Ostatnie miesiące roku to świetny moment na rozpoczęcie przygotowań do rozliczenia podatkowego za 2008 rok. Można jeszcze dokonać pewnych czynności, które pozwolą zmniejszyć zobowiązanie podatkowe. Co można zatem jeszcze zrobić przed końcem roku, aby zmniejszyć podatek za 2008 rok. Wbrew pozorom całkiem sporo. Co ważne, nie zawsze wiąże się to z koniecznością ponoszenia dodatkowych wydatków. Czasem wystarczy dobrze się przyjrzeć tym, które i tak ponosimy. Czasem zwyczajnie zadbać o kilka dodatkowych dokumentów. Instrumentem, który wykorzystamy w tym celu, są oczywiście ulgi podatkowe. Nie będziemy jednak skupiać się na analizowaniu wszystkich dostanych odliczeń, a jedynie na kilku najbardziej popularnych ulgach, z których najłatwiej skorzystać, czyli na darowiznach, uldze internetowej, uldze dla krwiodawców oraz na dzieci.

Darowizna dla potrzebujących

Największe możliwości, gdy chodzi o rzeczy, które można zrobić przed końcem roku, aby za ten rok zapłacić niższy podatek, mają osoby wspierające innych w formie darowizn. Chodzi oczywiście o te darowizny, które przekazywane są na określone cele i określonym organizacjom. O odliczaniu darowizn dokonywanych na rzecz rodziny, sąsiadów czy przyjaciół nie ma co liczyć. Dochód można pomniejszyć jedynie o darowizny przekazane na cele, określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, a także darowizny przekazane na cele kultu religijnego oraz krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew. Darowizną krwi zajmiemy się za chwilę.
PRZYKŁAD: LIMITOWANE ODLICZENIE DAROWIZNY
Podatnik w 2008 roku zarobił 85 tys. zł. To jego dochód. Przekazał 2 tys. zł na rzecz organizacji pożytku publicznego. Wpłaty dokonał na rachunek bankowy organizacji. Czy w zeznaniu rocznym PIT będzie mógł odliczyć całą kwotę?
Tak. W tym przypadku ulga odliczana jest od dochodu w wysokości faktycznie dokonanej darowizny. Odliczenie nie może jednak przekroczyć 6 proc. dochodu. Dochód podatnika to 85 tys. zł, zaś 6 proc. z 85 tys. zł daje 5,1 tys. zł. Oznacza to, że odliczenie w ramach ulgi na darowizny może być uwzględnione w całości w zeznaniu podatnika, czyli dochód zostanie pomniejszony o 2 tys. zł.
O czym musimy pamiętać, chcąc odliczyć darowiznę? Otóż, odliczenia dokonuje się w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu.
Odliczane darowizny mogą mieć formę pieniężną lub rzeczową. Wartość darowizny rzeczowej nie powinna odbiegać od rzeczywistości.
W przypadku darowizn rzeczowych podatnik musi posiadać oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu oraz dokument, z którego wynika wartość darowizny. Darowizny pieniężne muszą być wpłacone na konto. Dokumentem, który trzeba w tym przypadku posiadać, jest dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego.
PRZYKŁAD: OBDAROWANIE KILKU ORGANIZACJI
Podatnik w 2008 roku obdaruje kilka organizacji pożytku publicznego. W takim przypadku obowiązuje zasada, że limit odliczenia dotyczy wszystkich darowizn przekazywanych na cele wskazane w ustawie. Dlatego przed rozliczeniem ich w zeznaniu za 2008 rok konieczne będzie dokonanie odpowiednich obliczeń. Kwoty wszystkich darowizn trzeba będzie zsumować. Dochód podatnika to 100 tys. zł. Limit odliczenia darowizn to 6 proc. dochodu, czyli w przypadku podatnika 6 tys. zł. Załóżmy, że podatnik w sumie podaruje w 2008 roku 8 tys. zł. W takim przypadku będzie musiał ograniczyć odliczenie do wysokości limitu, tj. 6 tys. zł. Jeżeli darowizny wynosiłyby mniej niż 6 tys. zł (np. 4 tys. zł), podatnik mógłby odliczyć wszystkie darowizny (odliczyłby 4 tys. zł).
Odrębną podstawę odliczenia darowizn stanowią ustawy regulujące stosunki państwa do Kościoła, a właściwie poszczególnych (choć nie wszystkich) kościołów lub wyznań. I choć nie wszyscy się z takim dualizmem podatkowych ulg zgadzają, podatnicy nadal mogą skorzystać z bezlimitowego odliczenia tzw. darowizn kościelnych. Osoba, która chce odliczyć od dochodu nielimitowaną darowiznę na rzecz Kościoła, musi wpłacić pieniądze na rachunek bankowy obdarowanego. Co więcej, w ciągu dwóch lat od przekazania darowizny trzeba postarać się o sprawozdanie z wykorzystania darowizny. To na podatniku ciąży obowiązek zgłoszenia się po sprawozdanie, bo to on musi spełnić wszystkie warunki przewidziane do skorzystania z ulgi.

