Z pytaniem wystąpiła spółka, która należy do międzynarodowej grupy kapitałowej i z jednym z podmiotów powiązanych zawarła umowę licencyjną na wytwarzanie i sprzedaż określonego towaru. Na mocy tej umowy spółka nabyła prawo do korzystania z praw własności intelektualnych, które obejmują wszelkie informacje i technologie (m.in. dokumentację techniczną, rysunki, raporty naukowo-techniczne, specyfikacje produktu, oprogramowanie, wynalazki – opatentowane lub nadające się do opatentowania, materiały szkoleniowe, know-how, tajemnice handlowe, tajemnice przedsiębiorstwa, informacje dotyczące technologii, procesów, procedur oraz design). Licencjodawca pozostał jednak właścicielem wszystkich praw.
Bez tego nie ma produkcji
Spółka chciała się upewnić, że opłata licencyjna będzie kosztem bezpośrednio związanym z wytworzeniem tego towaru w rozumieniu art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy o CIT. W związku z tym nie miałoby tu zastosowania ograniczenie zapisane w art. 15e ust. 1 ustawy o CIT.
Przepis ten limituje koszty uzyskania przychodów z tytułu wydatków poniesionych na zakup od podmiotów powiązanych m.in. usług niematerialnych (np. doradczych, badania rynku, reklamowych, zarządzania) i licencji. Jeżeli przekroczyły one w trakcie roku 3 mln zł, to przedsiębiorca może zaliczyć do podatkowych kosztów jedynie nadwyżkę do wysokości 5 proc. podatkowej EBITDA.
Ograniczeń tych nie stosuje się jednak, jeżeli ponoszone wydatki są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi (art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy o CIT).
Spółka powołała się na wyjaśnienia Ministerstwa Finansów, że „koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem towaru” są wtedy, gdy bez ich poniesienia proces produkcji i sprzedaży nie mógłby przebiegać bądź jego efektywność była niższa.
Spółka uważała, że spełnia ten warunek, bo – jak tłumaczyła – prawo do korzystania z technologii oraz ponoszenie opłaty licencyjnej to warunki sine qua non prowadzenia przez nią działalności. Sama bowiem – jak podkreśliła – nie posiada własnej wiedzy technologicznej oraz praw własności przemysłowej.
Dyrektor KIS zgodził się z jej stanowiskiem i odstąpił od własnego uzasadnienia.
Inne orzeczenia
Podobnie dyrektor KIS wypowiedział się w interpretacjach indywidualnych: z 20 lutego 2019 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.652.2018.1.AS), z 27 listopada 2018 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.529.2018.1.MO).
Interpretacja przeciwna – z 22 stycznia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.495.2019. 2.RK) została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 6 października 2020 r. (sygn. akt III SA/Wa 626/20). Orzeczenie to jest nadal nieprawomocne, ale podobnie orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 maja 2021 r. (sygn. akt II FSK 2295/20).
Chodziło wtedy o koszty licencji pozwalającej na korzystanie z modelu biznesowego pozwalającego na prowadzenie działalności w zakresie refundacji VAT dla podróżnych. NSA zgodził się ze spółką, że gdyby nie nabyła ona tej licencji, to nie byłaby w stanie prowadzić działalności związanej z refundacją VAT w takim kształcie i przy takiej skali, jaką realizowała.
Sąd wyjaśnił, że z zakresu wyłączenia zawartego w art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy o CIT wykluczone są tylko koszty ogólne (stałe), służące działalności podatnika, ponoszone bez związku z konkretnym towarem lub usługą.
Dodał, że analogiczne zagadnienie było przedmiotem orzeczeń NSA z 11 marca 2021 r. (sygn. akt II FSK 1369/20), z 23 stycznia 2020 r. (sygn. akt II FSK 1750/19), z 26 sierpnia 2020 r. (sygn. akt II FSK 2606/19, II FSK 2608/19, II FSK 2818/19).©℗
Artykuł 15e będzie uchylony
Przypomnijmy, że 1 stycznia 2022 r. uchylony zostanie cały art. 15e ustawy o CIT. Stanie się tak na skutek wejścia w życie Polskiego Ładu, czyli nowelizacji z 29 października 2021 r. ustaw podatkowych (Dz.U. poz. 2105)
Powstanie wówczas pewnego rodzaju luka w przepisach, o czym pisaliśmy w artykule „Podmioty powiązane zaoszczędzą w 2022 roku miliony złotych” (DGP nr 202/2021).
Tylko przedsiębiorcy, których obejmie podatek minimalny, zapłacą daninę (10 proc.) od nadmiarowego zakupu usług niematerialnych od podmiotów powiązanych.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 9 grudnia 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.495.2021.1.NL