Podatnicy mogą w rozliczeniu rocznym odliczyć od dochodu składki na ubezpieczenie społeczne, a od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Aby dokonać obu odliczeń, składki muszą zostać faktycznie wpłacone. Odliczenie składek zdrowotnych w rocznym PIT jest jednak limitowane.

Czy zwrot składek wpływa na rozliczenia
Prowadzę działalność opodatkowaną liniowym PIT. W okresie od października 2004 r. do września 2006 r. opłacałem składki na własne ubezpieczenie społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składki na Fundusz Pracy. W listopadzie 2007 r. ZUS dokonał zwrotu składek zdrowotnych. Czy ten zwrot wpłynie na moje rozliczenia podatkowe?
Tak
Podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
W przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest zobowiązany doliczyć do dochodu lub podatku kwoty uprzednio odliczone.
W konsekwencji zwrócone składki na ubezpieczenie zdrowotne, które uprzednio były odliczone od podatku dochodowego, podlegają doliczeniu do podatku obliczonego w zeznaniu podatkowym PIT-36L, składanym za rok 2007.
Podstawa prawna
■ Art. 26, art. 27b, art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy brak PIT-11 pozbawia odliczenia
Czy mogę w zeznaniu rocznym odliczyć składki ubezpieczeniowe, zakładając tylko, że pracodawca je opłacił? Wiem, że nie otrzymam formularza PIT-11 od pracodawcy.
Nie
Formularz PIT-11 jest podstawą prawidłowego wypełnienia zeznania rocznego, a jego brak nie zwalnia podatnika od obowiązku prawidłowego rozliczenia się z fiskusem. W takiej sytuacji nie tylko można, ale należy oprzeć się na wszelkich dostępnych dokumentach, w których są zawarte informacje pozwalające ustalić rzeczywisty dochód oraz wysokość należnego podatku. Płatnicy, tj. osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będące zakładami pracy, są zobowiązani przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika imienną informację o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy - PIT-11. Na dopełnienie tej czynności ustawodawca dał czas do końca lutego roku następującego po roku, w którym pracodawcy wypłacali świadczenia ze stosunku pracy. Jeżeli stosunek pracy, a tym samym obowiązek poboru zaliczek na podatek, ustał w ciągu roku, sporządzenie i przekazanie informacji powinno się odbyć w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka. Zeznanie roczne musi być złożone w terminie do 30 kwietnia następnego roku, bez względu na możliwe przeszkody w ustaleniu rzeczywistej wysokości dochodów podlegających opodatkowaniu lub innych kwot mających wpływ na wymiar podatku.
Jeżeli zatem podatnik nie dysponuje informacją sporządzoną przez zakład pracy na wymaganym prawem formularzu, powinien wypełnić zeznanie podatkowe na podstawie posiadanych przez siebie danych o wypłaconych składnikach wynagrodzenia, z uwzględnieniem przewidzianych w ustawie kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy. Zastępczymi źródłami informacji mogą być tzw. paski wynagrodzeń, przekazy, pokwitowania, wyciągi bankowe, umowa o pracę. Podatnik nie może odliczać składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy, opierając się wyłącznie na domniemaniu, że kwoty te zostały przez pracodawcę rzeczywiście uiszczone we właściwym terminie i wysokości. Wysokość tych wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. A zatem ustawa wymaga, aby poniesienie wydatków odliczanych w zeznaniu było stwierdzone dokumentem.
Podstawa prawna
■ Art. 26, art. 27b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy można odliczyć składki dobrowolne
W 2007 roku samodzielnie opłacałam składki na ubezpieczenie zdrowotne. Czy mogę je uwzględnić w zeznaniu za 2007 rok?
Tak
Podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłacanej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika.
Ustawodawca nie uzależnia możliwości odliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od tego, czy są to składki opłacone obowiązkowo czy też dobrowolnie.
Składki z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego podlegają odliczeniu od podatku należnego, jeżeli objęcie osoby fizycznej ubezpieczeniem zdrowotnym, jak również określenie wysokości składki, nastąpiło zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Odliczeniu od podatku podlegają składki faktycznie zapłacone w danym roku podatkowym w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki.