Ulga w zamian za krew

Dodatkową możliwość obniżenia swojego podatku mają także osoby honorowo oddające krew. Otóż, z przepisów wynika, że wszyscy podatnicy, którzy w danym roku podatkowym oddają bezpłatnie krew, mają prawo uwzględnić taką darowiznę w swoim zeznaniu podatkowym. Kwota odliczenia zależy od dwóch czynników. Po pierwsze, od tego, czy podatnik odda krew czy osocze. Po drugie, ile krwi odda w danym roku. Te dwa czynniki pozwolą obliczyć kwotę, o jaką będzie można pomniejszyć dochód lub przychód w przypadku podatników rozliczających się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
PRZYKŁAD: JAK OBLICZYĆ EKWIWALENT ZA KREW
Jednorazowo można oddać 450 ml krwi. Mężczyźni mogą oddawać krew nie częściej niż co 8 tygodni. Kobiety nie częściej niż co 12 tygodni. W konsekwencji mężczyzna rocznie może oddać 6 razy krew, a kobieta 4. Ile więc może wynieść maksymalny ekwiwalent za krew?
Mężczyźni za oddaną krew będą mogli w zeznaniu PIT odliczyć od dochodu 351 zł (możliwość 6 donacji rocznie po 450 ml; 2,7 litra x 130 zł = 351 zł), a kobiety 234 zł (możliwość 4 donacji rocznie po 450 ml; 1,8 litra x 130 zł = 234 zł).
W przypadku osocza, gdzie w trakcie roku można go oddać nawet 15 litrów, odliczenie może nawet wynieść 2550 zł.
Podatnikowi bezpłatnie oddającemu krew przysługuje odliczenie w wysokości ekwiwalentu wynikającego z przepisów rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi. Osoba oddająca krew może odliczyć od dochodu 130 zł za litr oddanej krwi. Za litr oddanego osocza przysługuje odliczenie w wysokości 170 zł.

Surfowanie z ulgą

Kolejną ulgą, która jest powszechnie dostępna i z której warto korzystać, jest ulga internetowa. Każdy korzystający z dostępu do internetu ma możliwość odliczenia od dochodu maksymalnie 760 zł. Obowiązuje zasada, że odlicza się wydatki rzeczywiście poniesione na ten cel w danym roku. Odliczona kwota nie może być jednak wyższa niż wskazany limit. Jeśli zatem ktoś wyda na ten cel 500 zł, w zeznaniu odliczy od dochodu całe 500 zł. Jeżeli wyda 900 zł, w zeznaniu odliczy od dochodu 760 zł.
Warunkiem odliczenia wydatków na internet jest poniesienie przez podatnika wydatku z tytułu użytkowania sieci internet w lokalu (budynku) będącym jego miejscem zamieszkania (miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu) oraz udokumentowanie tego wydatku fakturą VAT. Aby dokonać odliczenia, trzeba zatem posiadać zapłaconą fakturę z widniejącym na niej imieniem i nazwiskiem (jako nabywcy usługi) osoby, która wydatek taki chce odliczyć.
W przypadku regulowania należności za użytkowanie internetu za pomocą przelewu potwierdzenie faktu poniesienia wydatku będzie stanowić faktura VAT wraz z dowodem wpłaty potwierdzonym przez bank lub pocztę, dyspozycje przelewów lub wyciągi bankowe, na których przelewy będą widniały jako zrealizowane. Dowód wpłaty powinien zawierać kwotę dokonanej wpłaty, imię i nazwisko wpłacającego, datę zapłaty oraz informację, że zapłata została dokonana tytułem użytkowania sieci internet.
W ramach ulgi internetowej nie można odliczać wydatków poniesionych na zbudowanie domowej infrastruktury potrzebnej do korzystania z sieci, np. wydatków na zainstalowanie i kupno modemu internetowego czy prace remontowe i serwisowe sieci.
W praktyce często bywa tak, że w jednym mieszkaniu, gdzie znajduje się internet, kilku domowników ponosi wydatki na sieć. Jak w takiej sytuacji korzystać z ulgi internetowej?
Jeżeli w lokalu zamieszkuje kilka osób i każda z nich spełni łącznie warunki określone dla odliczenia ulgi internetowej, mogą one skorzystać z ulgi do wysokości limitu. Każda z tych osób dysponuje oczywiście swoim limitem. Jeśli przykładowo w jednym mieszkaniu podatnik i jego syn korzystają z internetu i ponoszą razem na niego wydatki, będą mogli obaj skorzystać z ulgi (na każdą osobę przysługuje oddzielny limit w wysokości 760 zł), jednak tylko do wysokości kwot rzeczywiście poniesionych w danym roku podatkowym przez każdego z nich, a wskazanych na fakturach VAT, w treści których wszyscy użytkownicy powinni być wskazani jako nabywcy usługi.

Ulga dla dziecka

Podatnicy, którzy mają dzieci, mają prawo w zeznaniu rocznym skorzystać z ulgi prorodzinnej (ulgi na dzieci). Od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie ze skalą PIT pomniejszonego o kwotę składki zdrowotnej podatnik ma prawo odliczyć rocznie kwotę ulgi na dziecko, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci. Odliczeniu podlega kwota stanowiąca iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali. W 2008 roku kwota ulgi na każde dziecko wynosi 1173,70 zł.
PRZYKŁAD: DOKUMENTOWANIE ULGI NA DZIECI
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik musi przedstawić dokumenty potwierdzające prawo do ulgi na dzieci. W przypadku ulgi prorodzinnej (ulgi na dzieci) jest to m.in. odpis aktu urodzenia dziecka czy zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły. Wkrótce konieczne też będzie podawanie w zeznaniu nie tylko liczby dzieci, ale również ich numerów PESEL, a w przypadku braku tych numerów imion oraz dat urodzenia dzieci.
Odliczenie ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców. Kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga. W przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują, jeśli spełnione są warunki uprawniające do tego odliczenia.
Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców, odliczenie przysługuje każdemu z nich, jeśli spełnione są warunki do ulgi; w tym przypadku kwota odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty ulgi.
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).