Przyjęte z góry opłaty za czynsz z dzierżawy lub najmu są przychodami, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych. W związku z tym, aby przyporządkować kwoty pobranych czynszów do okresów, których dotyczą, należy je rozliczyć w czasie za pośrednictwem konta z zespołu 8 rozliczenia międzyokresowe przychodów.
Wynika to z zasad zapisanych w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości: memoriału i współmierności. Zgodnie z tymi zasadami w księgach rachunkowych jednostki należy ujmować wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody, niezależnie od terminu ich zapłaty. Przy czym do pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą przychody dotyczące przyszłych okresów - zwane rozliczeniami międzyokresowymi przychodów.
Zapisy w księgach
Warto zauważyć, że opłata za najem w księgach rachunkowych płacącego również musi zostać rozliczana w czasie. Należy to uczynić za pośrednictwem konta czynne rozliczanie międzyokresowe, konta z zespołu 6. Polskie prawo bilansowe nie definiuje kategorii czynnych rozliczeń międzyokresowych. Odnosi się natomiast do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Zgodnie z art. 41 ustawy o rachunkowości jako takie rozliczenia ujmuje się w księgach rachunkowych między innymi:
  • równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,
  • środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł,
  • ujemną wartość firmy.
Za pośrednictwem konta rozliczenie międzyokresowe przychodów rozlicza się również przyjęte nieodpłatnie np. w drodze darowizny, środki trwałe w budowie, środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. Ustawa o rachunkowości nie wymienia wszystkich przypadków, które należy ująć jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Zawiera katalog otwarty.
GDZIE UJĄĆ CZYNSZ W SPRAWOZDANIU
Pobrany z góry czynsz ujęty jest w księgach jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Otrzymana kwota nie zostanie zaprezentowania w rachunku zysków i strat w roku zapłaty środków. W bilansie kwota czynszu zostanie ujęta w pozycji pasywów B.IV.2, jako inne rozliczenia międzyokresowe.
Ewidencja księgowa
W przepisach bilansowych otrzymane z góry opłaty za najem nie stanowią przychodu w momencie pobrania. Dlatego ewidencja tego zdarzenia będzie przebiegała w poniższy sposób:
1. Faktura VAT za najem: strona Wn konta 240 „Inne rozrachunki” - wartość brutto, strona Ma konta 859 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe przychodów” - wartość netto, strona Ma konta 225 „Rozliczenie VAT należnego” - wartość VAT należnego.
2. Otrzymana zapłata za fakturę: strona Wn konta 130 „Rachunek bankowy”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki”,
3. Zaliczenie do przychodów opłaty za pierwszy miesiąc najmu: strona Wn konta 859 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe przychodów”, strona Ma konta 765 „Inne pozostałe przychody operacyjne”.
Warto podkreślić, że odpowiednie części opłat za wynajem zostaną ujęte na koncie 765 „Inne pozostałe przychody operacyjne” tylko wtedy, gdy najem nie stanowi statutowej działalności firmy.
Rozliczenie podatkowe
Prawo podatkowe inaczej podchodzi do kwestii otrzymanych z góry czynszów. W tym przypadku pobrana kwota stanowi przychód, który zostanie opodatkowany w momencie otrzymania środków. Należy podkreślić, że takie postępowanie jest właściwe wtedy, gdy są świadczone jednorazowo. W przypadku gdy usługa będzie miała charakter ciągły, do przychodów z tego tytułu należy stosować art. 12. ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
Jeżeli jednak istnieje rozbieżność w prawie podatkowym i bilansowym, należy w księgach rachunkowych ująć podatek odroczony. Otrzymany z góry czynsz ujęty w księgach jako rozliczenia międzyokresowe przychodów nie podwyższy podstawy opodatkowania w następnych latach obrotowych. Powstaje więc ujemna różnica przejściowa, dlatego spółka powinna ująć w księgach rachunkowych aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
■ Art. 12 ust. 3c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
ikona lupy />
Jak księgować przychody z czynszu / DGP