Spółki dokonujące transakcji z podmiotami, z którymi są powiązane, muszą liczyć się z faktem, że transakcje takie będą podlegać szczególnym restrykcjom, mającym na celu ograniczenie procederu przerzucania dochodów. Podatnicy mogą się zabezpieczyć przed ryzykiem oszacowania dochodów z tytułu zawierania transakcji z podmiotami powiązanymi poprzez uzyskanie tzw. uprzedniego porozumienia cenowego. Czy są takie porozumienia?

Andrzej Dębiec

partner Kancelaria Lovells

Uprzednie porozumienie cenowe (APA – ang. advance pricing agreements) jest to formalne porozumienie pomiędzy podatnikiem lub podatnikami a organami podatkowymi, dotyczące zastosowania uzgodnionej metodologii ustalania cen transakcyjnych. Decyzję w sprawie o uznanie prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi wydaje minister finansów na wniosek podmiotu krajowego. Warto zauważyć, że porozumieniem mogą być objęte zarówno transakcje przyszłe, jak i te zawarte w przeszłości. Przepisy dotyczące procedury uzyskiwania uprzednich porozumień cenowych zostały zawarte głównie w Ordynacji podatkowej. Ordynacja przewiduje kilka rodzajów takich porozumień. Porozumienia jednostronne są wydawane na wniosek podmiotu krajowego i nie wiążą organów podatkowych z innych państw. Z kolei porozumienia dwu- i wielostronne są negocjowane przez organy podatkowe krajów, w których mają siedzibę zainteresowani porozumieniem podatnicy. Jeżeli w trakcie negocjacji strony dojdą do porozumienia, odpowiednie organy tych krajów wydają decyzje o uznaniu prawidłowości danego porozumienia. W Polsce organem właściwym do przeprowadzenia negocjacji i wydania odpowiedniej decyzji jest minister finansów. Porozumienia dwu- i wielostronne są wiążące dla organów podatkowych z wszystkich zawierających je państw. Termin obowiązywania takiej decyzji w sprawie porozumienia nie może być dłuższy niż 3 lata (od 1 stycznia 2007 r. termin ten zostanie wydłużony do 5 lat). Poważnym ograniczeniem w praktycznym wykorzystaniu takich porozumień mogą okazać się terminy przewidziane na wydanie decyzji. Zgodnie z Ordynacją podatkową postępowanie w sprawie porozumienia jednostronnego powinno być zakończone w ciągu 6 miesięcy, w sprawie porozumienia dwustronnego w ciągu roku, a w sprawie porozumienia wielostronnego w ciągu 18 miesięcy od dnia jego wszczęcia. Do mankamentów przepisów dotyczących uprzednich porozumień cenowych z pewnością należy zaliczyć także wysokie koszty uzyskania takiego porozumienia. Wysokość opłaty od wniosku w sprawie porozumienia może wynosić w zależności od wielkości planowanych transakcji i rodzaju wydanego porozumienia od 5 tys. do nawet 200 tys. zł. Zgodnie z ustawą o CIT, w przypadku wydania przez właściwy organ podatkowy decyzji o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi, w zakresie określonym w tej decyzji stosuje się metodę w niej wskazaną. W przypadku ewentualnej kontroli podatkowej ceny w transakcji objętej porozumieniem nie mogą być kwestionowane przez organy podatkowe. Decyzja o porozumieniu cenowym chroni więc podatnika przed oszacowaniem dochodu przez organ podatkowy. Warto także wspomnieć, że dwustronne i wielostronne porozumienia cenowe stanowią skuteczne zabezpieczenie przed ryzykiem związanym z wystąpieniem podwójnego opodatkowania. Porozumienia takie są bowiem wydawane po przeprowadzeniu negocjacji i zatwierdzeniu metody ustalania ceny transakcyjnej przez właściwe organy skarbowe wszystkich zainteresowanych państw, a wydane w efekcie takich negocjacji porozumienie jest dla tych organów wiążące. Zawarcie porozumienia chroni także osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe przed odpowiedzialnością karną skarbową. Jeżeli bowiem podatnik stosuje w transakcjach ceny wynikające z porozumienia, organy skarbowe nie mogą zarzucić mu zaniżenia podstawy opodatkowania, a tym samym zaniżenia podatku.