Subskrybuj nas na Youtube
Działalność nieewidencjonowana to w zasadzie jedyna duża zmiana o znaczeniu podatkowym, którą wprowadza Konstytucja biznesu. Podniesienie limitu rocznych przychodów uprawniających do posiadania statusu małego podatnika czy skrócenie do pięciu lat okresu przechowywania sprawozdań finansowych przed nami. Projekt z tym związany nie dotarł jeszcze nawet do Sejmu.
W skład Konstytucji biznesu wchodzi pakiet pięciu ustaw z 6 marca 2018 r.:
- prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646);
- o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. poz. 647);
- o rzeczniku małych i średnich przedsiębiorców (Dz.U. poz. 648);
- o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. poz. 649);
- przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz.U. poz. 650).
Ta ostatnia wprowadza istotne zmiany w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 200 ze zm.), przy czym są one bezpośrednio związane z rozwiązaniami przyjętymi w pierwszej ustawie z tego pakietu.
Czym jest działalność nierejestrowana
Prawo przedsiębiorców wprowadza do polskiego porządku prawnego instytucję działalności nieewidencjonowanej (nierejestrowanej). I tak akt ten wyłącza z zakresu działalności gospodarczej działalność, która spełnia łącznie warunki:
- jest wykonywana przez osobę fizyczną (zastrzegając, że działalność nie jest wykonywana w ramach spółki cywilnej);
- przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. – od 1 stycznia 2018 r. – 1050 zł);
- osoba fizyczna w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej;
- wykonywana działalność nie jest reglamentowana.
Działalność zarobkowa spełniająca wskazane warunki nie podlega obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Przy czym osoba fizyczna wykonująca tę działalność korzysta z prawa wpisania jej do CEIDG i nadania tym samym jej działalności statusu działalności gospodarczej w rozumieniu prawa przedsiębiorców.
Co do zasady, wyłączone jest uzyskanie statusu osoby fizycznej wykonującej działalność nierejestrowaną przez osobę, która dotychczas – tj. w okresie ostatnich 60 miesięcy – wykonywała działalność gospodarczą. Od tej zasady przewidziano jeden wyjątek. Mianowicie działalnością nieewidencjonowaną może być również działalność wykonywana przez osoby, które w okresie 12 miesięcy przed 30 kwietnia br. (dniem wejścia w życie prawa przedsiębiorców) nie były wpisane do CEIDG lub których wpis został wykreślony z CEIDG wcześniej niż 12 miesięcy przed 30 kwietnia br., nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed 30 kwietnia br. wykonywały działalność gospodarczą.
Można skorzystać ze zwolnienia w VAT
Przychodem należnym są kwoty należne (wynikające np. z wystawionej faktury, rachunku lub uproszczonej ewidencji sprzedaży prowadzonej na potrzeby VAT), choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Należy zauważyć, że osoba fizyczna wykonująca działalność nierejestrowaną każdorazowo, z uwagi na maksymalnie 1050,00 zł przychodu należnego miesięcznie, spełniać będzie przesłankę wartości sprzedaży warunkującą uznanie jej za podatnika VAT zwolnionego podmiotowo. W przypadku podatnika VAT rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT (m.in. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju), dla celów uznania go za podatnika VAT zwolnionego podmiotowo, jego średniomiesięczna wartość sprzedaży nie powinna przekraczać 16 666,67 zł.
Jak należy rozliczać PIT
Przychody z działalności nieewidencjonowanej nie będą zaliczone do przychodów z działalności gospodarczej, lecz do przychodów z innych źródeł w rozumieniu ustawy o PIT. To oznacza, że przychodem z działalności ewidencjonowanej są faktycznie otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika (nie zaś należne) w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość faktycznie otrzymanych (nie zaś należnych) świadczeń w naturze. Dalej należy zauważyć, że opodatkowaniu podlega dochód ze źródła przychodów osiągnięty w roku podatkowym, tj. suma przychodów z tego źródła pomniejszona o koszty ich uzyskania. Ponadto na podatnikach PIT osiągających przychody z działalności nieewidencjonowanej (nierejestrowanej) nie ciąży obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wreszcie dochody z działalności nieewidencjonowanej opodatkowane są na zasadzie skali podatkowej. Wykluczone jest opodatkowanie ich liniowo oraz na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i karty podatkowej.
Najważniejsze nowe przepisy
Art. 20 ust. 1ba–1bc ustawy o PIT
1ba. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody osiągane z działalności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646).
1bb. W razie przekroczenia limitu przychodu należnego określonego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uznaje się, że podatnik, poczynając od dnia złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a jeżeli wniosek nie został złożony w terminie określonym w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – poczynając od dnia następującego po dniu, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, uzyskuje przychody, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej – red.).
