu powinni złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego w miesiącu następującym po miesiącu, w którym rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Jeżeli prawidłowość złożonego przez podatnika wniosku nie budzi wątpliwości, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty ulgi bez wydawania decyzji. Jeśli zaś naczelnik urzędu skarbowego stwierdzi nieprawidłowości w złożonym przez podatnika wniosku, wyda decyzję, w której określi prawidłową wysokość zwrotu lub odmówi dokonania zwrotu.

Błędy i pomyłki podatników

Nowelizacja wdraża postanowienia wyroku TSUE w sprawie C-935/19. Przewiduje on m.in., że podatnicy popełniający błędy (mniej lub bardziej istotne) nie powinni być traktowani na gruncie sankcji VAT identycznie jak oszuści podatkowi. Stosując się do tego orzeczenia ustawodawca dokonał zmiany przepisów polegającej na umożliwieniu organom podatkowym ustalania sankcji VAT w sposób zindywidualizowany, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.

Dotychczas sankcje wynosiły 30%, 20% i 15% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego. Nowe przepisy zmniejszają ich wysokość do 20%” lub „do 15%. Maksymalna wysokość sankcji będzie stosowana w przypadku stwierdzenia oszustwa podatkowego. W razie wystąpienia innych nieprawidłowości, organy będą miały więc pewną swobodę przy wymierzaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego i wysokość sankcji do będą dostosowywać do charakteru danej sprawy. Mają brać przy tym pod uwagę okoliczności opisane w ustawie. Ministerstwo Finansów zapowiada, że przepisy dotyczące tej kwestii zostaną jeszcze doprecyzowane.

Zmiana proporcji przy sprzedaży mieszanej

Nowe przepisy zakładają korzystne zmiany dla podatników prowadzących sprzedaż mieszaną, tj. opodatkowaną i zwolnioną z VAT/nieopodatkowaną. Nie będą już musieli uzgadniać z naczelnikiem urzędu skarbowego protokołu prognozy (w przypadku podmiotów rozpoczynających działalność) lub protokołu proporcji (w przypadku podmiotów, których zeszłoroczny obrót był mniejszy niż 30 tys. zł lub zerowy). Wystarczy, że zawiadomią naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo/przyjętej proporcji.

Nowelizacja zwiększa kwotę podatku naliczonego niepodlegającą odliczeniu, która pozwala na przyjęcie, że proporcja przekraczająca 98 proc. wynosi 100 proc. Dotychczas było to 500 zł, natomiast po zmianach - 10 tys. zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.)

Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1059)