• ZMIANA PRAWA Główny Urząd Statystyczny przygotował projekt zmian Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług
• Wprowadzenie nowych statystyk związane jest z harmonizacją na szczeblu unijnym i światowym
• Podatnicy będą musieli analizować wpływ nowej klasyfikacji na opodatkowanie podatkiem od towarów i usług

Główny Urząd Statystyczny opracował projekty nowej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) oraz Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Nowe statystyki mają wejść w życie od 1 stycznia 2008 r. Klasyfikacje te, zwłaszcza PKWiU, są ważne dla podatników VAT. W większości przypadków wysokość opodatkowania VAT opiera się właśnie na tej statystyce. Obecnie obowiązuje PKWiU z 2004 roku, ale przedsiębiorcy dla celów VAT muszą opierać się na klasyfikacji z 1997 roku, której stosowanie zostało przedłużone na 2007 rok.

- PKWiU jest zmorą przedsiębiorców. Błyskawicznie rozwijająca się gospodarka powoduje, że każda osoba, która chce prowadzić rentowny biznes, musi być kreatywna. Nie można ograniczać się do jednego segmentu rynku. Trzeba rozszerzać firmę, czasem poruszając się po wielu zupełnie różnych dziedzinach działalności. To powoduje, że przestarzała PKWiU często nie nadąża za zmianami rynkowymi. Jej zmiana jest potrzebna - tłumaczył pan Tomasz, przedsiębiorca z Tych.

Czy zatem zmiany zaproponowane przez GUS pomogą przedsiębiorcom?

Zdaniem ekspertów tak, ale na pewno nie od 2008 roku. Rozwiązania przedstawione przez GUS związane są z pracami na arenie międzynarodowej zmierzającymi do ujednolicenia klasyfikacji statystycznej na poziomie europejskim i światowym. Ponadto, aby polska klasyfikacja pozytywnie wpłynęła na opodatkowanie VAT, musiałyby zostać wprowadzone zmiany do ustawy o VAT. A na te na razie nie ma szans - podsumowują specjaliści.

Globalna statystyka...

GUS udostępnił projekt nowej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Jest ona efektem prac w ramach tzw. Operacji 2007, czyli ogółu działań w ujęciu globalnym zmierzających do aktualizacji i zharmonizowania klasyfikacji statystycznych funkcjonujących w ONZ, UE i krajach Ameryki Północnej.

- Nowa PKWiU zacznie obowiązywać dla celów statystycznych zapewne od 1 stycznia 2008 r. Nie spodziewam się jednak, aby ustawodawca zdecydował się już od nowego roku zastosować tę nową klasyfikację do celów podatkowych - twierdzi Zbigniew Liptak, doradca podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie Doradztwo Podatkowe.

Również Danuta Mochol-Gumowska, doradca podatkowy DEMG Kancelaria Doradztwa Podatkowego, podkreśliła, że dostosowanie naszej klasyfikacji działalności (PKD) do nowej wersji klasyfikacji europejskiej NACE było konieczne z dwóch względów: harmonizacji na szczeblu europejskim i światowym, co ma znaczenie raczej makro, a właściwie globalno-ekonomiczne, oraz ich aktualizacji uwzględniającej nowo powstałe dziedziny działalności.

- Część aktualizacyjna może mieć znaczenie dla podatników, ułatwiając przypisanie właściwego kodu wykonywanym przez nich czynnościom, choćby przez analogię z kontrahentami zagranicznymi. Cała operacja wymagać będzie aktywności również od właścicieli aktualnie działających firm, którzy zobowiązani będą do składania ankiet aktualizacyjnych, by potem oczekiwać na zaświadczenia prezesa GUS i organów prowadzących rejestry działalności. Przeprowadzenie tej operacji w ciągu 18 miesięcy wydaje się mało realne - dodała Danuta Mochol-Gumowska.

...wpłynie na obowiązki...

Każda zmiana w PKWiU zmusza podatników do uważnej analizy wpływu, jaki może ona mieć na obciążenia podatkowe. Na ten aspekt zwrócił uwagę Marcin Panek, doradca podatkowy w kancelarii White & Case, który stwierdził, że wynika to ze specyficznej konstrukcji polskiej ustawy o VAT, w której liczne są odwołania do PKWiU.

- Przesunięcia między poszczególnymi pozycjami klasyfikacyjnymi PKWiU mogą mieć w praktyce bezpośredni wpływ na wysokość stawki VAT lub zwolnienia od VAT właściwych dla określonego towaru i usługi. PKWiU jest również powoływana przy określaniu katalogu usług wyłączonych z zakresu polskiego VAT jako uznanych za wykonane poza terytorium Polski. Konstrukcja ta przyznaje bardzo duże znaczenie podatkowe normom o charakterze statystycznym, co było i nadal jest powszechnie krytykowane - wyjaśnił Marcin Panek.

...ale musi być w ustawie

Zmiana klasyfikacji statystycznej potrzebnej do rozliczeń VAT niesie ryzyko powstania problemów. Przedsiębiorcy już raz się z nimi zmagali, kiedy to zmieniano PKWiU pod rządami ustawy o VAT z 1993 roku. Jednak, jeśli dla celów podatkowych stosowana będzie nadal stara klasyfikacja, to między klasyfikacją statystyczną i np. wpisem do ewidencji działalności gospodarczej a symbolami statystycznymi dla celów podatkowych powstawać będą coraz większe rozbieżności.

Zdaniem ekspertów, z którymi rozmawialiśmy, pewnym rozwiązaniem jest wprowadzenie zmian do ustawy o VAT i wprowadzenie do niej przepisów zawierających symbole statystyczne, szczególnie załączników do ustawy. Tu jednak może być spory problem z zachowaniem istniejących stawek VAT przy zmianie sposobu klasyfikacji niektórych towarów czy usług.

- Gruntowna przebudowa klasyfikacji zaproponowana przez GUS nie wpłynie jednak na sposób opodatkowania. W szczególności podatnicy VAT, z którym to podatkiem PKWiU jest ściśle powiązana, mogą spać spokojnie. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 14 ustawy o VAT, zmiany w klasyfikacjach statystycznych wprowadzone po wejściu w życie tej ustawy nie powodują zmian w opodatkowaniu podatkiem. Tak więc podatnicy będą zobligowani przyjąć nowe zasady tylko wtedy, gdy zmiany w PKWiU zostaną uwzględnione w ustawie - wyjaśnił Tomasz Biel, starszy asystent BDO Numerica.

Jednocześnie zastrzegł, że takiego rozwiązania szybko spodziewać się nie należy, biorąc pod uwagę zakres zmian w klasyfikacji.

- Przypomnijmy, że rząd szacuje, że po zmianach 60 proc. towarów i usług wiązać się będzie z wątpliwościami interpretacyjnymi odnośnie do powiązań VAT - PKWiU. Natomiast odczuwalną konsekwencją zmian będzie pogłębiająca się różnica między symbolami stosowanymi przy wpisie do ewidencji gospodarczej a symbolami statystycznymi dla celów podatkowych - podsumował ekspert BDO Numerica.

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl