Zazwyczaj Polacy wykonują pracę na terenie Republiki Południowej Afryki w czasie określonym umową oddelegowania. Polak wyjeżdżający do pracy do RPA, a posiadający nadal miejsce zamieszkania w Polsce, powinien pamiętać, że ma nadal obowiązki podatkowe w kraju. Jakie to będą obowiązki?
JACEK BAJSON
dyrektor w dziale doradztwa podatkowego Pricewaterhouse- Coopers
- Przede wszystkim należy rozważyć dwie kwestie: aktualizację danych identyfikacyjnych oraz rozliczenie się z dochodów z polskim fiskusem.
W przypadku zmiany danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym podatnik jest zobowiązany do złożenia stosownego zgłoszenia aktualizacyjnego (formularz NIP-3) do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 30 dni od zaistnienia zmiany. Jeśli zatem Polak w związku z wyjazdem do RPA utraci miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, powinien dokonać aktualizacji NIP, czyli wskazać zmianę miejsca zamieszkania. Sytuacja taka wystąpi, jeśli nie będzie on przebywał w Polsce dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym ani nie będzie posiadał w Polsce centrum interesów osobistych i gospodarczych (takie warunki obowiązują od 2007 roku). Jednak nawet jeśli nadal będzie miał miejsce zamieszkania w Polsce w świetle polskich przepisów, ale równocześnie będzie traktowany jak osoba posiadająca miejsce zamieszkania w RPA zgodnie z prawem Republiki Południowej Afryki, powinien ustalić, gdzie ostatecznie jest jego miejsce zamieszkania na podstawie dodatkowych kryteriów rezydencji zawartych w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a RPA. Jeśli okaże się, że za granicą - powinien dokonać aktualizacji NIP. Podobne obowiązki będą ciążyć na podatniku w momencie powrotu do kraju.
Osoba, której ostateczne miejsce zamieszkania nadal jest w Polsce, musi pamiętać o rozliczeniu się z polskim fiskusem zarówno z dochodów uzyskanych w Polsce (jeśli takie posiada), jak i dochodów osiągniętych w RPA. Do tych drugich będą miały zastosowanie postanowienia umowy zawartej pomiędzy Polską a RPA. Dochody uzyskane na terytorium RPA oraz podlegające tam opodatkowaniu będą zwolnione z opodatkowania w Polsce (zgodnie z metodą wyłączenia z progresją). Trzeba je wziąć jedynie pod uwagę dla celów obliczenia efektywnej stawki podatkowej, która będzie miała zastosowanie do innych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce (jeśli takie wystąpią). Należy pamiętać o tym, że jeśli podatnik uzyska w RPA dodatkowo, np. dochód z tytułu odsetek od oszczędności na koncie bankowym lub dywidend, podatek ryczałtowy w wysokości 19 proc. powinniśmy wykazać w polskim zeznaniu podatkowym. Jeśli w RPA został pobrany z tego tytułu podatek, podatnik może odjąć go od podatku należnego w Polsce, ale tylko do pewnej wysokości. Zgodnie z umową zawartą pomiędzy Polską a RPA podatek od odsetek pobranych od osoby nieposiadającej miejsca zamieszkania w RPA nie powinien przekroczyć 10 proc. natomiast od dywidend 15 proc. Taki też limit odliczenia podatku należy zastosować w przypadku podatku od dochodów z odsetek oraz dywidend należnego w Polsce (jest to tzw. metoda odliczenia proporcjonalnego).