Pracownik w jazdach lokalnych otrzymuje ryczałt samochodowy jako 250 km miesięcznie razy stawka za kilometr. - Pracodawca z tego tytułu pobiera podatek. Czy słusznie? - pytał nas czytelnik w liście do redakcji. O odpowiedź poprosiliśmy Izbę Skarbową w Bydgoszczy i Michała Chudego z PricewaterhouseCoopers.

PYTANIE PODATNIKA
IZBA SKARBOWA W BYDGOSZCZY ODPOWIEDZIAŁA GP
Obowiązujący do 31 grudnia 2003 r. art. 21 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalniał od podatku kwoty otrzymane przez pracowników z tytułu kosztów używania pojazdów samochodowych dla potrzeb zakładu pracy:
a) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu,
b) w jazdach lokalnych - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej stawek za 1 km przebiegu pojazdu.
1 stycznia 2004 r. art. 21 ust. 1 pkt 22 ustawy został uchylony, czego konsekwencją było, że wypłacane z tego tytułu kwoty, jako przychód ze stosunku pracy, podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kolejna nowelizacja ustawy o PIT wprowadziła 1 maja 2004 r. w art. 21 ust. 1 pkt 23b nowe zwolnienie przedmiotowe.
Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, wolne od podatku są zwroty kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu pracy, w jazdach lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika.
Omawiany przepis znajduje zastosowanie zatem do tych pracowników, którzy na mocy odrębnych przepisów uzyskują zwrot kosztów poniesionych z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika dla potrzeb zakładu pracy.
Wśród przepisów, z których wprost wynika możliwość przyznania pracownikowi zwrotu poniesionych przez niego kosztów, wymienić należy ustawę o lasach, ustawę o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej Poczta Polska, ustawę o pomocy społecznej.
Jeżeli zatem pracownicy otrzymują na podstawie którejś z wymienionych ustaw zwrot poniesionych kosztów, to przychody z tego tytułu korzystają ze zwolnienia od podatku, na podstawie powołanego art. 21 ust. 1pkt 23b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaś w pozostałych przypadkach, kwoty z tego tytułu podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na ogólnych zasadach, jako przychód ze stosunku pracy.
EKSPERT WYJAŚNIA
MichaŁ Chudy
konsultant w katowickim biurze działu doradztwa podatkowego firmy Pricewaterhouse-Coopers
Zwrot kosztów poniesionych przez pracownika w związku z używaniem prywatnego samochodu dla celów służbowych w jazdach lokalnych jest w praktyce traktowany jako przychód ze stosunku pracy, od którego pracodawca jako płatnik oblicza i pobiera miesięczne zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie jest jednoznaczne, choć budzi wątpliwości w związku z ewentualnym zwolnieniem takiego przychodu z opodatkowania w świetle art. 21 ustawy o PIT.
W sprawie opodatkowania kwot stanowiących zwrot wydatków za wykorzystywanie własnych samochodów przez pracowników dla celów służbowych wypowiadało się wielokrotnie Ministerstwo Finansów w kontekście zwolnienia tego typu przychodów na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 13 ustawy o PIT, jako ekwiwalentu pieniężnego za używanie przez pracownika przy wykonywaniu pracy narzędzi, materiałów lub sprzętu stanowiącego jego własność. Wątpliwości w tym zakresie powstały w związku z uchyleniem na początku 2004 roku art. 21 ust. 1 pkt 22 ustawy o PIT dotyczącego zwolnienia przychodów stanowiących zwrot kosztów za używanie przez pracowników samochodów prywatnych dla celów służbowych do wysokości ustalonej na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu. Mimo wykreślenia wspomnianego przepisu, zwrot kosztów za używanie własnego samochodu przez pracownika mógłby korzystać ze zwolnienia jako ekwiwalent pieniężny otrzymywany za wykorzystywanie sprzętu stanowiącego własność pracownika. Można bowiem twierdzić, że uchylony pkt 22 był przepisem szczególnym w stosunku do zwolnienia z pkt 13 wprowadzającym ograniczenie wysokości zwolnienia do kwoty ustalonej w ewidencji przebiegu pojazdu. W konsekwencji, wykreślenie tego ograniczenia potencjalnie umożliwia w obecnym stanie prawnym zwolnienie całej kwoty wypłacanej przez pracodawcę z tytułu używania przez pracownika jego samochodu prywatnego dla celów służbowych.
Z takim stanowiskiem nie zgadza się Ministerstwo Finansów, a w konsekwencji organy podatkowe. Zdaniem resortu finansów, oba wskazane zwolnienia miały odmienny zakres i w konsekwencji funkcjonowały niezależnie od siebie. Argumentacja MF może jednak budzić wątpliwości ze względu na brak odniesienia do wykładni językowej obowiązujących przepisów. Ministerstwo Finansów powołuje się wyłącznie na cel ustawodawcy w związku z wprowadzeniem oraz późniejszym uchyleniem art. 21 ust. 1 pkt 22 ustawy o PIT. W ocenie ministerstwa, wykreślenie tego przepisu miało na celu całkowite usunięcie zwolnienia w zakresie kwot wypłacanych przez pracodawców na rzecz pracowników w związku z używaniem samochodów prywatnych w jazdach lokalnych dla potrzeb służbowych (z wyjątkiem zwrotu kosztów używania samochodów przez listonoszy oraz pracowników służby leśnej).
Co ciekawe, organy podatkowe akceptują zwolnienie z opodatkowania ekwiwalentu pieniężnego wypłacanego przez pracodawców za wykorzystywanie prywatnych telefonów komórkowych dla potrzeb służbowych jako sprzętu stanowiącego własność pracowników używanego przy wykonywaniu pracy. W ten sam sposób można potraktować zwrot kosztów za używanie samochodów - resort finansów ani organy podatkowe nie próbują kwestionować uznawania samochodów jako sprzętu pod kątem tego zwolnienia. Jednak ze względu na jednolite, choć niekorzystne, stanowisko organów podatkowych w zakresie opodatkowania zwrotu kosztów z tytułu używania przez pracownika prywatnego samochodu do celów służbowych w jazdach lokalnych, bezpieczniejszym rozwiązaniem jest oczywiście opodatkowanie tego przychodu.
Opracowała EWA MATYSZEWSKA
PODSTAWA PRAWNA
■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).