W jaki sposób podatnik może rozliczyć swoje dochody z małżonkiem opodatkowane na zasadach ogólnych, jeśli w ciągu roku zmienił rezydencję podatkową i część dochodów uzyskał jako rezydent, a część jako nierezydent polski?

BARBARA KOLIMECZKOW
doradca podatkowy, menedżer, dział doradztwa podatkowego Pricewaterhouse-Coopers
Nie ma możliwości technicznej rozliczenia dochodów opodatkowanych częściowo na zasadach wspólności małżeńskiej oraz częściowo na zasadach ogólnych na jednym formularzu zeznania podatkowego. Z drugiej strony podatnik nie może też złożyć dwóch zeznań podatkowych w zakresie dochodu opodatkowanych na tych samych zasadach (np. dwóch formularzy PIT-37).
Jednakże biorąc pod uwagę, że małżonkowie mają prawo rozliczyć się wspólnie za część roku, kiedy podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, nawet jeżeli w drugiej części roku utracili rezydencję podatkową, to wydaje się, że nie ma innej możliwości technicznego rozliczenia tych dochodów, jak tylko poprzez złożenie dwóch formularzy podatkowych: jednego dotyczącego wspólnego rozliczenia dochodów uzyskanych przez nich jako rezydentów oraz drugiego rozliczenia indywidualnego małżonków dotyczących dochodów uzyskanych po utracie polskiej rezydencji podatkowej.
Jeżeli podatnik złoży dwa zeznania podatkowe (np. dwa PIT-36 lub PIT-37 albo PIT-36 i PIT-37), to należy w takim przypadku liczyć się z wezwaniem urzędu do korekty zeznania podatkowego, ze składaniem licznych wyjaśnień i ostatecznie ze wszczęciem postępowania podatkowego w zakresie rocznego zeznania podatkowego. Wydaje się, że urząd skarbowy podatnika w takim przypadku powinien wydać decyzję określającą zobowiązanie podatnika za dany rok podatkowy. W takiej decyzji urząd skarbowy, nieograniczony wzorem formularza, może określić kwotę zobowiązania podatkowego, która wynika już ze złożonych formularzy podatkowych. Jednocześnie taka decyzja zastąpiłaby dwa roczne zeznania podatkowe złożone przez podatnika. W tym przypadku nie powstałaby zaległość podatkowa, ponieważ organ podatkowy nie może w zasadzie określić podatku w innej wysokości niż ta, która będzie wynikała ze złożonych zeznań podatkowych. Ostatecznie organy podatkowe albo będą musiały wypracować jakiś techniczny sposób akceptacji takiego rozliczenia podatkowego, albo będą wdawały się w spory z podatnikami, kwestionując takie rozliczenia.
Podatnik powinien rozważyć, czy korzyści związane z takim rozliczeniem zrekompensują ewentualny czas oraz nakłady poniesione przez niego na wyjaśnienie takiego rozliczenia i postępowania. Jeśli korzyść wynikająca z podwójnego rozliczenia nie jest zbyt duża, podatnik może rozważyć, czy nie rozliczyć swojego dochodu, nie korzystając z preferencji wspólnego rozliczenia, tj. złożyć od razu dwa odrębne zeznania podatkowe i opodatkować swoje dochody osobno.
Można również rozważyć wystąpienie z wnioskiem do ministra finansów o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej dotyczącej rozliczenia takich dochodów przez podatnika i małżonka w rocznym zeznaniu podatkowym. Interpretacja taka jest wiążąca dla organów podatkowych, w związku z tym podatnik może uniknąć niepotrzebnych sporów z urzędem skarbowym.n (SVB)
PODSTAWA
■ Art. 3 ust. 1-2 oraz art. 6 ust. 1-3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).