Jak dokonać rozliczenia międzyokresowego kosztów

Jedną z podstawowych zasad rachunkowości jest zasada memoriału, zgodnie z którą transakcje rozliczane są w księgach rachunkowych w okresach, w których realizowane są korzyści z tytułu posiadanych aktywów oraz ponoszone koszty z tytułu zaciągniętych zobowiązań. Powiązanie okresu, w jakim dokonano wydatku z okresem, w jakim rozliczane są ponoszone nakłady, dokonywane jest za pomocą tzw. rozliczeń międzyokresowych czynnych i biernych. Na czym one polegają?

Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych. Rozliczenia międzyokresowe czynne, podobnie jak niektóre składniki aktywów nie zostały odrębnie zdefiniowane w ustawie o rachunkowości. Ma do nich zastosowanie ogólna definicja aktywów, określająca je jako kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. W odniesieniu do tej definicji największe problemy w praktyce są związane z oceną przyszłych korzyści. Jeżeli jednostka nie jest w stanie obiektywnie określić przyszłych korzyści ekonomicznych, to powinna ona, kierując się zasadą ostrożnej wyceny, odnieść poniesione wydatki w ciężar kosztów w okresie, w którym one powstały. Do takich kosztów można zaliczyć m.in.: koszty powołania i tworzenia jednostki, koszty analiz rynkowych, prac badawczych, działalności marketingowej i promocyjnej. Natomiast do kosztów spełniających kryteria aktywów należałoby zaliczyć m.in.: koszty przygotowania nowej produkcji, składki ubezpieczeń majątkowych, opłacone z góry prenumeraty, wydatki na udziały w targach, potrącone z góry koszty finansowe dotyczące przyszłych okresów.

Podstawowym celem rozliczeń międzyokresowych jest zachowanie współmierności przychodów i kosztów. Odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów powinny następować stosownie do upływu czasu oraz być uzasadnione charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem ostrożności. Odpisów czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonuje się w koszty działalności operacyjnej lub w koszty finansowe, w zależności od charakteru aktywowanych kosztów. Prezentacja czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w bilansie jest dokonywana z podziałem rozliczeń na długo- i krótkoterminowe, w zależności czy trwają dłużej niż 12 miesięcy, czy do 12 miesięcy od dnia bilansowego. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe w oddzielnej pozycji zawierają aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:

ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny,
z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych. Odpisy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały. Podobnie jak czynne rozliczenia międzyokresowe, także i bierne rozliczenia międzyokresowe należy zaprezentować w sprawozdaniu finansowym w podziale na rozliczenia długo- i krótkoterminowe

Not. EM