1bc. Przychody osiągnięte w okresie od dnia, w którym przekroczono limit określony w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a jeżeli wniosek nie został złożony w terminie określonym w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – do dnia, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, zalicza się do przychodów, o których mowa w ust. 1ba.
Art. 5 Prawa przedsiębiorców
1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
2. Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
3. Jeżeli przychód należny z działalności, o której mowa w ust. 1, przekroczył w danym miesiącu wysokość określoną w ust. 1, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1.
5. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej.
6. Przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Skutki przekroczenia limitu
Jeżeli przychód należny z działalności nieewidencjonowanej przekroczył w danym miesiącu kwotę 50 proc. minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą w rozumieniu prawa przedsiębiorców, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tej kwoty. A to oznacza, że osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą w rozumieniu prawa przedsiębiorców musi złożyć wniosek o wpis do CEIDG w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji uznaje się, że podatnik, poczynając od dnia złożenia wniosku o wpis do CEIDG, uzyskuje przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT. Natomiast gdyby podatnik, który przekroczył limit, zaniechał złożenia wniosku, przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT są uzyskiwane, poczynając od dnia następującego po dniu, w którym nastąpił bezskuteczny upływ siedmiodniowego terminu. Przychody osiągnięte w okresie od dnia, w którym przekroczono limit przychodu należnego w wysokości 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia, do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wpis do CEIDG, zalicza się do przychodów z innych źródeł w rozumieniu ustawy o PIT. Natomiast, jeżeli wniosek nie został złożony w terminie 7 dni od dnia przekroczenia limitu przychodu należnego w wysokości 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia do dnia, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, podatnik uzyskuje przychody z innych źródeł w rozumieniu ustawy o PIT. [przykład]
PRZYKŁAD
Konsekwencje utraty statusu
Podatnik osiągający przychody z działalności nieewidencjonowanej (udzielanie korepetycji) w miesiącach od czerwca do sierpnia 2018 r. w żadnym miesiącu nie przekroczył limitu przychodu należnego w wysokości 50 proc kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na rozpoczęcie roku szkolnego podatnik uzyskał większą liczbę zleceń. 16 września 2018 r. przychód należny z prowadzonej działalności sumarycznie od 1 września 2018 r. wyniósł 1051,00 zł.
W związku z powyższym podatnik po pierwsze jest zobowiązany w terminie 7 dni (od 16 września 2018 r.) złożyć wniosek o rejestrację działalności gospodarczej w CEIDG (podatnik uczynił to 19 września 2018 r.). Po drugie, od dnia złożenia tego wniosku (tj. od 19 września 2018 r.) podatnik nie uzyskuje już przychodów z działalności nieewidencjonowanej, lecz z działalności gospodarczej. Po trzecie, przychody uzyskane z tytułu udzielania korepetycji od 16 września 2018 r. (dzień przekroczenia limitu) do 18 września 2018 r. (dzień poprzedzający dzień złożenia wniosku o rejestrację działalności gospodarczej w CEIDG) są przychodami z innych źródeł w rozumieniu ustawy o PIT. Po czwarte, w związku z uzyskiwaniem już przychodów z działalności gospodarczej, konieczne jest prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Po piąte, w zeznaniu rocznym za 2018 r. podatnik wykaże zarówno przychody z innych źródeł (działalność nieewidencjonowana), jak i przychody z działalności gospodarczej.
Inne zmiany utknęły w RCL
Jednym z aktów prawnych, który również miał wejść w życie w ramach pakietu ustaw Konstytucji biznesu, była ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. Pierwotnie projekt tej ustawy zakładał wiele zmian w przepisach prawa podatkowego i gospodarczego, m.in. podniesienie z 1,2 do 2 mln euro rocznych przychodów uprawniających do posiadania statusu „małego podatnika”, skrócenie do 5 lat okresu obowiązkowego przechowywania sprawozdań finansowych oraz możliwość jednorazowego rozliczania straty podatkowej do wysokości 5 mln zł. Ostatecznie dokument jednak utknął na etapie Rządowego Centrum Legislacji i pomimo pojawienia się zaktualizowanej jego wersji (projekt z 1 lutego 2018 r.) nie dotarł jeszcze nawet do Sejmu. Miejmy nadzieję, że proponowane zmiany również wejdą w życie, bo niewątpliwie ułatwiłyby prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce i w połączeniu z obowiązującą już Konstytucją biznesu stanowiłyby solidną pomoc dla podatników-przedsiębiorców.