Przepisy ustawy o podatku akcyzowym zawierają zarówno definicje wyrobu akcyzowego, jak i wyrobów akcyzowych zharmonizowanych i niezharmonizowanych. Przypomnijmy, że wyroby akcyzowe zharmonizowane to paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe określone w załączniku nr 2 do ustawy. Zaś wyroby akcyzowe niezharmonizowane to wyroby akcyzowe inne niż wyroby akcyzowe zharmonizowane.
Zgodnie z ustawą o akcyzie prowadzący skład podatkowy musi zawiadomić najpóźniej w terminie trzech dni przed dniem dokonania wysyłki właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze wyprowadzenia ze składu podatkowego wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Zawiadomienie powinno określać odbiorcę, rodzaj i ilość wyrobów akcyzowych zharmonizowanych wyprowadzonych ze składu podatkowego.
Ponadto prowadzący skład podatkowy ma obowiązek prowadzić ewidencję ilościową lub ilościowo-wartościową, która jest związana z obrotem wyrobami akcyzowymi zharmonizowanymi. Ewidencja ma trzy zadania. Ma umożliwić ustalenie ilości wyrobów akcyzowych zharmonizowanych objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy oraz wyłączonych z tej procedury. Ewidencja ma pozwolić na wyodrębnienie kwoty akcyzy należnej do zapłaty oraz kwoty akcyzy, której pobór podlega zawieszeniu. I wreszcie umożliwić określenie ilości wyprodukowanych wyrobów akcyzowych zharmonizowanych.
Szczegółowe zasady dotyczące dokumentacji, jaką musi posiadać osoba prowadząca skład podatkowy, w tym sposób prowadzenia ewidencji ilościowej lub ilościowo-wartościowej, określa specjalne rozporządzenie.
CO TO JEST SKŁAD PODATKOWY
Skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu wydanym przez właściwego naczelnika urzędu celnego, podlegające szczególnemu nadzorowi podatkowemu na podstawie przepisów o służbie celnej, w którym wyroby akcyzowe zharmonizowane są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy i mogą być poddane czynnościom zgodnie z ustalonymi warunkami.
WAŻNE
Ewidencja wyrobów akcyzowych powinna być przechowywana przez prowadzącego skład podatkowy przez okres pięciu lat od końca roku, którego dotyczą dokonane w niej zapisy.
Co określają przepisy wykonawcze
Rozporządzenie nie określa tylko zasad ewidencji ilościowej. Osoba prowadząca skład podatkowy znajdzie w nim ponadto:
  •  wzór formularza administracyjnego dokumentu towarzyszącego stosowanego przy przemieszczaniu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy,
  •  wzór formularza uproszczonego dokumentu towarzyszącego stosowanego przy przemieszczaniu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych z zapłaconą akcyzą,
  •  sposób obiegu kart administracyjnego dokumentu towarzyszącego i uproszczonego dokumentu towarzyszącego oraz terminy zwrotu poszczególnych kart administracyjnego dokumentu towarzyszącego, sposób potwierdzenia ich odbioru oraz sposób postępowania w przypadku braku zwrotu administracyjnego dokumentu towarzyszącego,
  •  przypadki, w których urząd celny potwierdza nabycie wewnątrzwspólnotowe,
  •  sposób prowadzenia ewidencji administracyjnego dokumentu towarzyszącego.
Sposób prowadzenia ewidencji
Prowadzący skład podatkowy obowiązany jest prowadzić ewidencję wyrobów akcyzowych zharmonizowanych wyprodukowanych lub przetworzonych w składzie podatkowym, przyjętych do składu podatkowego, a także wydanych ze składu podatkowego. Ewidencja powinna obejmować także wyroby wykorzystane na własny użytek.
Przepisy dopuszczają dwie formy prowadzenia ewidencji. Osoba prowadząca skład podatkowy może prowadzić ewidencję w formie książkowej albo z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych.
