W ubiegłym tygodniu wyjaśniliśmy, co to jest rachunkowość zabezpieczeń i jak ją stosować w praktyce. Przypomnijmy, że przez zabezpieczenie rozumie się wybór jednego lub więcej instrumentów zabezpieczających, których zmiany wartości godziwej kompensują zmianę wartości godziwej zabezpieczanej pozycji lub związanych z taką pozycją przepływów pieniężnych. Jak zabezpieczać wartość godziwą i przepływy pieniężne?

dr ANDRE HELINprezes firmy audytorskiej BDO PolskaW przypadku zabezpieczenia wartości godziwej, zyski lub straty z wyceny instrumentu zabezpieczającego w wartości godziwej ujmuje się w księgach rachunkowych bieżąco, jako przychody lub koszty finansowe okresu sprawozdawczego. Skutki przeszacowania pozycji zabezpieczanej, spowodowane przez określone ryzyko poddane zabezpieczeniu, odpowiednio podwyższające lub pomniejszające wartość tej pozycji wykazaną w księgach rachunkowych, zalicza się bieżąco do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. Skutki przeszacowania pozycji zabezpieczanej w części powodowanej przez ryzyko niepoddane zabezpieczeniu wykazuje się w księgach rachunkowych na ogólnych zasad obowiązujących dla wyceny instrumentów finansowych. W przypadku zabezpieczenia przepływów pieniężnych zyski lub straty z wyceny wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego, w części uznanej za efektywne zabezpieczenie przyszłych przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczoną pozycją, odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Bezwzględna wartość kwoty odniesionej na kapitał nie może być jednak wyższa od wartości godziwej skumulowanych od dnia rozpoczęcia zabezpieczenia zmian przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczaną pozycją. Pozostałą część skutków przeszacowania instrumentu zabezpieczającego, obejmującą kwotę niestanowiącą w pełni efektywnego zabezpieczenia, jeżeli instrumentem zabezpieczającym jest pochodny instrument finansowy, zalicza się do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. Wykazane w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny zyski lub straty z przeszacowania instrumentu zabezpieczającego zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych tego okresu sprawozdawczego, w którym zabezpieczone uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie lub transakcja powoduje powstanie przychodów lub kosztów finansowych. Jeżeli uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie lub planowana transakcja poddane zabezpieczeniu powodują powstanie aktywów i zobowiązań, to na dzień wprowadzenia tych pozycji do ksiąg rachunkowych zyski lub straty z przeszacowania instrumentu zabezpieczającego ujęte do tego dnia w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny odpisuje się i odpowiednio dolicza do ceny nabycia lub inaczej określonej wartości początkowej wprowadzonych do ksiąg rachunkowych aktywów i zobowiązań.

Nieco odmienne rozwiązanie przewiduje Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 39, który w przypadku zabezpieczenia przyszłych przepływów pieniężnych rozróżnia pomiędzy zabezpieczeniem pozycji finansowych i niefinansowych. W przypadku zabezpieczenia pozycji finansowych ujęte w kapitale własnym skutki zabezpieczenia nie korygują wartości początkowej pozycji zabezpieczanej, lecz są rozliczane bezpośrednio w korespondencji z rachunkiem zysków i strat (w przypadku zabezpieczenia pozycji niefinansowych jednostka ma prawo wyboru).