Jedno rozporządzenie w sprawie zerowego VAT już obowiązuje (Dz.U. z 2024 r. poz. 1381), drugie – dotyczące materiałów budowlanych – ma być opublikowane wkrótce. Szczegóły dotyczące obu rozporządzeń przedstawiamy w tabeli.
Niezależnie od tego przysługują zwolnienia z VAT i cła dla niektórych towarów z importu, takich jak np. artykuły pierwszej potrzeby (np. leki, odzież). Z tych preferencji można korzystać na podstawie obowiązujących już przepisów, do których nie trzeba było wprowadzać żadnych zmian. O tych rozwiązaniach przypomniało Ministerstwo Finansów w piątkowym komunikacie.
Import bez VAT i bez z cła
Zwolnienie z VAT dla importu wynika z art. 61 ustawy o VAT. Dotyczy ono importu:
■ leków, odzieży, środków spożywczych, sanitarno-czyszczących i innych rzeczy służących zachowaniu lub ochronie zdrowia oraz artykułów o przeznaczeniu medycznym przywożonych przez organizacje charytatywne, przeznaczonych do nieodpłatnej dystrybucji wśród osób potrzebujących pomocy,
■ towarów przesyłanych nieodpłatnie przez osoby lub podmioty spoza Unii Europejskiej organizacjom charytatywnym, wykorzystywanych do zbierania funduszy w trakcie zbiórek publicznych organizowanych na rzecz osób potrzebujących pomocy,
■ wyposażenia i materiałów biurowych przesyłanych nieodpłatnie przez osoby lub podmioty spoza UE organizacjom charytatywnym, wykorzystywanych jedynie do działalności charytatywnej lub realizacji pomocy humanitarnej.
Zwolnienie z VAT stosuje się wyłącznie w przypadku zastosowania zwolnienia z cła.
Z kolei zwolnienie z cła jest zapisane w art. 61 rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych.
Dotyczy ono importu podobnych artykułów i towarów jak w przypadku wspomnianego zwolnienia z VAT (np. artykułów pierwszej potrzeby, wyposażenia i materiałów biurowych).
Mogą je importować bez cła organizacje państwowe lub uprawnione organizacje charytatywne lub dobroczynne. Muszą one spełniać warunki, o których mowa w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 10 marca 2011 r. (Dz.U. nr 61, poz. 310).
MF podkreśliło w komunikacie, że aby instytucja lub organizacja mogła być uprawniona do zwolnienia z cła, nie musi mieć statusu organizacji pożytku publicznego (OPP).
Zwolnienia z VAT i cła nie dotyczą importu: tytoniu i wyrobów tytoniowych, kawy i herbaty, pojazdów mechanicznych innych niż ambulanse – podkreślił resort.
Darowizny bez CIT i drugiego podatku
Jeżeli określone podmioty, np. spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i TBS-y będą spełniać warunki do uznania ich za poszkodowanego, to otrzymane przez nie darowizny w celu usuwania skutków powodzi są zwolnione z CIT – poinformowało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji (patrz: ramka).
Odpowiedź MF na pytanie DGP
17 września br. zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1371).
Rozporządzenie to określa gminy poszkodowane w wyniku wystąpienia powodzi we wrześniu 2024 r., na których terenie stosuje się szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi, zwane „gminami poszkodowanymi”, oraz rodzaje rozwiązań stosowanych na terenie gmin poszkodowanych.
Zgodnie z par. 3 ww. rozporządzenia na terenie gmin poszkodowanych stosuje się rozwiązania określone m.in. w art. 30 ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 654). W myśl wspomnianego art. 30 zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) poszkodowanego otrzymane w celu usuwania skutków powodzi m.in. z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń czy też z tytułu darowizn. Jeżeli określone podmioty (spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i TBS-y) będą spełniać warunki do uznania ich za poszkodowanego, darowizny otrzymane przez nie w celu usuwania skutków powodzi podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób prawnych.©℗
Resort nawiązał tu do art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 654). To wyjątkowe zwolnienie zostało „uruchomione” rozporządzeniem Rady Ministrów z 16 września 2024 r. (Dz.U. 2024 r. poz. 1371).
Dotyczy ono dochodów (przychodów) poszkodowanego otrzymanych na usuwanie skutków powodzi z tytułu:
a) nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,
b) darowizn, do których nie ma zastosowania ustawa o podatku od spadków i darowizn.