W obu jednak przypadkach ewidencja musi być prowadzona w sposób ciągły i umożliwiający identyfikację przeprowadzonych operacji gospodarczych. Chodzi zwłaszcza o identyfikację czynności produkcyjnych lub związanych z obrotem wyrobami oraz stanów zapasów wyrobów. Wpisów do ewidencji dokonuje się bezpośrednio po zakończeniu czynności podlegającej wpisaniu. A ostatniego dnia każdego miesiąca podmiot prowadzący ewidencję dokonuje jej zamknięcia i miesięcznego podsumowania. Zamknięcie i podsumowanie ewidencji polega na akceptacji przez właściwego naczelnika urzędu celnego odpowiedniego raportu uzyskanego z tej ewidencji. Comiesięczna akceptacja przez organ celny to nie jedyna forma kontroli, jakiej poddana jest dokumentacja w tym zakresie. Ponadto prowadzący skład podatkowy musi udostępnić ewidencję na każde żądanie właściwego naczelnika urzędu celnego.
EWIDENCJA WYROBÓW AKCYZOWYCH ZHARMONIZOWANYCH
  •  nazwy wyrobów według kodów CN i PKWiU,
  •  ilości w jednostkach miary,
  •  data przyjęcia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych do składu podatkowego,
  •  dane identyfikacyjne dostawcy,
  •  dane identyfikacyjne osoby składającej zgłoszenie celne w przypadku importowanych wyrobów akcyzowych objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy,
  •  data produkcji lub przetworzenia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych,
  •  dokładne określenie miejsca w składzie, w którym wyroby się znajdują, i informacje o ich przemieszczaniu wewnątrz składu,
  •  dane, które są wymienione w administracyjnym dokumencie towarzyszącym,
  •  wartość podatku akcyzowego naliczonego,
  •  data złożenia deklaracji podatkowej,
  •  data wydania wyrobów oraz dane identyfikacyjne odbiorcy.
Co powinna zawierać ewidencja
W zależności od wyboru formy prowadzenia ewidencji rozporządzenie określa dodatkowe warunki techniczne jej prowadzenia. W przypadku prowadzenia ewidencji w formie książkowej, przed rozpoczęciem jej wypełniania, karty ewidencji powinny być przeszyte, a strony ponumerowane i opatrzone pieczęcią prowadzącego skład podatkowy. Ponadto naczelnik urzędu celnego opatruje przeszycie plombą, a na ostatniej stronie ewidencji wpisuje liczbę jej stron. Wpisów do ewidencji należy dokonywać w sposób trwały i wyraźny. Zmian i poprawek w ewidencji dokonuje się w taki sposób, aby przekreślony tekst pierwotny pozostał czytelny. Każdą zmianę lub poprawkę należy potwierdzić podpisem osoby jej dokonującej. Koniecznie z podaniem daty ich wprowadzenia oraz, w razie potrzeby, należy je opisać w rubryce uwagi.
Ewidencja prowadzona z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych również powinna być zatwierdzona przez naczelnika urzędu celnego. Ewidencja elektroniczna zostanie zatwierdzona, jeżeli prowadzący skład podatkowy posiada szczegółową pisemną instrukcję obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do prowadzenia ewidencji. Ponadto stosowany program komputerowy musi zapewniać wgląd w treść dokonywanych zapisów i przechowywanie danych w sposób chroniący je przed zatarciem lub zniekształceniem, jak również musi uniemożliwiać usuwanie dokonanych zapisów i pozwala na drukowanie zapisów w porządku chronologicznym. Przy stosowaniu ewidencji elektronicznej na prowadzącym skład podatkowy ciąży obowiązek przechowywania kopii ewidencji zapisanej na nośnikach informacji lub w formie wydruku.
ALEKSANDRA TARKA
aleksandra.tarka@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Ustawa z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 29, poz. 257 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie ministra finansów z 19 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji związanej z przemieszczaniem wyrobów akcyzowych zharmonizowanych (Dz.U. nr 81, poz. 744 z późn. zm.).