Umowa leasingu może być odmiennie kwalifikowana na gruncie VAT w zależności od tego, czy zostanie zawarta z przedsiębiorcą, czy konsumentem.
Umowa leasingu konsumenckiego, analogicznie jak umowa leasingu zawarta z przedsiębiorcą, może mieć formę leasingu operacyjnego lub finansowego. Podstawowa różnica z perspektywy leasingobiorcy polega na tym, że w przypadku umowy leasingu finansowego kwota, za którą może on wykupić przedmiot leasingu po zakończeniu umowy, może być dowolnie ustalona przez strony umowy, w tym wręcz symboliczna, podczas gdy w przypadku leasingu operacyjnego kwota ta nie może być niższa od wartości ściśle określonej w przepisach.
W przypadku leasingu konsumenckiego powstała jednak wątpliwość, czy leasingodawca, zawierając umowę leasingu finansowego, przewidującą symboliczną kwotę wykupu, powinien wystawić jedną „dużą” fakturę VAT i odprowadzić cały należny podatek od wszystkich rat już na początku umowy – tak jak w przypadku umów leasingu finansowego zawieranych z przedsiębiorcami – czy też powinien, jak w przypadku umów leasingu operacyjnego, dokumentować fakturą VAT każdą ratę leasingową.
Na podstawie przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 77, poz. 1054) można dojść do wniosku, że leasing konsumencki stanowi usługę dla celów tego podatku i to niezależnie od tego, czy na gruncie podatku dochodowego ma formę leasingu operacyjnego czy finansowego. Zgodnie z ustawą o VAT, z dostawą towaru mamy do czynienia w przypadku umowy leasingu, w wyniku której zgodnie z przepisami o podatku dochodowym odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.
Natomiast w przypadku konsumenckiego leasingu finansowego i operacyjnego powyższy warunek nie jest spełniony. Prowadzi to do wniosku, że wydanie towaru na podstawie umowy leasingu konsumenckiego nie będzie traktowane jako dostawa towaru. To oznaczałoby, że leasingodawca, zawierając umowę z konsumentem, nie byłby zobowiązany do opodatkowania VAT wszystkich rat już na początku umowy.
Przyjęcie takiego podejścia powoduje, że analogiczna umowa leasingu byłaby różnie kwalifikowana na gruncie VAT zależnie od tego, z jakim podmiotem zostanie zawarta – z przedsiębiorcą czy konsumentem.
Konieczność zapłaty całego VAT w momencie zawarcia umowy leasingu przez osobę fizyczną, będącą konsumentem, mogłaby wpłynąć na ograniczenie popularności finansowego leasingu konsumenckiego. W przypadku konsumentów VAT naliczony z takiej faktury nie jest neutralny, jak to ma miejsce w odniesieniu do większości przedsiębiorców.
Zakładając racjonalność działania ustawodawcy, można przypuszczać, że ten argument przyczynił się do zaniechania zmian w ustawie o VAT w związku z wprowadzeniem leasingu konsumenckiego. Jeżeli nawet ustawodawcy przyświecał szczytny cel przy wprowadzaniu takiej regulacji, to nadal pozostaje pytanie o logikę traktowania takiej samej czynności raz jako usługę, a raz jako dostawę dla celów VAT. Taki brak konsekwencji ustawodawcy oznacza, że firmy leasingowe będą musiały podjąć decyzję, czy traktować leasing finansowy konsekwentnie zawsze jako dostawę towaru, niezależnie od statusu podmiotu będącego korzystającym, czy też, bazując na dosłownym brzmieniu przepisów, różnicować sposób opodatkowania umów leasingu finansowego świadczonego na rzecz przedsiębiorców i podmiotów niebędących przedsiębiorcami.
Ważne!
Na gruncie VAT leasing operacyjny stanowi usługę, natomiast wydanie towaru na podstawie umowy leasingu finansowego powinno być opodatkowane jak dostawa towaru