Zatem opłacone przez podatniczkę w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego podlegają odliczeniu od podatku dochodowego.
Podstawa prawna
■ Art. 27b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy odliczyć składki zaliczone do kosztów
Jestem przedsiębiorcą i samodzielnie opłacam składki na ubezpieczenie społeczne. Wydatki związane z nimi zaliczam do kosztów uzyskania przychodów. Czy mogę odliczyć je też od dochodu w zeznaniu rocznym?
Nie
Podatnik, który dokonuje zaliczenia składek na ubezpieczenie społeczne do kosztów uzyskania przychodów, musi pamiętać, że nie może ich odliczyć od dochodu, gdyż podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwoty składek zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika, jeżeli te nie zostały zaliczone wcześniej do kosztów.
Zatem składki na ubezpieczenie społeczne mogą być przez podatnika zaliczane do kosztów uzyskania przychodów bądź też odliczane od dochodu. Podatnik musi sam dokonać wyboru.
Podstawa prawna
■ Art. 26 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy wysokość składki wynika z PIT-11
Chcę w rozliczeniu rocznym uwzględnić zapłacone przez mojego pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Czy ich wysokość powinienem wziąć z PIT-11?
Tak
Zgodnie z przepisami prawa podatkowego, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne podlegają odliczeniu odpowiednio od dochodu i podatku w wysokościach wykazanych w informacji o uzyskanych dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy - PIT-11.
Podstawa prawna
■ Art. 26, art. 27b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy odliczenie składki jest limitowane
W 2007 roku samodzielnie opłacałam składkę zdrowotną. Chcę ją w rozliczeniu rocznym odliczyć od podatku. Czy to odliczenie jest limitowane?
Tak
Podatek dochodowy, obliczony zgodnie ze skalą PIT lub według zasad dla liniowego PIT, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
  • opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
  •  pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) wolny od podatku na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Wysokość wydatków poniesionych na opłacenie tej składki ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.
Podstawa prawna
■ Art. 27b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy odliczenie składek jest obowiązkowe
W 2007 roku samodzielnie opłacałem składki emerytalno-rentowe. Czy odliczenie ich w rozliczeniu rocznym za 2007 rok jest konieczne?
Nie
Z ustawy o PIT wynika, że odliczeniu mogą podlegać kwoty składek na ubezpieczenie społeczne, które zostały faktycznie uiszczone przez podatnika, w tym również w drodze zapłaty bezpośredniej przez samego podatnika. Odliczeniu podlegają składki faktycznie zapłacone w danym roku, niezależnie od tego, którego roku dotyczą. Jeśli więc podatnik opłaci w danym roku podatkowym zaległe lub przyszłe składki (pod warunkiem, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokona ich zwrotu podatnikowi), będą one wówczas podlegać odliczeniu.
Zauważyć jednak należy, że pomniejszenie dochodu o faktycznie zapłacone składki emerytalno-rentowe jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem podatnika. Nie ma on obowiązku pomniejszać swojego dochodu o faktycznie uiszczone składki.
Podstawa prawna
■ Art. 26 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy wyegzekwowane składki można odliczyć
W 2007 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przystąpił do egzekucji niezapłaconych w terminie składek ubezpieczeniowych, tj. społecznych i zdrowotnych w okresie prowadzenia przeze mnie działalności gospodarczej. Czy wyegzekwowane składki można odliczyć w rocznym PIT?
Tak
Zapłacone w 2007 roku kwoty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne można odliczyć w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2007 roku, odpowiednio od dochodu i podatku, pod warunkiem że składki na ubezpieczenie społeczne nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, a kwota składek na ubezpieczenia zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie przekracza określonego w przepisach ustawy limitu (tj. 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki). Odliczenie będzie możliwe na podstawie zaświadczenia wystawionego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazującego wysokość wyegzekwowanych składek ubezpieczeniowych.
Podstawa prawna
■ Art. 26, art. 27b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Ewa Matyszewska