JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Spółka prowadzi działalność leasingową. Wśród zawieranych umów leasingu znajdują się umowy, które spełniają warunki określone w art. 17f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dla tzw. podatkowego leasingu finansowego. Przedmiotami umów są środki trwałe, z wyłączeniem nieruchomości. W praktyce zdarzają się sytuacje, w których korzystający, np. w związku z jego pogarszającą się bieżącą sytuacją finansową, zwraca się z prośbą o przedłużenie okresu umowy leasingu. Jak ustalić przychód z tytułu sprzedaży przedmiotu leasingu korzystającemu w sytuacji, gdy pierwotnie określony okres trwania umowy leasingu operacyjnego ulegnie wydłużeniu?
ODPOWIEDŹ IZBY: Przepisy rozdziału 4a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) regulują m.in. szczególne zasady opodatkowania stron leasingu finansowego, które mają zastosowanie tylko, jeżeli umowa leasingu spełnia warunki, o których mowa w art. 17f ust. 1 ustawy o CIT.
Umowa leasingu dla celów podatkowych ma charakter leasingu finansowego, gdy spełnione są warunki:
• umowa leasingowa musi być zawarta na okres oznaczony,
• suma ustalonych w umowie leasingowej opłat, pomniejszonych o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem tej umowy,
• umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy dokonuje korzystający.
Skutki podatkowe sprzedaży środka trwałego, będącego przedmiotem umowy leasingu finansowego, po upływie podstawowego okresu umowy leasingu określa art. 17g ustawy o CIT.
Stosownie do art. 17g ust. 1 ustawy o CIT, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w art. 17f ust. 1 ustawy o CIT, i po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem tej umowy:
• przychodem ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży także wtedy, gdy odbiega ona znacznie od ich wartości rynkowej,
• do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków poniesionych przez finansującego na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych stanowiących przedmiot umowy leasingu; kosztem są jednak te wydatki pomniejszone o spłatę wartości początkowej, o której mowa w art. 17a pkt 7 ustawy o CIT.
Wątpliwości w zakresie możliwości zastosowania art. 17 g ust. 1 ustawy o CIT powstają w przypadku, gdy pierwotnie określony okres trwania umowy leasingu ulegnie wydłużeniu. Zgodnie z art. 17a pkt 2 ustawy o CIT za podstawowy okres umowy leasingu uważa się czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona.
Należy zauważyć, że art. 17a pkt 2 ustawy o CIT nie można interpretować w oderwaniu od pozostałych przepisów regulujących zasady opodatkowania stron leasingu. W sytuacji gdy strony leasingu dokonają zmiany czasu trwania umowy leasingu, należy zbadać, czy nowe warunki umowy spełniają kryteria wynikające z art. 17f ustawy o CIT.
Jeżeli po dokonaniu zmiany okresu trwania umowy leasingu umowa ta nadal spełnia warunki określone w art. 17f ustawy o CIT, wówczas możliwe jest ustalenie dochodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu, po upływie podstawowego okresu umowy na podstawie art. 17g ustawy o CIT.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2008 r. (nr IPPB3/423-1101/08-2/GJ)
OPINIA
RAFAŁ CIOŁEK
doradca podatkowy, dyrektor w KPMG Tax M. Michna
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2008 r. w sprawie sposobu określania przychodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu w przypadku wydłużenia okresu trwania umowy nie jest unikatowa, jeśli chodzi o jej walor merytoryczny. Jest jedną z wielu interpretacji praktycznie o analogicznym brzemieniu. Niemniej tak ta, jak i inne interpretacje dotyczące tego zagadnienia (wydłużania okresu umów leasingu) daje do myślenia z innych, pozapodatkowych powodów. Otóż nietrudno wysnuć wniosek, że skoro opublikowanych jest wiele takich interpretacji dla różnych leasingodawców, to wydłużanie umów leasingu musi stanowić dość powszechny problem w ich działalności (jako że chcą mieć urzędowo określone skutki podatkowe tego zjawiska). To z kolei oznacza, że wielu leasingobiorców zwraca się do firm leasingowych z postulatem renegocjowania umów, zapewne ze względu na problemy z płynnością. Rzecz jasna im dłuższy okres leasingu, tym niższa miesięczna rata leasingowa. Obawiam się, że ta interpretacja pośrednio potwierdza fakt, iż zawirowania w gospodarce światowej na dobre dotarły do nas i coraz więcej podmiotów gospodarczych zaczyna odczuwać skutki spowolnienia gospodarki. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że rok lub dwa lata temu Polska była krajem o największych wartościowo zakupach maszyn budowlanych i innego ciężkiego sprzętu (całkiem możliwe, że większość z tych zakupów, jako wysoce kapitałochłonnych, realizowana była w formule leasingu), to obecna sytuacja na rynku nieruchomości nie jest zapewne bez znaczenia, jeśli chodzi o genezę problemu, który leży u podstaw omawianej interpretacji.