Zwrot podatku od towarów i usług naliczonego przy nabyciu towarów i usług przysługuje sobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju. Podmiot taki musi jednak spełnić wiele wymogów.

Warunki do spełnienia

Szczegółowo zostały one określone w przepisach rozporządzenia ministra finansów w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom. Do najważniejszych zaliczyć należy:

• podmiot ubiegający się o zwrot VAT musi być zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług w kraju siedziby lub miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności;
• nie może być zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce;
• nie może wykonuje on na terytorium Polski sprzedaży, czyli odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Od zasady zakazu wykonywania na terytorium Polski sprzedaży wprowadzono jednak kilka odstępstw. Świadczenie określonego rodzaju usług nie pozbawia podmiotu możliwości ubiegania się o zwrot podatku. Są to, m.in:

• usługi transportowe i usługi pomocnicze związane bezpośrednio z importem towarów, w przypadku gdy wartość tych usług została włączona do podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29 ust. 15 ustawy,
• usługi w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, świadczone na rzecz przewoźników powietrznych oraz innych podmiotów wykonujących rejsy w transporcie międzynarodowym,
• usługi związane z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz inne usługi świadczone na rzecz przewoźników powietrznych oraz innych podmiotów wykonujących rejsy w transporcie międzynarodowym,
• usługi świadczone na obszarze polskich portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze lądowych i morskich środków transportu,
• usługi ratownictwa morskiego, nadzoru nad bezpieczeństwem żeglugi morskiej i śródlądowej oraz usługi związane z ochroną środowiska morskiego i utrzymaniem akwenów portowych i torów podejściowych,
• dostawy towarów, dla których podatnikiem jest ich nabywca.

Należy zwrócić uwagę, iż zwrot podatku przysługuje również podmiotom zagranicznym świadczącym na terytorium kraju usługi elektroniczne na rzecz osób niepodlegającym opodatkowaniu VAT. Dotyczyć on może nabywanych towarów i usług, które są związane wyłącznie ze świadczeniem usług elektronicznych przez te podmioty.

Zwrot nie zawsze możliwy

Należy zaznaczyć, iż nie od każdego zakupy możliwe jest dokonanie zwrotu VAT. Przepis par. 3 rozporządzenia stanowi, iż przysługuje on podmiotom uprawnionym, jeśli zgodnie z przepisami ustawy oraz odpowiednimi aktami wykonawczymi przysługuje podatnikom zwrot lub prawo do pomniejszania podatku. Konieczne jest w tym miejscu zwrócenie uwagi na postanowienia art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. Ogólnie rzecz ujmując, na jego podstawie nie jest możliwe ubieganie się o zwrot VAT od nabywanych przez podatnika:

• importu usług, w związku z którymi zapłata należności jest dokonywana bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju uznawanym za raj podatkowy,
• towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego,
• paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych;
• z pewnymi wyjątkami usług noclegowych i gastronomicznych.

Konieczny wniosek

Podmiot uprawniony może wystąpić o zwrot podatku w odniesieniu do zakupów towarów, dokonywanych przez okres nie krótszy niż trzy miesiące i nie dłuższy niż rok kalendarzowy.

Ponadto ustawodawca zastrzegł także, iż kwota wnioskowanego zwrotu nie może być niższa niż wielkość stanowiąca równowartość w złotych:

• 200 euro - w przypadku gdy wniosek dotyczy okresu krótszego niż rok podatkowy, ale nie krótszego niż 3 miesiące;
• 25 euro - w przypadku gdy wniosek dotyczy całego roku podatkowego lub okresu krótszego niż ostatnie 3 miesiące tego roku.

Do przeliczenia kwot tych na walutę polską zastosować należy średni kurs euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski obowiązujący w ostatnim dniu okresu, za jaki składany jest wniosek.

Prawidłowo wypełniony wniosek, którego wzór określony jest w załączniku do omawianego rozporządzenia, złożyć należy do naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście do 30 czerwca roku następującego po roku podatkowym, którego wniosek dotyczy.

Sam wniosek jednak nie wystarczy. Konieczne jest złożenie wraz z nim:

• oryginałów faktur oraz dokumentów celnych, z których wynikają wnioskowane kwoty zwrotu podatku;
• oryginału zaświadczenia wskazującego, że podmiot uprawniony jest podatnikiem podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze zarejestrowanym w kraju siedziby lub miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności (wzór zaświadczenia stanowi załącznik nr 2 rozporządzenia). Zaświadczenie to jest wydawane przez organ podatkowy kraju siedziby lub miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności podmiotu uprawnionego.

Warto tu zaznaczyć, iż jeśli podmiot uprawniony składa wniosek częściej niż jeden raz w roku podatkowym, nie jest konieczne każdorazowe dołączanie wniosku, pod warunkiem iż nie upłynął rok od dnia jego wystawienia, a także nie nastąpiły żadne zmiany w zakresie objętym zaświadczeniem.

Decyzja o zwrocie

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia naczelnik urzędu skarbowego ma sześć miesięcy na rozpatrzenie przedmiotowego wniosku i dokonanie zwrotu tej kwoty. Okres ten liczy się od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. W przypadku gdy zasadność zwrotu wymaga dodatkowej analizy, termin ten może zostać wydłużony do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. W praktyce zdarza się, iż postępowanie podatkowe dotyczące zwrotu trwa o wiele dłużej niż przewidziany w ustawie okres półroczny. W wielu sytuacjach podmioty zwlekają z uzupełnieniem wniosku, nie dostarczając w terminie brakujących dokumentów, np. tłumaczeń przysięgłych. Na termin rozpatrywania wniosków istotny wpływ ma także fakt, iż tylko jeden urząd skarbowy w Polsce zajmuje się ich rozpatrywaniem.

Warto zaznaczyć, iż zwrot podatku jest dokonywany w złotych polskich na rachunek bankowy podmiotu uprawnionego w kraju lub w kraju jego siedziby albo miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności.

Po dokonaniu zwrotu faktury będące podstawą naliczenia jego wysokości są zwracane wnioskującemu. W celu uniemożliwienia ich ponownego wykorzystania są one ostemplowane i przedziurkowane.

Na zakończenie należy dodać, iż kwoty zwrotu uzyskane nienależnie podlegają zwrotowi do urzędu skarbowego wraz z należnymi odsetkami.

KRZYSZTOF KOŚLICKI

krzysztof.koslicki@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

■ Rozporządzenie ministra finansów z 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (Dz.U. nr 89, poz. 851 z późn. zm.).