Podatniczka wraz z córką nabyła spadek po zmarłym w 2008 roku mężu. Przedmiotem spadku były między innymi papiery wartościowe zgromadzone na rachunku finansowym i akcje. Postanowieniem sądu o podziale majątku wspólnego małżonków oraz dziale spadku akcje w całości zostały przyznane wdowie. Wspólny rachunek inwestycyjny małżonków został zamknięty, a na nowo otwartym rachunku przetransferowane papiery wartościowe zostały zapisane w 1/2 jako spadek z wartością nabycia 0,00 zł, a w części 1/2 w rzeczywistej wartości nabycia. W 2009 roku podatniczka sprzedała część papierów wartościowych i zamierza dalej je zbywać. Zapytała więc, czy może obniżyć przychód z tytułu sprzedaży nabytych w części w drodze spadku po zmarłym mężu akcji o koszty uzyskania przychodów w postaci wydatków na ich nabycie i zapłaconych przy ich nabyciu prowizji bankowych?
Organ interpretacyjny uznał, że nie. W jego ocenie w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku nie występuje koszt nabycia tych udziałów, ponieważ spadkobierca nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie. Tylko w zakresie akcji zgromadzonych na rachunku finansowym, które zostały nabyte w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej, wnioskodawczyni przysługuje prawo uwzględnienia kosztów proporcjonalnie do przypadającej na jej rzecz części.
Ostatecznie sprawa trafiła na wokandę. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie nie przyznał racji podatniczce. Uznał, że w sytuacji gdy po śmierci nabywcy papierów wartościowych podlegają one dziedziczeniu przez osobę, z którą zmarły pozostawał we wspólnocie majątkowej, należy przyjąć, że małżonek zmarłego poniósł wydatek na nabycie 50 proc. zakupionych ze wspólnego majątku akcji. Sąd orzekł, że właśnie taki taki koszt należy uwzględnić przy obliczaniu należnego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych.
Przychód może być pomniejszony o koszty jego uzyskania tylko przez podatnika, czyli przez ten podmiot, który te koszty rzeczywiście poniósł. Nie można więc mówić o dyskryminowaniu tych spadkobierców. Mamy tu raczej do czynienia z traktowaniem ich na równi z innymi podatnikami.
Sygn. akt I SA/Ol 808/10

Ustawodawca chciał opodatkować realny dochód ze zbycia akcji

ikona lupy />

Michał Grzywacz, radca prawny, doradca podatkowy z Kancelarii Radców Prawnych Grzywacz – Zawada

W mojej ocenie orzeczenie jest prawidłowe. Wolą ustawodawcy jest opodatkowanie realnego dochodu spadkobiercy, a tym w przypadku sprzedaży akcji jest de facto wynagrodzenie uzyskane z ich zbycia. W orzecznictwie pojawił się wprawdzie pogląd, w myśl którego koszty uzyskania przychodów należy ustalić z uwzględnieniem reguł odnoszących się do następstwa prawnego przewidzianego w art. 97 Ordynacji podatkowej. Pogląd ten z kilku powodów nie zasługuje jednak na aprobatę. Odmiennie wyglądałaby ocena podatkowa sytuacji, gdyby spadkobierca zbył uzyskane akcje na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Wówczas przepisy dopuszczają zastosowanie fikcji prawnej, w myśl której koszty uzyskania przychodów ustala się w wysokości wartości akcji z dnia nabycia spadku.