Zwolnienie to stosuje się do 31 grudnia 2025 r. (tj. roku następującego po roku, w którym wystąpiła powódź).
Natomiast darowizny dla powodzian, które co do zasady są objęte podatkiem od spadków i darowizn (a więc darowizny na rzecz osób fizycznych, a nie firm) są zwolnione z niego na mocy innych przepisów specustawy – art. 30 ust. 2 i 5.
Wynika z nich, że darowizny przeznaczone przez obdarowanego na usunięcie skutków powodzi są zwolnione z podatku od spadków i darowizn do 31 grudnia 2025 r. Warunkiem jest jednak, aby zostały one przeznaczone na ten cel do końca 2025 r. ©℗
Darowizny dla powodzian – podatkowe zwolnienia
| O proc. VAT | ||||
| Czego dotyczy | Dla kogo darowizna | Jakie warunki | W jakim okresie | Podstawa prawna |
| towary i usługi | Dla powodzian, ale darowizna musi być przekazana za pośrednictwem:■ organizacji pożytku publicznego w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie;■ jednostek samorządu terytorialnego;■ podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (Dz.U. z 2024 r. poz. 799);■ Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. | Aby skorzystać z preferencji, trzeba:■ zawrzeć pisemną umowę, z której będzie wynikać, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane „na cele związane z pomocą osobom poszkodowanym wskutek intensywnych opadów atmosferycznych lub powodzi we wrześniu 2024 r.” lub■ potwierdzić na piśmie dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi na te cele. | od 12 września 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. | rozporządzenie z 17 września 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1381) |
| materiały budowlane | Dla poszkodowanych:■ osób fizycznych (powodzian),■ podmiotów prowadzących działalność edukacyjną, kulturalną, w zakresie ochrony zdrowia, opieki społecznej, opieki nad dziećmi, młodzieżą oraz osobami w podeszłym wieku, jak również w zakresie zbiorowego zakwaterowania uczniów i studentów.Chodzi jednak tylko o te osoby i podmioty, które posiadają prawo dysponowania nieruchomością na cele budowlane, w której w wyniku działania intensywnych opadów atmosferycznych lub powodzi we wrześniu 2024 r., powstała szkoda, i która jest położona na terenie gmin objętych stanem klęski żywiołowej. | Aby skorzystać, trzeba:■ zawrzeć pisemną umowę z obdarowanym,■ posiadać:a) w przypadku osób fizycznych – poświadczoną, za zgodność z oryginałem, przez pracownika socjalnego przeprowadzającego wywiad, kopię części VII (sporządzonej z pominięciem lit. A poz. 7–9 oraz lit. D) kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego sporządzonego według wzoru określonego w rozporządzeniu (Dz.U. z 2021 r. poz. 893), z której wynika, że osoba obdarowana poniosła szkodę w nieruchomości,b) w przypadku podmiotów – zaświadczenie wydane przez właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, z którego wynika, że obdarowany podmiot poniósł szkodę w nieruchomości, w której prowadzi wspomnianą powyżej działalność. | od dnia wejścia w życie rozporządzenia do 31 marca 2025 r. | projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług |
| Zwolnienie z CIT | ||||
| dochody (przychody)otrzymane z tytułu:a) nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,b) darowizn, do których nie ma zastosowania ustawa o podatku od spadków i darowizn | podmioty poszkodowane w powodzi w rozumieniu art. 2 specustawy z 16 września 2011 r.*) | Otrzymane dochody (przychody) muszą być przeznaczone na usuwanie skutków powodzi | od 17 września do 31 grudnia 2025 r. | art. 30 ust. 1 pkt 1 i ust. 5 specustawy z 16 września 2011 r.*) w zw. z par. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 września 2024 r.**) |
| Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn | ||||
| darowizny otrzymane przez osoby fizyczne na usunięcie skutków powodzi | osoby poszkodowane w powodzi w rozumieniu art. 2 specustawy z 16 września 2011 r.*) | Darowizna musi zostać przeznaczona przez obdarowanego do 31 grudnia 2025 r. na usunięcie skutków powodzi | od 17 września do 31 grudnia 2025 r. | art. 30 ust. 2 i 5 specustawy z 16 września 2011 r.*) w zw. z par. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 września 2024 r.**) |
*) Ustawa z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 654); **) Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczegól